Frjáls verslun - 01.10.1946, Blaðsíða 37

Burma er óþolinmótt í liöndum Breta og að
Bretar eru nú á förurn frá Indlandi. Getum við
með nokkurri vissu reitt okkur á að þessi lönd
gangi í samfylkingu gegn Rússum?
Staðreyndin er sú, að þar sem Engilsaxar
reyna að korna ár sinni fyrir borð, með stuðn-
ingi við valdhafa hinna ýmsu landa, kappkosta
Rússar að korna sér í mjúkinn hjá almenningi
viðkonrandi þjóða. Við slíkar kringumstæður er
hugsanlegt að yfirvöld þessara landa lýsi yfir
fylgi sínu við varnarsamtök vesturríkjanna, en
slík hjálp yrði í veilla lagi, ef meginþorri sömu
þjóða væri á gagnstæðu bandi.
Það mega því miklu fremur teljast firn en
flónskuverk, að móta utanríkisstefnu okkar í
þeim anda, að við geturn stöðvað Rússland í
áhrifaþenslu sinni með lýðræðissamtökum í
öllum heimsálfum, án þess að hafa fyrst gengið
til fulls úr skugga um, hvort slíkt er framkvæm-
anlegt.
Nánari yfirvegun á
þessari fyrirætlun myndi
leiða í ljós önnur vanda-
MEGINSPURN- mál, ekki varhugaminni.
INGIN. «C"
að luegt se að skipu-
leggja víðtæk samtök
lýðræðisríkja gegn Rúss-
landi, er veigamestu
spurningunni ósvarað, jr. e. hvort Bandaríkin
eru fær um að taka að sér slíkt hlutverk. Raun-
ar mun óhætt að fullyrða, að Bandaríkin séu
nógu öflug og auðug, til þess að rísa undir meg-
inþunga stofnunar sem þessarar, en liafa þau
nægri stjórnvizku á að skipa — eru þau fús —
eða hafa þau jafnvel ástæðu, til þess að leggja
sig fram þessu máli til framdráttar?
Erum við reiðubúin að hverfa aftur til stríðs-
ástands — við, sem getum ekki einu sinni jrolað
liömlur verðlagseftirlitsins? Erurn við reiðubúin
að vera bakhjarlar lýðræðisríkja hvarvetna um
heim — við, sem eyðum sex mánuðum í málþóf
uin 3 millj. dollara lán (þriggja daga stríðskostn-
að) til nánustu samstarfsþjóðar okkar? Mun
stjórnarkerfi okkar leyfa ráðstafanir á fjármagni
og þjóðfélagshögum landsmanna í samræmi við
framkvæmdaþarfir við stofnun og viðhald svo
víðtækra þjóðasamtaka?
Erum við meira að segja viss um, að við fáum
lialdið yfirburðum okkar í vísindum, Jregar Jress
er gætt, að Rússar geta skipað öllum vísindahæfi-
leikum sínum undir umsjá ríkisstjórnarinnar og
FRJÁLS VERZLUN
beint þeirn að rannsóknum að hennar vild, en
við horfum á hliðstæð störf molna í höndum
okkar af skipulagsleysi?
Við höfum löngum tamið okkur þann leiðá
ávana í utanríkismálum okkar, að beita orðum
í stað gerða, og við höfum búizt við að aðrar
Jrjóðir tækju orð okkar sem góða og gilda vöru
— jafngilda verkinu sjálfu. Um næstum áratugs
bil úthúðuðum við þýzka nazistaríkinu en kom-
umst seinna, okkur til undrunar, að Jdví, að
Þjóðverjar tóku okkur ekki alvarlega. Nti höf-
um við tekið upp skammatóninn við Rússa og
ógnum þeirn með grýlunni um risavaxið varn-
arbelti allra lýðræðisafla. Ef Rússar taka okkur
alvarlega, þá gott og vel. Geri þeir Jtað ekki,
getur að því rekið, að við lendum í varasamri
klípu.
HVAÐ GETUM
VID GERT?
Við eigum að forðast.
öll þesskonar sjálfsvíti.
Við erum tæpast undir
Jrað búin, að framfylgja
stjórnarstefnu lýðræðis-
samtaka, enda virðist á-
stæðulítið að trúa því,
að slík stjórnarstefna
yrði nerna kákið eitt.
Okkur er Jrví ráðlegt að athuga, hvaða úrkostir
eru okkur viðráðanlegir.
Þá koma strax þrjár leiðir til álita.
Sú fyrsta er stríð við Rússa, meðan við enn
eigum kjarnorkusprengjuna að leyndardómi og
áður en Rússar Iiafa til fulls komið öryggisár
sinni fyrir borð. Þessi leið á fjölmarga fylgjend-
ur og er rædd á málfundum út um allar trissur.
Ég geri slíka fjarstæðu ekki að frekara umtals-
efni.
Hinir tveir kost.irnir eru verðir nákvæmrar
íhugunar.
Annar þeirra er í Jrví fólginn, að koma á við-
tækri og langvarandi utanríkisstefnu, sem vinn-
ur lýðræðisanda þjóðárinnar til fylgis af frjáls-
um og fúsum vilja. Einungis Jieir, sem glám-
skyggnir eru á ríkjandi ástand í heiminum, geta
ímyndað sér að auðvelt yrði að haga málum á
þennan veg. Til Jress að leiða slík áform far-
sællega til lykta, þyrftu að fara fram gagngerð
umskipti á utan- og innanríkisstefnu okkar:
,,óæðri“ kynflokkar yrðu að skoðast jafningjar
okkar, hverfa Jryrfti frá fjármálalegri og hern-
aðarlegri heimsáhrifastefnu og gæta fyllsta lýð-
ræðis og jafnréttis heima fyrir. Þetta merkir að
utanríkisstefna okkar í fjármálum yrði fyrst og
197