Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1917, Side 81

Ársrit Ræktunarfjelags Norðurlands.
87
og éru nú víða notaðar erlendis við vatnsleiðslu í hús
og einnig til að þrýsta vatni upp á háa hóla, í túnum,
sem gráir eru og gróðurlausir af vatnsleysi. Pessi vjel er
kölluð vatnshrútur. Hann er í lögun sem hattur og eigi
stærri. Að honum og frá liggja vatnsleiðslupípur. Til þess
að geta unnið, þarf hann að fá vatn í gegnum aðrenslis-
pípuna, sem er 5—10 m. löng og liggur með tveggja m.
halla, að honum. Þegar vatnið rennur inn í hrútsa, byrjar
hann að stanga og berja vatnið frá sjer, í gegnum pípu
sem liggur þangað upp, sem vatnið á að fara. Meiri
hlutinn, eða 9/io af vatni því, sem að kemur, rennur út
um hrútinn og fer burt, en V10 kemur upp í gegn um
stigpípuna og þrýstist alt að 14 metrum hátt, eða 7 sinn-
um hærra en t'allhæð vatnsins í hrútinn.
Árið 1915 kostuðu þessir hrútar 35,00—150,00 kr. Þeir
eru endingargóðir og þurfa litla eða enga hirðingu.
3. Flóðgarðar.
Fegar vatnið hefir verið leitt á landið, þarf að gera ná-
kvæma hallamælingu á enginu, ef því hallar svo lítið að
tiltækilegt sýnist að hafa þar flóðveitu, en ekki þykir ráð-
legt að hafa flóðveitu þar sem hallinn er meiri en 1 : 100.
Sje hallinn meira, þarf að dreifa vatninu yfir landið, úr
rennum, hingað og þangað. Til þess að vatnið standi í
smátjörnum eða lónum á enginu, þarf garða til fyrirstöðu.
Ef landið er mjög halla lítið og hægt að gera þar stór
lón með lágum görðum, er ráðlegast að láta vatnið fyrst
flæða yfir landið og líta eftir ferðum þess. Gera síðan
garð á enginu, þar sem það er lægst, þannig að hann liggi
þvert við aðalfallinu og hindri rensli vatnsins. Vanalegast
eru slíkir garðar lagðir eftir lárjettunni, en oft getur komið
að gagni, að láta þá liggja með dálitlum halla (1 : 2000)
svo að skurður sá, sem grafinn verður meðfram garðin-
um, hafi vatnshalla og geti þurkað upp á milli áveitanna