Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1917, Page 76

82
Ársrit Ræktunarfjelags Norðurlands.
ar hita og næringu. Fljóta burtu og þorna af, svo að
gróðurinn stendur hlífarlaus eftir, veikur og altof van-
burða til að lifa við kulda og harðrjetti. Verður því kyrk-
ingslegt afstyrmi, til lítils eða einskis gagns.
Vorið 1918 var eitt af þessum köldu vorum. Pá voru
flæðiengjarnar í bestu hjeröðum á Norðurlandi víðast vaxin
köldum og kyrkingslegum gróðri, sem vantaði hið vana-
lega skjól af vatninu.
Á einstaka stað höfðu menn gert fyrirstöðugarða, svo
að flóðin rynnu ekki af.
Par var gott og mikiö gras.
Og þar bregst vart gott heyfall, hvernig sem vindar anda.
Þar sem vatnið kemur ekki af sjálfu sjer á áveitulandið,
er það leitt til á ýmsan hátt eftir ástæðum.
Auðveldust er leiðsla vatnsins, þegar vatnsfallið liggur
hærra en engið í kring. Er þá gerður skurður út til hliðar
frá vatnsfallinu. Fareð slíkur skurður liggur með minni
halla en vatnsfallið, beygir hann altaf lengra og lengra
frá því. Vatninu er síðan dreift úr skurðinum yfir landið
sem liggur á milli skurðsins og vatnfallsins. Áður en
byrjað er á skurðinum, þarf að gæta vel hvernig jarðveg-
urinn er sem hann á að liggja í gegnum. Sumstaðar er
svo laus malarjarðvegur að vatnið hripar í gegnum hann,
svo ervitt er að stöðva það, nema þá með því að steypa
skurðinn, eða bera í hann mikið af þjettum leir. Sömu-
leiðis þarf að athuga hve mikið vatn hann þarf að flytja
til að vera nógur því engi sem fyrir liggur og verður
þá að taka tillit til þess sem sígur í jarðveginn eftir öllum
skurðinum og eins uppgufun í hitatíð. Einnig þarf skurð-
urinn að vera svo stór, að hann verði aldrei bakkafullur,
því þá er hætt við að vatnið vilji grafa hann um of.
Breidd skurðsins fer mest eftir vatnsmagni og jarðvegi.
Hann þarf að vera breiðari til að taka mikið vatn og eins
ef jarðvegurinn er laus. Álitið er hæfilegt að breiddin sje
sem næst tvöfaldri dýpt vatnsins í skurðinum og aldrei
minni en dýpt vatnsins í honum. Einnig er talið varhuga-