Morgunblaðið - 24.01.1990, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JANUAR 1990
33
Jón Pálsson vél-
virki — Minning
Fæddur 2. janúar 1942
Dáinn 12. janúar 1990
Vinur minn og félagi, Jón Páls-
son, lést í Borgarspítalanum 12.
janúar sl. eftir stutta en erfiða legu.
Nú á þessari kveðjustund vil ég
minnast hans nokkrum orðum.
Fljótlega eftir að ég kynntist
Nonna, sem þá stundaði nám í
Vélskóla íslands, réðst hann háseti
Rjá mér í sumarleyfum. Fyrst á
ms. Elliða og Hörpu og síðar í eitt
ár 2. vélstjóri á ms. Gígju að loknu
námi.
Þótt Nonni hefði aldrei á sjó
komið þegar hann byijaði með mér
varð hann fljótt fullgildur sjómað-
ur, þar naut hans eðlislæga verk-
lagni sín til fulls.
Arið 1969 réðst hann sem 1.
vélstjóri á aflaskipið Gísla Áma og
var þar og hjá útgerð Sjóla hf. í
hartnær 20 ár. Á nútíma fiskiskipi,
sem alltaf verður að vera í lagi ef
vel á að ganga, nutu hæfileikar,
verklagni og ósérhlífni hans sín
vel. Slíkir menn eru í okkar tölvu-
vædda fiskimannaþjóðfélagi ekki
alltaf metnir sem skyldi.
Nonni var fyrst og fremst maður
verkanna, hann vildi hafa hlutina í
lagi, láta vélarnar ganga. Hann
vissi og skildi hvað það þýddi væri
eitthvað í ólagi. Alla tíð hafði hann
aðgang að einhverskonar verk-
stæði, fyrrum var bílskúrinn notað-
ur og seinni árin var aðstaðan hjá
vélsmiðjunni Tý í Kópavogi, sem
hann var meðeigandi í.
Á þessa staði komu margir
bílarnir, tækin og tólin, sem honum
tókst að halda gangandi eftir að
eigandi eða aðrir höfðu gefist upp.
Það voru ófáir tímarnir sem í þetta
fóru, en ekki er ég viss um að reikn-
ingarnir fyrir þessi störf hafi verið
háir, ef þeir voru þá nokkurn
tímann skrifaðir. Þar komu fram
eiginleikar sem hann átti í ríkum
mæli, hjálpseini og góðvild.
Nonni var vel gefinn maður, en
hann var dulur. Aldrei hefði hann
þó notið sín bak við skrifborð enda
átti hann erfitt með að skilja þá
menn sem halda að verðmætin verði
til á tölvuskjám nútímans. Á kveðju-
stund leita margar minningar á
hugann, sérstaklega til fyrstu ár-
anna eftir að við kynntumst. Oftast
vorum við nágrannar, giftir systrum
Minning:
Fæddur 4. október 1902
Dáinn 17. janúar 1990
Páll Tómasson húsasmíðameist-
ari, Skipagötu 2, Akureyri, var bor-
inn til moldar mánudaginn 22. jan-
úar sl. Þessa góða manns langar
mig að minnast fáeinum orðum.
Páll Tómasson var skynsamur
dugnaðarmaður. Hann var aldrei
með hávaða, en virti lífið og um-
hverfi sitt fyrir sér með yfirveguð-
um góðvilja. Hann var og af kunn-
um dugnaðarættum kominn, svo
sem hafa borið vitni hann og bræð-
ur hans, Eyþór, Guðmundur, Ólafur
og Böðvar frá Garðshorni í Eyja-
firði.
Mín fyrstu bernskuár til 10 ára
aldurs bjó ég með fjölskyldu minni
í húsi þeirra Páls og Önnu, konu
hans, í Skipagötu 2. Dagfarsprúður
var Páll Tómasson og sívinnandi.
Þegar hann var við störf sín heima
fyrir, við smíðar, málningarvinnu
eða ýmislegt annað, sem hann var
að dytta að, man ég oft eftir hon-
um, þar sem hann var að raula lag
fyrir munni sér. Nutum við börnin
þess þá, hve barngóður hann var.
Ekki gleymi ég húsunum, sem hann
og fjölskylduböndin sterk.
Báðir stunduðum við sjóinn og
vorum langdvölum fjarverandi.
Ekki verða þessar minningar tíund-
aðar hér en þakkaðar allar
skemmtilegu stundirnar og einlæg
vinátta alla tíð.
Nonni var ættaður úr Skaga-
firði, næstelstur sex barna Páls H.
Jónassonar og Þóru Jónsdóttur frá
Hróarsdal.
1965 kvæntist hann mágkonu
minni. Leiðir þeirra skildu. Þau
eignuðust saman þrjú efnisbörn:
Elínu, 23 ára, nema í Kennarahá-
skóla íslands. Þóru, 21 árs, nema
í Háskóla íslands, Pál Hróar, sem
lést fyrir tveimur árum aðeins 14
ára gamall.
Gott samband var alltaf milli
hans og barnanna, en einhvern-
veginn sterkast við Elínu, _sem bjó
hjá honum síðustu árin. Ég fann
alltaf hvað hann naut þess að hafa
hana hjá sér. Seinustu árin var
hann í sambúð með Auróru Cody
og bjuggu þau á Sogavegi 130 hér
í Reykjavík.
Elsku Ella og Þóra, megi minn-
ingin um pabba ykkar verma ykkur
alla tíð. Öllum aðstandendum sendi
ég mínar innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Árni Gíslason
Hann vinnur myrkranna milli.
Hann mótar glóandi stál.
Það lýtur hans vilja og valdi,
hans voldugu, þöglu sál.
Sú hönd vin'nur heilagan starfa,
sú hugsun er máttug og sterk,
sem meitlar og mótar í stálið
sinn manndóm - sín kraftaverk.
Þetta erindi Davíðs Stefánssonar
flaug mér í hug er dótturdóttir mín
sagði mér lát föður síns, Jóns Páls-
sonar vélstjóra, en hann lést í Borg-
arspítalanum 12 þ.m. eftir ekki
langa en stranga legu, aðeins 48
ára að aldri. Hann var fæddur
Skagfirðingur, kominn af greindu
og dugmiklu fólki í báðar ættir og
bar þess glögg merki. Ég ætla mér
þó ekki að rekja æviferil hans, vona
að aðrir geri honum betri skil, en
eigi að síður langar mig til þess að
minnast hans að nokkru. Náin
kynni okkar urðu þó styttri en ég
hugði í fyrstu, en það fann ég fljótt
að þar fór góður drengur, dugmik-
smíðaði handa okkur systrunum
fyrir jólin, alveg eins og sínum eig-
in dætrum. Okkur krökkunum
fannst gaman að tala við Pál, enda
kom hann leiðbeiningum sínum um
lífið og tilveruna á fr'amfæri við
okkur yngstu borgarana með góð-
vilja og kímni.
í einkalífi sínu hefur Páll Tómas-
son verið mikill hamingjumaður.
Hann gekk á árinu 1937 að eiga
sína ágætu konu, Önnu Jónínu
Jónsdóttur frá Syðri-Grund í Svarf-
aðardal. Hefðu þau því 20. janúar
sl. átt 52 ára brúðkaupsafmæli. Þau
Anna og Páll hafa og alltaf staðið
hvort við annars hlið í blíðu og
stríðu. Hún hefur verið mjög söng-
elsk og tekið mikinn þátt í tónlist-
arlífi á Akureyri. Hún hefur og
búið Páli og bömum þeirra einstak-
lega gott heimili af mikilli smekk-
vísi. Þau Anna og páll hafa eignazt
fjórar dætur, Sigrúnu, Sigurbjörgu,
Onnu Pálu og Helenu, sem eru allar
vel menntaðar, fallegar og góðar
manneskjur að öllu leyti. Nú eru
barnabörnin orðin sjö og barna-
barnabörnin fjögur.
Allir sem borið hefur að garði í
Skipagötu 2 hafa mætt þar hressi-
ill og vel af guði gerður sem vildi
búa sér og sínum gott heimili og
traust athvarf. Hann var einstak-
lega laginn að hveiju sem hann
gekk, allt virtist leika í höndum
hans, var smiður af guðs náð og
jafn vígur á tré og járn, þótt járn-
smíði og vélavinna yrði aðal við-
fangsefni hans meðan að honum
entist aldur. Um skeið var hann
m.a. yfirvélstjóri á aflaskipinu Gísla
Árna og reyndist þar sem annars-
staðar vel. Það var eins og að ganga
inn í stofu að líta niður í vélar-
rúmið á því skipi, allt hreint og ein-
staklega vel um gengið. Jón barst
ekki mikið á, var aldrei fyrir það
að sýnast. Hann undi sér best við
þau verk sem hann fékkst við hveiju
sinni, hvort sem það var að gera
við bifreiðir, í smiðju, á verkstæði
eða í vélarrúmi. Það var lélegur
rokkur sem hann gat ekki fengið
til að ganga þolanlega. Vinnan var
Jóni allt, ef svo mætti segja, enda
féll honum aldrei verk úr hendi.
Það var sama hvar hann var stadd-
ur, sæi hann eitthvað eða heyrði
um verkleg- vandamál vina eða
kunningja breytti hann oft fyrir-
fram ákveðnum áformum sínum,
gekk þegár til verks og yfirgaf það
helst ekki fyrr en lausn var fundin.
Hvort hann uppskar alltaf laun að
loknu verki skal ósagt látið, en ein-
hvern veginn hef ég það á tilfinn-
ingunni að svo hafi ekki alltaf ver-
ið. Hann var svo greiðvikinn. Og
æði oft hjálpaði hann undirrituðum
að dytta að bifreið hans á meðan
við áttum heima undir sama þaki,
en í mörg ár var hann eiginmaður
dóttur minnar. Einnig var hann
börnum sínum betri en enginn, hlúði
að þeim eftir mætti og vildi veg
legu viðmóti, hlýju og vinsemd. Og
það er því í gegnum árin orðinn
stór hópur, sem lagt hefur leið sína
í Skipagötuna og notið gestrisni
þeirra hjóna og höfðingsskapar. Og
fjölskylduvinir hafa ekkert kosið
frekar en að fara til Akureyrar á
sumrin til að sækja Önnu og Pál
heim. Sannast þá, að þar sem er
nóg hjartarými er og nóg húsrými.
Fagrar æskuminningar eru fjár-
sjóður sem seint fyrnist. Páll Tóm-
asson átti sinn ríka þátt í að gefa
mér slíkan minningasjóð. Þess
vegna hugsa ég ávallt til hans og
fjölskyldu hans með virðingu og
þakklæti.
Blessuð sé minning hans.
Guðrún Þóra Magnúsdóttir
Páll Tómasson
húsasnúðameistari
þeirra sem mestan. Og eftir að
dæturnar öðluðust réttindi til að aka
bifreiðum sá hann um allt því til-
heyrandi. Eldri dóttirin, Elín, dvaldi
svo á heimili hans hin síðari ár, eða
eftir að hún hóf nám í mennta-
skóla, og hún sat við beð hans þeg-
ar hann lést. Hins vegar hefur yngri
dóttirin, Þóra, fylgt móður sinni og
búið á hennar heimili, heimsótti þó
föður sinn oft eftir að fjölskyldan
flutti hingað suður og naut ástar
hans og umhyggju í sama mæli og
sú eldri. Þær sakna hans því sárt
sem von er, og það gera fleiri.
Fyrir um það bil tveimur og hálfu
ári lést sonur Jóns og albróðir dætr-
anna, Páll Hróar, úr hvítblæði að-
eins 14 ára gamall. Varð það Jóni
svo og ástvinum drengsins öllum
mikið áfall, því að þar féll í valinn
upprennandi efnispiltur, með
áhugamálin óteljandi og drauma
æskumannsins í augum. Hann átti
auðvelt með að afla sér vina og
þeir brugðust honum ekki þegar á
reyndi og sjúkdómurinn heltók
hann, heimsóttu hann sumir dag-
lega meðan á stríðinu stóð. En Jón,
faðir hans, bar ekki trega sinn á
torg, heldur beið þess í þögn og
þolinmæði að tíminn græddi sárin.
Og nú er hann sjálfur horfinn yfir
landamærin miklu til fundar við
drenginn okkar allra. Blessuð veri
minning þeirra beggja.
Ástvinum Jóns, sambýliskonu,
foreldrum, systkinum, dætrunum
og öðru venslafólki votta ég samúð,
bið þann sem öllu ræður að færa
þeim sinn frið.
Haraldur Stígsson
Mig langar í örfáum orðum að
minnast vinar míns, Jóns Pálsson-
ar, sem lést í Borgarspítalanum
föstudaginn 12. janúar sl., eftir
skamma en erfiða sjúkdómslegu.
Það er erfitt að trúa því að Jón
hafi beðið ósigur í þeirri viðureign.
Það er erfitt að skilja það að mað-
ur, sem er fullur af lífskrafti og
starfsorku, skuli kallaður á brott
frá fjölskyldu sinni og ástvinum,
langt fyrir aldur fram. Ótal spurn-
ingar vakna en fátt verður um svör.
Við viljum hins vegar trúa því að
líf okkar mannanna hafi annan og
meiri tilgang en felst í jarðvist okk-
ar einni. Nú, þegar Jón hefur feng-
ið nýtt hlutverk í nýjum heimkynn-
um leita ástvinir í fjársjóð minning-
anna, minninga um góðan dreng
sem gaf öllum sem til þekktu mjög
mikið. Ég er þakklátur fyrir að
hafa fengið að kynnast Jóni Páls-
syni.
Ég votta öllum aðstandendum
Jóns mína innilegustu samúð og bið
guð að blessa ykkur og styrkja í
ykkar miklu sorg.
Kristján Guðmundsson
Dýrð ég flyt þér, Drottinn mildi,
dýrð fyrir að þú heyrir bæn.
Dýrð fyrir hjálp, er dimma vildi,
dýrð fyrir hnoss þín mörg og væn.
Dýrð fyrir gleði’ í dulum barmi,
dýrð fyrir veginn himins til.
Dýrð fyrir tár, sem drupu’ af hvarmi,
dýrð fyrir það, sem ég ei skil.
Mig langar til að minnast í örf-
áum línum vinar míns, Jóns Páls-
sonar, sem verður til grafar borinn
í dag. Vinar í raun og sann. Ég
geri mér þó grein fyrir, að þegar
dauðinti bankar mega orð sín einsk-
is. En eins og stendur skrifað í
versinu hér að ofan held ég, að
okkur beri ekki síst að þakka fyrir
það, sem er ofar skilningi okkar.
Það liggur enda fyrir, að vegir
Guðs eru órannsakanlegir.
Jón lést á Borgarspítalanum eftir
stutta sjúkdómslegu af völdum
veikinda, sem komin voru á það
stig, að mannlegur máttur stóð ráð-
þrota gagnvart.
Fyrir kannski tveimur árum
kynntist ég Jóni fyrst. Því réð sú
tilviljun, að ég lenti inn á verk-
stæði, sem hann vann á. Og allar
götur síðan má segja, að við höfum
verið í stöðugu sambandi. Ekki
vegna þess, að Jón hafí þurft að
sækja eitthvað til mín, heldur á
hinn veginn.
Jón mun hafa átt heima í Hegra-
nesinu um það leyti, sem ég var á
Sauðárkróki. En um haustið 1957
flutti ég til Reykjavíkur. Við vorum
því ekki langt hvor frá öðrum, þeg-
ar við vorum fyrir norðan, en samt
man ég ekki eftir Jóni frá þeim
tíma. Hann kannaðist þó vel við
mína fjölskyldu, til dæmis pabba,
sem lést langt um aldur fram, en
mundi þó sérstaklega eftir elsta
bróður mínum, Jóhannesi. En Jo-
hannes var um eða upp úr árinu
1950 í sveit á Egg. Jón kunni að
segja mér spaugilegar sögur frá
þeim tíma, og færðist þá jafnan
einhver gleði- eða ánægjuglampi
yfír ásjónu hans. Hann var nefni-
lega fljótur að átta sig á því, sem
var skondið og mér fannst eins og
léttu hliðarnar væru honum hvað
hugleiknastar. Það var líka stutt í
brosið hjá Jóni.
Jón fór þó ekki varhluta af sorg-
inni, en það átti fyrir honum að
liggja að missa ungt barn sitt úr
veiki, sem uppgötvaðist ekki fyrr
en of seint. Ég held, að hann hafi
aldrei skilið, hvernig það mátti
verða — og hvers vegna.
Jón Pálsson var fjölhæfur maður,
bæði til handar og hugsunar. Og
þrátt fyrir alltof stutt kynni varð
ekki hjá því komist að finna það.
En umfram allt var hann jafnan
tilbúinn að aðstoða, ef hann sá, að
hann gæti ef til vill orðið að liði.
Hjálpsemi hans var með hreinum
ólíkindum, og hann var meira að
segja tilbúinn að breyta áætlunum,
ef hann gæti með því móti aðstoðað
fleiri. Og það er einmitt þessi þátt-
ur greiðvikni í fari Jóns, sem mér
fannst svo áberandi. Ég fékk líka
vænan skammt af þessum liðleg-
heitum hans. Héðan af — því miður
— fæ ég það aldrei fullþakkað.
„Ég ætla að gefa þér þetta í jóla-
gjöf.“
Það var á Þorláksmessumorgun,
sem ég hringdi í hann vegna vand-
ræða með bíl dóttur minnar. Ég
sagði: Þegar neyðin er stærst —
kanntu ekki framhaldið? Jú, ég
held það, sagði Jón. Og til að hafa
söguna stutta, þá gerði hann við
bílinn fyrir mig — utan dyra — í
ekki alltof hlýju veðri. Mig minnir,
að það hafi tekið hann rúma þijá
tíma. Þegar Jón hafði Iokið verki
sínu settist ég inn í bílinn hans og
segi: Ég ætla að borga þér fyrir
þetta alveg sérstaklega. Þá átti ég
við, að ég vildi ekki blanda þessum
greiða saman við alla hina. Hann
leit á mig andartak, en segir svo:
„Steini, ég ætla að gefa þér þetta
í jólagjöf.” Ekki hvarflaði það að
mér þá, að þetta yrðu síðustu sam-
skipti okkar. En sú varð þó raunin.
Ég held, að þessi tilvitnuðu orð
Jóns lýsi hugarfari hans best. Fyrir
mig eru öll okkar kynni á þessa eða
svipaða lund. Ég er þakklátur fyrir
að hafa átt þess kost að kynnast
þessum manni.
Nfy^er það svo, að ég kann ekki
að rekja ættir Jons, en reikna með,
að aðrir geri það. Þetta greinarkom
var líka hugsað sem fátækleg minn-
ing um góðan vin, en ekki úttekt á
lífi hans og starfi.
Ég bið Guð himnanna að varð-
veita eftirlifendur, sem nú syrgja,
styrkja þá og styðja, og votta þeim
mína dýpstu samúð. Megi minning-
in um elskaðan son, sambýlismann,
föður og bróður verða harminum
yfirsterkari. Höfum það líka hug-
fast, að: „Ekkert fær gjört oss við-
skila við kærleika Guðs.“
Hvíli Jón í friði. Undirritaður
saknar sárt vinar í stað.
Þorsteinn Konráðsson
Kransar, krossar
og kistuskreýtihgar.
Sendum um allt land.
GLÆSIBLÓMIÐ
GLÆSIBÆ,
Álfheimum 74. sími 84200