Morgunblaðið - 24.01.1990, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JANUAR 1990
20
Reuter
Menntastefhu mótmælt í Suður-Afríku
Þeldökkir suður-afrískir námsmenn hlaupa undan
lögreglubifreið sem spraufaði með háþrýstidælum á
þúsundir nemenda sem mótmæltu menntastefnu
stjórnvalda á útifundi í miðborg Höfðaborgar í gær.
Tveir nemendanna slösuðust þegar lögregla lét til
skarar skríða. Kobie Coetsee, dómsmálaráðherra
Suður-Aftíku, sagði í gær að nú væri það aðeins
tímaspursmál hvenær blökkumannaleiðtoginn Nel-
son Mandela, sem verið hefur í fangelsi í rúman
aldarfjórðung, yrði látinn laus.
Rúmenía:
Sakaðir um hlut-
/
deild í þjóðarmorði
Þ.ÞORCBÍMSSON&CO
E3E3E3QO0B.
gólfflísar - kverklistar
ÁRMÚLA29, SÍMI 38640
Ungveijaland:
Innanríkisráð-
herrann segir af sér
Lét hlera síma stjórnarandstöðuleiðtoga
KYOLIC
Eini alveg lyktarlausi hvítlaukurinn.
2ja ára kælitæknivinnsla (20 mán.
+ 4 mán.) sem á engan sinn líka í
veröldinni.
Hef ur meiri áhrif en hrár hvítlaukur.
Er gæðaprófaður 250 sinnum á
framleiðslutímanum.
Á að baki 30 ára stöðugar rann-
sóknir japanskra vísindamanna.
Lífrænt ræktaður í ómenguðum
jarðvegi án tilbúins áburðar eöa
skordýraeiturs.
Öll önnur hvítlauksframleiðsla notar
hitameðferð.
Hiti eyöileggur hvata og virk efna-
sambönd í hvítlauk og ónýtir heilsu-
bætandiáhrif hans.
- KYOLIC DAGLEGA -
Það gerirgæfumuninn
KYOLIC fæst í heilsuvöru- og lyfja-
verslunum og vfðar.
Heildsölubirgðir
LOGALAND,
heildverslun. Símar 1-28-04.
Búdapesi. Reuter.
ISTVAN Horvath, innanríkisráð-
herra Ungverjalands, sagði af sér
embætti í gær vegna þess að upp
komst að hann hafði látið hlera
síma hjá stórnarandstöðuleið-
togum. Hann sakaði stjórnarand-
stöðuna um að standa fyrir
óhróðurs- og áróðursherferð
vegna komandi kosninga.
Samband frjáisra demókrata,
sem er ftjálslyndur flokkur undir
stjórn fyrrum andófsmanna, hafði
birt skjöl sem sýndu fram á að ráðu-
neyti Horvaths hafði haldið uppi
njósnum. um stjórnarandstöðuna
þrátt fyrir fullyrðingar stjórnarinn-
ar um hið gagnstæða og nýja lýð-
ræðislega stjórnarskrá.
Horvath, sem er í Sósíalista-
fiokknum, arftaka gamla kommún-
istaflokksins, viðurkenndi að það
hefði verið rangt hjá honum að
binda ekki endi á símahleranirnar.
í þingræðu sem hann flutti sagði
hann að ráðuneyti hans hefði lagt
fram mikilvægan skerf til að auð-
velda lýðræðisþróunina í landinu og
sakaði „ákveðin öfl“ um að standa
fyrir sameiginlegri óhróðurs- og
áróðursherferð gegn sér og flokki
sínum vegna kosninganna í mars-
mánuði næstkomandi.
Samt sem áður sagði hann af sér
embættinu, „því að Ungverjaland
er réttarríki og lýðræðisríki".
Ekki hefur verið ákveðið hver
tekur við af Horvath sem innanrík-
isráðherra.
Búkaresl. Reuter.
FJÓRIR af nánustu samverka-
mönnum Nicolae Ceausescus,
fyrrverandi einræðisherra í
Rúmeníu, verða dregnir fyrir
rétt í Búkarest næstkomandi
laugardag. Hafa þeim verið birt-
ar ákærur og eiga þeir yfír höfði
sér að vera dæmdir fyrir hlut-
deild í þjóðarmorði.
Embættismennirnir fjórir eru
Tudor Postelnicu, forstöðumaður
hinnar illræmdu öryggislögreglu,
Securitate, Emil Bobu, sem var
hægri hönd harðstjórans fyrrver-
andi, Ion Dinca, fyrrum aðstoðar-
forsætisráðherra, og Manea Man-
escu varaforseti. Þeir eru sakaðir
um að bera ábyrgð á dauða allt að
60.000 manns, sem yfirvöld eru
sögð hafa látið lifláta í 24 ára
valdatíð Ceausescus.
Þar sem dauðarefsing hefur verið
afnumin eiga mennirnir ekki á
hættu að verða teknir af llfi, en
þeir eiga hins vegar yfir höfði sér
langa fangelsisdóma.
Þjóðarráðið sakar fyrrverandi
stjórn um að hafa valdið dauða allt
að tíu þúsunda stjórnarandstæðinga
síðustu dagana fyrir byltinguna.
Þó að þessi tala hafi verið dregin
stórlega í efa eru fjöldamorð örygg-
islögreglunnar þó aðalgrundvöllur
ákærunnar á hendur embættis-
mönnunum.
Dumitru Mazilu, varaforseti
Rúmeníu, hélt því fram í gær að
fyrrum öryggislögreglumenn og
stuðningsmenn Ceausescus leynd-
ust í hópi starfsmanna ríkisstofn-
ana, þ.á.m. í utanríkisráðuneytinu,
og reyndu að grafa undan sér og
stjórn þjóðarráðsins.
■ MADRID - Að minnsta kosti
fjórir frammámenn í æskulýðssam-
tökum kommúnistaflokksins á
Kúbu hafa verið handteknir fyrjr
að kvarta um lítið lýðræði í landinu.
Sagði frá þessu í spánska blaðinu
E1 País og ennfremur, að fjórmenn-
ingarnir hefðu gagnrýnt persónu-
dýrkunina á Fidel Kastró, Kúbu-
leiðtoga. Kastró hefur svarið þess
dýran eið að vetja marx-lenínis-
mann með öllum ráðum en vestræn-
ir stjórnarerindrekar segja, að hann
verð! einangraðri með degi hveijum.
■ JUNEAU- Um 218.000 lítrar
af olíu fóru ísjóinn þegar kanadíska
olíuskipið Frank H. Brown strand-
aði í sundi við Alaskaströnd. Hefur
nú tekist að ná skipinu af strand-
stað en alls var það með 6,8 milljón-
ir lítra af olíu. Talsmaður strand-
gæslunnar sagði, að olían hefði
ekki valdið tjóni á umhverfinu en
skipstjórinn hefur viðurkennt, að
mistök hafi valdið óhappinu.
■ STOKKHÓLMUR - Sænsku
bankarnir sögðu starfsmönnum
sínum í gær, að þeir ýrðu settir i
verkbann allir sem einn létu þeir
verða af þeirri hótun að knýja á
um launahækkun með því að leggja
niður vinnu í gjaldeyrisdeildum.
Bankastarfsmenn, sem eru 60.000
að tölu, krefjast 15% launahækkun-
ar en bankasambandið hefur brugð-
ist hart við. Segist það tilbúið til
að loka öllum útibúum bankanna
29. janúar nk. verði þá ekki búið
að undirrita skynsamlegan kjara-
samning.
I
I
I
■
i Fjölbreytt og spennandi
Ferðamálanárh
---- 156 stundir ---
Allar nánari upplýsingar
í síma 626655
Málaskólinn
Bókmenntaverðlaunum Norðurlandaráðs úthlutað:
„Bregður ljósi á duld-
ar víddir tilverunnar“
—sagði dómnefindin um verk sænska ljóðskáldsins
Tomasar Tranströmers
SKÝRT var frá því í Helsinki í
gær að Svínn Tomas
Tranströmer hefði fengið bók-
menntaverðlaun Norðurlandar-
áðs fyrir ljóðasafnið „För le-
vande och döda.“ Ákvörðun
dómneftidarinnar var rökstudd
með orðunum: „Með skáldlegu
og hnitmiðuðu tungutaki, þar
sem hann upplifír heiminn sem
eina heild, bregður hann ljósi
á duldar víddir tilverunnar og
takmarkalausa möguleika
mannsins." Af Islands hálfú
voru tilnefnd verkin „Dagur af
degi“ eftir Matthías Johanness-
en og „Gunnlaðar saga“ eftir
Svövu Jakobsdóttur. Meðal fé-
laga í dómnefndinni eru þeir
Jóhann Hjálmarsson, skáld og
bókmenntagagnrýnandi og
Sveinn Einarsson, yfirmaður
innlendrar dagskrárgerðar hjá
ríkissjónvarpinu. Forseti Norð-
urlandaráðs mun afhenda verð-
launin, 150 þúsund d.kr. (um
1400 þúsund ísl.kr.), á 88. þingi
Norðurlandaráðs í Borgarleik-
húsinu í Reykjavík 28. febrúar.
Jóhann Hjálmarsson sagði í
samtali við Morgunblaðið að
Tranströmer væri vel að verðlaun-
unum kominn, þetta hefði ekki
komið á óvart. „Menn hafa miklu
fremur furðað sig á því að hann
skyldi ekki vera tilnefndur fyrr.
Ljóð Tranströmers hafa verið
þýdd á 30 tungur og hann er
meðal helstu skálda samtímans,
Tomas Tranströmer.
hefur lengi verið eitt þekktasta
Norðurlandaskáldið í öðrum lönd-
um. Það sem setti einkum svip á
verðlaunaveitinguna að þessu
sinni var að lögð voru fram verk
helstu ljóðskálda Norðurlanda.
Þarna voru óvenju sterkar
Ijóðabækur; auk TVanströmers
nefni ég bók Matthíasar, „Dagur
af degi,“ ásamt verkum Danans
Henriks Nordbrandts og Solveigar
von Schoultz frá Finnlandi. Á sjö-
unda og áttunda áratugnum var
Tranströmer gagnrýndur nokkuð
fýrir að vera ekki I hópi þeirra
skálda sem ortu skorinort um
samtlmann, Engum dytti í hug
nú að bera slíkt á borð en reynd-
ar fjallar Tranströmer um samtí-
ðina I bókum sínum þótt hann
geri það ekki mjög opinskátt."
Jóhann hefur kynnst verð-
launahafanum sem heimsótt hef-
ur ísland nokkrum sinnum, í
fyrsta sinn er hann var á ungl-
ingsárunuum. „Hann er ekki af-
kastamikið skáld, bækur hans
yfirleitt litlar að vöxtum, orðfáar,
t.d. er verðlaunabókin aðeins 36
blaðsíður. Hún er afar erfið og
torskilin, lokaður og sérkennileg-
ur skáldskapur,“ sagði Jóhann.
„Honum þykir ákaflega gott skyr
og þegar ég fer til Svíþjóðar tek
ég oft með mér skyr handa hon-
um. Síðast þegar hann var á Íb-
landi, 1980 minnir mig, kop hann
f snarvitlausu veðri, um miðjan
vetur. Við þvældumst vlða um á
gömlum, hálfónýtum bílskrjóð
sem ég átti en fórum svo á Borg-
ina til að fá okkur skyr. Það var
ekki til en það tókst að útvega
það og deginum var bjargað,"
Jóhann sagði Tranströmer, sem
fæddur er 1931, frekar hlédrægan
mann og hljóðlátan. Hann væri
8álfræðingur og fengist aðallega
við vanda afbrotaunglinga. Ljóð
eftir Tranströmer eru til í íslensk-
um þýðingum, m.a. eftir Jóhann
og Njörð P. Njarðvík.