Morgunblaðið - 19.08.2004, Blaðsíða 26

UMRÆÐAN
26 FIMMTUDAGUR 19. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
GUÐMUNDUR Hallvarðsson,
þingmaður og formaður samgöngu-
nefndar Alþingis, seg-
ir í grein sinni í Morg-
unblaðinu 17. júní sl.
að sér finnist það forn-
eskja að bifreið úr
Reykjavík geti ekki
farið í röðina hjá okkur
í Keflavík og tekið túr
til baka, og ef ég þekki
þessa bifreiðastjóra úr
Reykjavík eitthvað,
yrðu þeir fljótir að
koma sér á framfæri,
þó svo að röðin væri
ekki komin að þeim, og
niðurbjóða sig gagn-
vart heimamönnun,
sem væru búnir að bíða
í nokkra tíma í röðinni,
en Reykjavíkurbíllinn
kominn með andvirði
túrsins úr Reykjavík í
vasann. Það bíða engir
túrar í Reykjavík eftir
okkur. Ef bifreið úr
Keflavík fengi túr til
Reykjavíkur að kvöldi
um helgar, getur verið
að hann geti eitthvað
lappað uppá þjón-
ustuna þar, þá kæmi það eingöngu
niður á okkur suðurfrá, sem þegar
erum farnir að líða fyrir skort á af-
leysingamönnum, af fyrrgreindum
ástæðum. Þetta nýja líf sem Guð-
mundur telur að yrði við þessar
breytingar, bæði vegna lægra gjalds
og að bifreiðar úr Reykjavík gætu
orðið sér úti um farþega til baka, er
ég ansi hræddur um að yrði líf átaka
og illinda. Ég veit að það er ekki það
sem Guðmundur vill. Ég þekki mitt
fólk betur en Guðmundur og mun
gera allt sem ég get til að koma í veg
fyrir þessa hugdettu hans. Reykvísk-
ir leigubifreiðastjórar virðast, eftir
því sem maður heyrir allt of oft, vera
mjög iðnir við að klóra augun úr hver
öðrum, með uppákomum, svo sem
allrahanda niðurboðum gagnvart
hver öðrum, borgandi afgreiðslufólki
í móttökum hótela 1.000 til 1.500 kr.
ef það hringir í „hann“ sérstaklega ef
Keflavíkurtúr hangir á spýtunni,
einnig segir sagan að þetta af-
greiðslufólk komi sér svo upp nokkr-
um svona bifreiðastjórum til að
plokka. Sé svo túrinn farinn á tilboðs-
verði, er orðinn ansi rýr biti eftir. Til-
boð er einungis að Leifsstöð, ekki ef
túrinn endar í Keflavík. Akstur fyrir
flugfélög er verðlagður á 4.500 kr., og
fleira er hægt að tína til. Með þessa
lýsingu í huga er auðsætt að það er
mikið að hjá þessum kollegum okkar
í Reykjavík, og það leysir engan
vanda að gefa þeim frjálsar hendur í
Keflavík, þeir verða að leysa sín
heimavandræði sjálfir, það eru nógir
vandræðamenn í Keflavík þótt þessir
bætist ekki við. Mér hefir verið tjáð
að gistiheimili í Reykjavík hringi ekki
orðið í leigubifreiðastöðvarnar heldur
komi sér upp einkaaðilum sem hafa
samið við þau um niðursett verð,
þetta eru alveg eins aðilar utan stétt-
arinnar. Þetta kemur mér ekkert á
óvart, því þessir athafna- menn eru
allflestir í Samtökum ferðaþjónust-
unnar, en þau hafa í gegnum tíðina
leynt og ljóst agnúast út í leigu-
bifreiðastjóra, og sakað þá meðal
annars um skipulagða glæpastarf-
semi gagnvart farþegum, eins og
frægt var í Sleipnisverkfallinu hér
um árið. Þessi yfirlýsing
hefir ekki verið dregin
til baka heldur var árétt-
að að þessum upplýs-
ingum hafi verið komið á
framfæri til aðila ferða-
þjónustunnar. Það eru
því miður allt of oft frétt-
ir í dagblöðum landsins
að ungt fólk, og þar af
leiðandi ekki með mikla
reynslu í viðskipalífinu,
og sem vinnur í veitinga-
„bransanum“, sé hlunn-
farið í kaupi og búi við
harðræði á vinnustað.
Þar sem Guðmundur
hefir tjáð mér að hann
vilji ekki fyrir nokkurn
mun skaða okkur leigu-
bifreiðastjóra færi mjög
vel á því að hann skoð-
aði leiðir til að við sæt-
um við sama borð og
aðrir atvinnumenn í
akstri hvað varðar að-
komu að t.d. vörugjöld-
um á bifreiðum, og ekki
með meiri kvöðum en
aðrir, en þar erum við á
einhverjum „viðhafnarskala“ hjá
fjármálaráðuneytinu. Einnig vona ég
að Guðmundur og aðrir sem réttu
upp höndina og samþykktu áð-
urnefnd lög um leigubifreiðar sjái sér
hag í að laga þau að mannvænna um-
hverfi, og taki mark á áliti annarra en
þeirra sem stjórna stóru stétt-
arfélagi, það er ekki sjálfgefið að þar
veljist betri menn. Það er kominn
tími til að lög um leigubifreiðar séu
færð að manneskjulegu umhverfi og
að tekið sé úr þeim þetta fjárplógs-
fyrirkomulag að aðilar með hið meira
próf á bifreiðar þurfi að taka auka-
námskeið ef þeir ætla aka bifreið inn-
an okkar ramma, og að lögin séu ekki
þannig úr garði gerð að ráðuneyti og
Vegagerð sé gefið algjörlega frjálst
skotleyfi á stétt okkar, með ótrúlegri
reglu- og banngleði, á því hvernig við
viljum útfæra þá skyldu er við höfum
tekið að okkur við að veita almenn-
ingi góða og örugga þjónustu. Alveg
finnst mér taka steininn úr í reglu-
gerð, er kemur að mönnum innan
stéttarinnar er hafa orðið fyrir veik-
indum eða eru komnir til ára sinna og
þurfa að fá aðstoð við að ná endum
saman, enda liggja þeir vel við höggi.
En hvað sem líður öllu tali um reglu-
glaða og ómögulega embættismenn,
verð ég að segja að mér hefir sýnst
að mesti vandi stéttarinnar sé runn-
inn undan rifjum manna innan okkar
raða, þeirra sem alltaf eru að troða
skóinn af öðrum og svífast einskis í
að troða sér framfyrir. Ég hef ávallt
álitið að það að vera á stöð væri hóp-
vinna, en ekki að vera að vinna á móti
stöð með því að bjóða í vinnu á móti
henni, og fara svo af stöðinni með
vinnuna, og láta svo kollegana eftir
vinnulausa. Væri óskandi að í fram-
tíðinni slæðist aðilar í stéttina með
hærra samkenndarstig en að framan
er lýst.
Enn um leigu-
bifreiðaakstur
úr Keflavík
Magnús Jóhannsson skrifar
um leigubílaakstur
Magnús Jóhannsson
’… mér hefirsýnst að mesti
vandi stéttar-
innar sé runn-
inn undan rifj-
um manna
innan okkar
raða …‘
Höfundur er stöðvarstjóri Ökuleiða
svf. í Keflavík.
HINN 29.7. 2004 sendi Þórólfur
Árnason borgarstjóri (ÞÁ) út frétta-
tilkynningu vegna áfangaskýrslu
átakshóps Höfuðborgarsamtakanna
og Samtaka um betri
byggð (ÁHS) frá 28.7.
2004 og 12.8. 2004 birt-
ist grein hans um
sama efni í Morg-
unblaðinu.
ÞÁ bregst ekki við
þeirri meginásökun í
áfangaskýrslu ÁHS að
borgaryfirvöld vinni
gegn brýnustu hags-
munum reykvískra
kjósenda með kol-
rangri stefnu við fram-
kvæmdir og skipulag
borgarinnar.
Hann svarar út í hött ásökunum í
skýrslunni um að borgaryfirvöld sói
dýrmætu landi í miðborg Reykja-
víkur og vinni þannig gegn hags-
munum kjósenda með því að eyði-
leggja nýtingarmöguleika landsins
með ótækum framkvæmda- og
skipulagsáætlunum og óábyrgu tali
um að einmitt þetta land sé lítils
sem einskis virði.
ÞÁ bregst hvorki við tillögu ÁHS
um mislæg hringtorgsgatnamót við
Bústaðaveg né tillögu um Hring-
braut í opnum stokki. Hann hefur
hvorki skoðun á aukinni skilvirkni
og umferðaröryggi, sem hlýst af til-
lögum ÁHS né áhuga á því að tillög-
urnar bæti skilyrði til uppbyggingar
Landspítala – háskólasjúkrahúss
(LSH) og dragi úr stofn- og rekstr-
arkostnaði um milljarða króna.
Hann lætur eins og vind um eyr-
un þjóta skoðanir stjórnarnefndar
og læknaráðs LSH um að skoða
beri gaumgæfilega tillögur ÁHS
með tilliti til aukinnar
hagkvæmni og gæða
fyrir uppbyggingu
sjúkrahússins.
ÞÁ ræðir hins vegar
5. grein skýrslunnar
þar sem borgaryfirvöld
eru sökuð um að gefa
ríkinu röska 4,5 millj-
arða króna (110.000 kr.
á hvert heimili í
Reykjavík) með sam-
komulagi frá 27.4. 2004
og segir að með lögum
nr. 97/1990 sé borginni
skylt að leggja til lóð
undir LSH endurgjaldslaust og án
gatnagerðargjalda.
Á árunum 1969 og 1976 gerðu ríki
og borg með sér samninga um upp-
byggingu Landspítala við Hring-
braut, um viðbótar byggingarland
fyrir spítalann, um færslu Hring-
brautar og um greiðslu leigulóðar-
og gatnagerðargjalda, sem tækju
mið af slíkum gjöldum á hverjum
tíma og greidd væru miðað við
framvindu byggingarframkvæmda.
Ljóst er að lög nr. 97/1990 taka mið
af þessum samningum ríkis og
borgar frá 1969 og 1976 og ná því til
allra annarra sjúkrahússbygginga
en bygginga LSH.
ÞÁ telur það til marks um að um-
rædd lög nái til byggingarlands
LSH að frá gildistöku þeirra hafi
Reykjavíkurborg lagt til lóðir undir
heilsugæslustöðvar, hjúkrunarheim-
ili o.þ.h., án þess að reiknað hafi
verið tekjutap þess vegna eða borg-
arbúar taldir hlunnfarnir.
Hann seilist hér langt í viðleitni
sinni til að þjóna öðru en hags-
munum Reykvíkinga því ólíku er
saman að jafna varðandi stærð og
staðsetningu. Annars vegar er um
að ræða 140.000 m² af dýrmætasta
byggingarlandi í miðborg Reykja-
víkur fyrir LSH með færslu heillar
stofnbrautar og ómældum áhrifum
á allt skipulag og umhverfi. Hins
vegar er um að ræða stakar smálóð-
ir undir heilsugæslu eða öldr-
unarheimili í úthverfum borg-
arinnar.
Lögskýring ÞÁ er röng því það
stenst ekki skoðun að jafn öflugir
samningar og þeir, sem hér um
ræðir, milli ríkisstjórnar Íslands og
borgarstjórnar Reykjavíkur, frá
1969 og 1976 ógildist af hreinni
slysni, við það eitt að sett eru sam-
steypulög nr. 97/1990 með slíkum
afleiðingum og án þess að nokkur
veiti því eftirtekt.
Umboð borgarfulltrúa nær ekki
til svo stórbrotinnar tilfærslu verð-
mæta frá borg til ríkis án ítarlegrar
umfjöllunar. Engin umræða hefur
þó farið fram um þetta mál, hvorki
fyrr né síðar. Eignaupptaka af
þessu tagi, þó með lögum sé, væri
auk þess brot á stjórnarskrá.
3. mgr. 34. gr. laga nr. 97/1990,
sem ÞÁ vísar í, tekur til sjúkrahúss-
bygginga, sem skilgreindar eru í
1.–3. tölul. 1. mgr. 24. gr. sömu laga,
til svæðissjúkrahúsa, deildasjúkra-
húsa og almennra sjúkrahúsa, þ.e.
til allra sjúkrahúsa, annarra en
LSH. Um lóðamál LSH gilda áð-
urnefndir samningar ríkis og borg-
ar frá 1969 og 1976 og um stjórn
LSH gilda ákvæði 30. gr. laganna
nr. 97/1990.
Fullyrðing ÞÁ á ekki við nein rök
að styðjast. Lög 97/1990 fela ekki í
sér nein nýmæli. Þau eru samantekt
á eldri lögum um heilbrigðisþjón-
ustu, svo nefnd samsteypulög. Þau
raska í engu samningum ríkis og
borgar frá 1969 og 1976 um að á
umsömdum lóðarauka LSH (svæði
B og C) skuli gjöld fyrir lóðaleigu
og gatnagerð taka mið af venjuleg-
um skilmálum, sem gilda á hverjum
tíma.
Væri það þó rétt, sem ÞÁ full-
yrðir, að með lögum nr. 97/1990 beri
borginni að afhenda ókeypis land
fyrir LSH er í fyrsta lagi ljóst að
borgarstjórn Davíðs Oddssonar
hefði í ríkisstjórnartíð Steingríms
Hermannssonar gerst sek um mikil
afglöp með því að andmæla hvorki á
sínum tíma né sporna gegn laga-
setningu um stórbrotna eignaupp-
töku í miðborg Reykjavíkur. Trúi
því hver sem vill.
Í öðru lagi er ljóst að samningar
ríkis og borgar frá 1969 og 1976 um
stækkun lóðar Landspítalans til
suðurs og færslu Hringbrautar,
væru í heild ógildir og merking-
arlausir því óhugsandi er að fella
megi einhliða úr samningum af
þessu tagi ákvæði um endurgjald
fyrir landið án þess að allt sam-
komulagið riðlist. Undanfarið hafa
borgaryfirvöld þó ítrekað nefnt
samningana frá 1969 og 1976 sem
réttlætingu framkvæmda við færslu
Hringbrautar.
Í þriðja lagi er ekki tilefni fyrir
ÞÁ og aðra ráðamenn að fagna upp-
byggingu LSH við Hringbraut skv.
núverandi áætlunum yfirvalda og
með þeim fórnarkostnaði, sem nú
blasir við öllum:
A. Eftirgjöf leigulóðar- og gatna-
gerðargjalda fyrir a.m.k. 4,5 millj-
arðar króna
B. Sóun lands við færða Hring-
braut fyrir 11,0 milljarða króna
C. Sóun ómetanlegra tækifæra til
að skipuleggja samfellda miðborg-
arbyggð frá gömlu höfninni að
Nauthólsvík
D. Hækkun stofnkostnaðar LSH
um a.m.k. 4,0 milljarða vegna gömlu
Hringbrautar og hækkun árlegs
rekstrarkostnaðar um a.m.k. 1,0
milljarð af sömu ástæðu.
Í fjórða lagi er ljóst að ef lög nr.
97/1990 giltu um lóðir LSH hefði
ábyrgum yfirvöldum borgarinnar
borið að vísa ríkinu á annað og
ódýrara land fyrir sjúkrahúsið, t.d. í
Fossvogi eða við Vífilsstaði.
ÞÁ telur að greidd verði gatna-
gerðargjöld af kennsluhúsnæði á lóð
LSH. Í skýrslu nefndar um upp-
byggingu LSH frá í apríl sl. segir
að Háskóli Íslands óski að byggja
um 16.000 m² kennsluhúsnæði.
Gatnagerðargjöld af því næmu um
144 milljónum króna eða 30% af
þeim 500 milljónum króna, sem
borgaryfirvöld hyggjast af ein-
hverjum ástæðum leggja til bíla-
geymsluhúsa á lóð LSH.
Í útreikningi á yfirvofandi tekju-
tapi borgarinnar á röskum 4,5 millj-
örðum króna miðaði ÁHS við upp-
lýsingar um fyrirhugað sjúkrarými í
ofangreindri skýrslu.
Um stærstu gjöf
Íslandssögunnar
Örn Sigurðsson gerir
athugasemdir við skrif
borgarstjóra
’Hann svarar út í höttásökunum í skýrsl-
unni …‘
Örn Sigurðsson
Höfundur er einn af talsmönnum
átakshóps Höfuðborgarsamtakanna
og Samtaka um betri byggð.
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Jón Steinsson: „Það er engin
tilviljun að hlutabréfamarkað-
urinn í Bandaríkjunum er öfl-
ugri en hlutabréfamarkaðir
annarra landa.“
Regína Ásvaldsdóttir: „Eitt
af markmiðum með stofnun
þjónustumiðstöðva er bætt að-
gengi í þjónustu borgaranna.“
Jónas Gunnar Einarsson:
„Áhrifalaus og mikill meirihluti
jarðarbúa, svokallaður almenn-
ingur þjóðanna, unir jafnan
misjafnlega þolinmóður við
sitt.“
Jakob Björnsson: „Mörg rök
hníga að því að raforka úr
vatnsorku til álframleiðslu
verði í framtíðinni fyrst og
fremst unnin í tiltölulega fá-
mennum, en vatnsorkuauðug-
um, löndum …“
Tryggvi Felixson: „Mikil
ábyrgð hvílir því á þeim sem
taka ákvörðun um að spilla
þessum mikilvægu verðmætum
fyrir meinta hagsæld vegna
frekari álbræðslu.“
Stefán Örn Stefánsson: „Ég
hvet alla Seltirninga til að
kynna sér ítarlega fyrirliggj-
andi skipulagstillögu bæjaryf-
irvalda …“
Gunnar Finnsson: „Hins veg-
ar er ljóst að núverandi kerfi
hefur runnið sitt skeið og
grundvallarbreytinga er
þörf …“
Á mbl.is
Aðsendar greinar