Frjáls verslun - 01.10.1946, Blaðsíða 34

sér ráðandi, og vel gæti svo farið að Grikkland
yrði hrifið inn í rússnesku samsteypuna, þegar
brezki herinn er horfin þaðan á brott.
Norður-íran hefur nú þegar verið losað úr
ensk-amerískum áhrifatengslum, og ekki er fyrir
að synja að hlutar af Tyrklandi og Afganistan
yrðu reiðubúnir að skríða undir verndarvæng
Stór-Rúslands. í Austur-Asíu ræður Rússland
yfir Mongólíu og Hsinkiang, og kínversku
kommúnistarnir hafa töglin og hagldirnar í
Mansjúríu. Méð nægilegum áróðri mundi Rúss-
um svo líklega ekki verða skotaskuld úr að fá
Kóreu til fylgis við sig.
Enda þótt Rússar létu hér staðar numið. er
þessi hringur þeirra orðinn æði hrikalegur. F.n
verði þeim ógnað af andrússneskum samtökum,
er næsta líklegt að þeir telji sig knúða til að
ganga enn lengra.
Það er óþarfi fyrir þá að liyggja á innrásir og
hernám, í mörgurn tilfellum. Nægja mundi að
blása í úlfúðarglæður milli flokka í löndunum
sjálfum, styðja kommúnista í Grikklandi, Ind-
landi, Kína og Japan, ýta undir stofnun vin-
veittra ríkisstjórna í þessum ríkjum, semja um
sérstök fjárhagsleg fríðindi, svo sem þeir liafa
þeear fengið í Mansjúríu, og örfa Austurlanda-
þjóðirnar til fjandskapar við Breta, Frakka, Hol-
lendinga og Bandaríkjamenn.
Það virðist því afar trúlegt, að Rússland geti
með hægu móti komið kommúnistisku áhrifa-
svæði á laggirnar. En er þá þar með sagt að
Bandaríkjunum og Bretlandi veitist árangurinn
jafn auðveldur við stofnun lýðræðislegs and-
Rússa-bandalaes, og þó svo væri, að þau geti
haldið því við lýði?
Ef koma ætti á fót slíku bandalagi, yrðu
Bandaríkin að taka forustuna — marka stefnuna
í stiórnmálum og veita fjárhagslegan og hernað-
arlesan stuðning. í rauninni veltur öll bolla-
leeainsin um samtök lýðræðisþjóða á javí, hvort
Bandaríkin hafa vilja, fjármagn og bolmagn, til
jress að ráðast í slíkar framkvæmdir.
Þá er fvrst að íhuga,
liverra þjóða má með
fullri vissu og trausti
vænta til þátttöku í lýð-
ræðisrík j asamtökun um.
Hvað um Breta? Senni-
lega. Svo er að sjá sem
Bevin liafi samvinnu við
Byrnes í öllum mikil-
vægum málum. Samt er það svo — með fullri
194 .
virðingu fyrir brezk-bandarískri vináttu — að
upp koma nokkrar efasemdir um fullkomin heil-
indi. Þess er t. d. skammt að minnast, að það
tók sex mánaða harðskeyttar umræður á þjóð-
þingi Bandaríkjanna að fá samþykkt hóflegt
fjárlán til handa Bretum. Og í þessum umræð-
um var Bretum niðrað á ýmsa lund í sama tóni
sem Rússum venjulega nú orðið. Næstum hvert
einasta dagblað birtir heilsíðuauglýsingar, þar
sem Bretar eru lýstir harðstjórar og manndráp-
arar fyrirafskipti jreirra af Palestínu. Hið vel
stæða írska fríríki myndi hafa ímugust á banda-
lagi við Bretland, enda þótt óbeit þeirra á guð-
leysi kommúnismans sé ennilega ennþá hat-
rammari en andúðin gegn Bretum.
Bæði frjálslyndir og íhaldssinna eru andvígir
heimsvaldastefnu Breta og vilja að heimsveldi
Jreirra verði leyst í sundur. Það yrði })ó að telj-
ast nauðsynlegt að þessi ríkjasamsteypa stæði
sem einn maður, ef til bandalags lýðræðisþjóða
kæmi. Hver sem skoðun almennings annars verð-
ur, má fullyrða að sérhvert spor, sem Banda-
ríkin mundu stíga af nauðsyn til styrktar Bret-
landi, yrði úthrópað sem tilraun til að tryggja
sér bita af villibráð brezka ljónsins. Öll fram-
kvæmd víðtækrar ensk-amerískrar samvinnu
myndi verða háð stöðugum truflunum.
En gerum nú ráð fyrir Bretlandi og jafnvel
sjálfstjórnarnýlendum jress sem aðilum hins
vestræna varnarbeltis. Hvert mundi næst að
leita? Yrði Frakkland i'úst til samvinnu? Fylgi
þess myndi vera bráð nauðsyn, og þeir, sem
skeyta hugmyndaflugi sínu á byggingu varnar-
virkis, reikna ákveðið með Frakklandi sem hluta
af hinni óþekktu stærð. Þó er slík afstaða Frakka
hlálegur hugarburður.
Kommúnistar eru næststærsti flokkurinn í
Frakklandi, og bendir ekkert til að hann sé í
afturför. Kommúnistar skipa margar þýðingar-
miklar stöður og eru m. a. hvað mestir áhrifa-
menn í franska iðnaðinum, samkvæmt fram-
burði Joseph AIsop. Bretar eru skár séðir af
Frökkum en Bandaríkjamenn, og eiga þeir þó
hvorugir upp á háa pallborðið jrar í landi. F.f
Rússar aðhyllast voldugt Þýzkaland, munu
Frakkar óhjákvæmilega snúast á sveif með Bret-
landi og Bandaríkjunum, en þeir óttast ameríska
heimsvaldastefnu litlu minna en rússneska.
Stuðningur Frakka á þessum vettvangi myndi
vafalítið fremur koma fram sem hentistefna en
hornsteinn liins varanlega. Hví ekki Jrað? Árið
1919 kreisti Wilson forseti ýmsar tilslakanir út
FRJÁLS VERZLUN
HVERJIR VERÐA
SAMSTARFS-
MENN?