Morgunblaðið - 24.01.1990, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JANÚAR 1990’
Skreiðarútflutningur:
AÆTLA má, að íslenzkir skreiðarframleiðendur eigi útistandandi
um einn milljarð króna ógreiddan vegna skreiðarsendinga til
Nígeríu. Þar er fyrst og fremst um að ræða skreið, sem fór utan
á vegum Sameinaðra framleiðenda með flutningaskipinu Horsham
árið 1986. Sú skreið hafði þó verið framleidd nokkru fyrr eða á
árunum 1981 til 1984 að miklu leyti. Skuldir vegna útflutnings
annarra útflytjenda eru mun minni. Langminnst er útistandandi
vegna útflutnings á vegum Sambandsins, en nokkuð á vegum
Skreiðarsamlagsins.
Landsbankinn æskir nú greiðslu
afurðalána á skreið frá árunum
1981 til 1984. Alls er um að ræða
150 milljónir króna. Margir fram-
leiðendur hafa fyrir nokkru greitt
öll afurðalán sín vegna framleiðslu
á þessum tíma, sumir hafa greitt
eitthvað en einhveijir ekki neitt.
Vextir á þessum lánum hafa verið
mjög mismunandi eftir gengi krón-
unnar og verðbólgu. Nú eru vextir
á innlendum afurðalánum út á
skreið 29% og af SDR-lánum 11%.
Lán þessi munu í einhveijum
mæli hafa verið vaxtalaus um tíma.
Eftirgjöf vaxta vegna þessa út-,
flutnings og greiðsla úr Verðjöfn-
unarsjóði á sínum tíma nemur um
500 milljónum króna. Þá eru í
Seðlabankanum skuldabréf gefin
út af Seðlabanka Nígeríu, sem
keypt voru af Landsbanka Islands
fyrir nokkrum misserum," én bank-
inn tók þau sem greiðslu frá
Skreiðardeild Sambandsins.
Fulltrúar Skreiðarsamlagsins og
Sameinaðra framleiðenda (Is-
lenzku umboðssölunnar) eru nú
staddir í Nígeríu til að vinna málum
sínum brautargengi. Hjá Skreiðar-
samlaginu standa vonir til að hægt
sé að gera upp stöðuna, þegar á
þetta ár líður. Þar telja menn ekki
mikið um beinar tapaðar kröfur,
heldur hitt að greiðsla fyrir skreið-
ina hafi rýrnað. Menn hafi orðið
að taka við henni í naira, gjald-
miðli Nígeríu, sem sé verðlítill utan
landsins. Honum verður ekki skipt
í vestræna gjaldmiðla nema með
nokkrum afföllum, þannig að
hvemig sem fer, skilar sér minna
heim en í upphafi var áætlað.
Hvað varðar skreiðina, sem út fór
með Horsham, orkar meira tvímæl-
is, enda spunnust af þeim útflutn-
ingi töluverð málaferli, sem enn
hafa ekki verið til lykta leidd.
Nýjar vélar í gangstéttahreinsun
Reykjavíkurborg hefur fest kaup á sjö vinnuvélum
með sérstökum búnaði til að hreinsa snjó af gang-
stéttum og dreifa sandi í hálku. „Þetta er til mikilla
bóta fyrir gangandi vegfarendur,“ sagði Ingi Ú.
Magnússon gatnamálstjóri en með tilkomu nýju
tækjanna er tekin upp sú nýjung að hita sandinn
til að hann dreifist betur. „Vinnuvélarnar eru litlar
og mjög handhægar og með þeim má ýta snjónum
af gangstéttunum þegar þess þarf með og dreifa
sandi í hálku.“
Sverrir Hermannsson bankastjóri Landsbankans:
Engin leið að greiða 22%
vexti á tékkareikninga
Misskilningnr að telja þetta tékkaviðskipti, segir Valur Valsson bankastjóri íslandsbanka
SVERRIR Hermannsson banka-
stjóri Landsbanka Islands segir
að íslandsbanki hafí fengið
Formenn Alþýðuflokks og Alþýðubandalags:
Olíkar skoðanir
á framtíð NATO
Á FUNDI Birtingar í gærkvöldi, „í nýju Ijósi“, beindist athyglin eink-
um að alþjóðamálum. Framsögumennimir Ólafur Ragnar Grímsson,
formaður Alþýðubandalagsins, og Jón Baldvin Hannibalsson, formaður
Alþýðuflokksins, vom sammála um að með þróuninni í Austur-Evrópu
og falli lenínismans væm hugsanlegri sameiningu jafnaðarmanna á
íslandi í einum flokki sköpuð ný skilyrði, en hins vegar kom fram
ólík afstaða þeirra til Atlantshafsbandalagsins.
Fríhöftiina á Keflavíkurflugvelli í
viðskipti með yfirboði. Fríhöftiin
færði viðskipti sín úr Landsbanka
í íslandsbanka um áramótin og
segir framkvæmdasljóri fyrirtæk-
isins að vaxtakjörin séu hagstæð-
ari sem nemi milljónum króna.
Sverrir sagði að það væri engin
leið að greiða 22% vexti á tékka-
reikninga. Landsbankinn tæki
ekki þátt i slíkri samkeppni, hún
stæðist ekki. Valur Valsson banka-
stjóri Islandsbanka vildi ekki
staðfesta að þessi vaxtakjör hefðu
verið boðin, hann gæti ekki rætt
viðskipti við einstaka viðskipta-
menn bankans við fjölmiðla. Hann
sagði að það væri misskilningur
telja þetta viðskipti á tékkareikn-
ingi, það væri aðeins tæknilegt
atriði innan bankans hvort pen-
ingarnir væm á tékkareikningi
eða sparisjóðsbók.
þau kjör sem hann gerði. Sagðist
hann aðeins geta rætt þessi mál al-
mennt: „Um langt árabil höfðu ríkis-
stofnanir og ríkisfyrirtæki fyrirmæli
um að eiga einungis bankaviðskipti
við ríkisbanka og höfðu þar með
ekki heimild til að skipta við einka-
banka eða sparisjóði. I fjármálaráð-
herratíð Þorsteins Pálssonar var
þessu breytt. Ríkisfyrirtæki og ríkis-
stofnanir fengu leyfi til að leita ann-
að og bera saman þjónustu. Þetta
eru þau að gera og hafa verið að
gera undanfarin misseri. í þeim til-
vikum sem fjallað var um í þriðju-
dagsblaði Morgunblaðsins er um að
ræða mjög mikil viðskipti. Það sem
þó skiptir meginmáli er að það er
markmið okkar í íslandsbanka að
aðlaga þjónustuna þörfum hvers við-
skiptavinar og í þessum tilvikum
hefur það verið gert.“
„Það er misskilningur að telja við-
skipti á tékkareikningi," sagði Valur
þegar hann var spurður hvort bank-
inn byði í einhveijum tilvikum 22%
vexti af almennum tékkareikningum.
„Þetta er sambland af mörgum þátt-
um þjónustu sem við erum að bjóða
og skiptir í raun litlu máli í hvaða
formi þetta er. Hér er um að ræða
fyrirtæki og stofnanir sem eiga mik-
ið fé inni og það er tæknilegt atriði
hjá okkur hvort það liggur inni á
tékkareikningi eða sparisjóðsbók.
Það eru vextirnir sem borgaðir eru
af þessu fé hverju sinni sem skipta
máli,“ sagði Valur.
Jón Adolf Guðjónsson bankastjóri
Búnaðarbankans sagði að alltaf væru
einhver dæmi um að fyrirtæki og
stofnanir skiptu um viðskiptabanka,
það væri ekki meira nú en verið
hefði. Sagðist hann ekki verða var
við að aðilar sem væru f viðsþiptum
í Búnaðarbankanum væru að hugsa
sér til hreyfings, heldur þvert á
móti væri meiri straumur inn en út.
Nígeríumenn skulda
enn um einn milljarð
Megnið vegna „Horshamskreiðarinnar“
Ólafur Ragnar sagði að ef til vill
myndu menn horfa upp á það áður
en þetta ár væri á enda, að sovézki
herinn yfirgæfi Austur-Evrópu.
Hann spurði hvort menn yrðu þá til-
búnir að viðurkenna að spurningin
væri ekki lengur hvort bandaríski
herinn færi af landinu, heldur hve-
nær og hve fljótt. Spurningin er
ekki hvort NATO heldur velli heldur
hve lengi,“ sagði Ólafur Ragnar. Jón
Baldvin sagði hins vegar að Atlants-
hafsbandalagið yrðí ekki lagt niður
á meðan enn væri hætta á aftur-
Nýr eigandi að
Kjötmiðstöð
JENS Ólafsson, eigandi Grundar-
kjörs, keypti Kjötmiðstöðina í
Garðabæ í gær. Er þetta fímmta
matvöruverslunin á höfuðborg-
arsvæðinu sem hann kaupir.
Gengið var frá samningi í gær
en Jens vildi ekki tjá sig um kaup-
verð. „Grundarkjör opnar í
Garðabæ í fyrramálið," sagði hann
í gær. Hann sagði óvíst hvort starfs-
fólk héldi störfum sínum.
hvarfi til fyrri stjómarhátta í Sov-
étríkjunum. Hann spáði því að NATO
myndi gegna því hlutverki að semja
um afvopnun, og að það yrði áfram
til sem samtök vestrænna þjóða.
Hann sagðist líta svo á að á íslandi
yrði áfram eftirlitsstöð, til að fylgj-
ast með framgangi afvopnunar á
N-Atlantshafi, en ef til vill yrði sú
eftirlitsstöð undir breyttri stjóm ef
menn kæmu sér saman um alþjóð-
legt eftirlitskerfi. Þrátt fyrir þennan
ágreining um utanríkismál, sagðist
Jón Baldvin telja að hann ætti ekki
að verða ásteytingarsteinn í myndun
nýs stórs jafnaðarmannaflokks.
Flokksformennimir voru sammála
um að Alþýðuflokkur og Alþýðu-
bandalag ættu að vinna að sameigin-
legu framboði til borgarstjórnarkosn-
inga í Reykjavík og leita áfram sam-
starfs við hina vinstri flokkana, þrátt
fyrir að þeir síðamefndu hefðu hafn-
að slíku samstarfi í fyrstu lotu. Ólaf-
ur Ragnar sagðist vel geta hugsað
sér kvennalistakonurnar Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur eða Guðrúnu
Agnarsdóttur sem borgarstjóra. Jón
Baldvin lagði áherzlu á að frambjóð-
endur sameiginlegs framboðs vinstri-
manna yrðu valdir í opnu prófkjöri.
Sjá frétt um vlðræður vinstri
flokkanna á bls. 18.
„Landsbanki íslands vill þjónusta
góða viðskiptavini vel en getur ekki
farið út í svona yfirboð. Landsbank-
inn hefur ekki efni á að borga öllum
sínum góðu viðskiptavinum 22%
vexti á tékkareikninga þegar bank-
amir tilkynna 1% vexti á almenna
tékkareikninga," sagði Sverrir Her-
mannsson.
„Ég hef ekki trú á því að svona
boð verði gerð mörgum. Og það er
sannfæring mín að að enginn banki
geti staðið undir slíkum boðum. Þetta
eru einhvetjar prufukeyrslur til að
slá um sig og ekkert frekar um það
að segja,“ sagði Sverrir þegar hann
var spurður hvort hann óttaðist ekki
að missa góða viðskiptavini þegar
svona góð kjör væru í boði í öðrum
bönkum.
„Það er svo annað mál að banka-
menn hafa að undanförnu setið á
fundum með forystumönnum samn-
inganefnda vinnumarkaðarins þar
sem það hefur verið rætt ítarlega
hvemig lækka mætti vexti sem ör-
ast. Ef bankar og fjármálastofnanir
ætla að ástunda slík yfirboð vinnst
seint að lækka vexti skynsamlega,"
sagði Sverrir.
Valur Vaisson bankastjóri íslands-
banka sagðist ekki geta rætt við fjöl-
miðla um viðskipti við einstaka við-
skiptamenn bankans, þegar hann var
spurður hvemig bankinn gæti boðið
Norðurlandaráð:
Sænskt ljóðskáid hlýtur
bókmenntaverðlaunin
SVÍINN Tomas Tranströmer
hlaut í gær bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs. Verðlaunin
fær hann fyrir Ijóðasafnið „För
levande och döda“. Verðlaunin
verða afhent á þingi Norður-
landaráðs sem hefst í Reykjavík
28. febrúar.
Tomas Tranströmer hefur lengi
verið í hópi þekktustu ljóðskálda á
Norðurlöndum og hafa ljóð hans
verið þýdd á fjölmörg tungumál þar
á meðal íslensku. Hann er fæddur
árið 1931 og er sálfræðingur að
mennt.
Af íslands hálfu voru að þessu
sinni tilnefnd verkin „Dagur af
degi“ eftir Matthías Johannessen
og „Gunnlaðar saga“ eftir Svövu
Jakobsdóttur.
Meðal annarra í dómnefndinni
að þessu sinni voru þeir Jóhann
Hjálmarsson, skáld og bókmennta-
Tomas Tranströmer
gagnrýnandi, og Sveinn Einarsson,
yfirmaður innlendrar dagskrár-
gerðar hjá ríkissjónvarpinu.
Sjá frétt á bls. 20.