Tíminn - 03.11.1974, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Sunnudagur. 3. nóvember 1974.
Ingólfur Davíðsson: Bvaat oa búið
“yyy1 wy í gamla d aga xlvi.
Nú skulum við lita norður i
Svarfaðardal og halda siðan til
hlýrri dala innar með firðinum.
Torfbæirnir týna óðum tölunni.
Hér skal brugðið upp myndum
af einum hinum siðasta i dal
Svarfaðar, þ.e. Hreiðarsstöð-
um,en sá bær mun brátt verða
rifinn. Þarna eru þrjár hús-
lengjur, sú fremsta að mestu úr
timbri. Klömbruhleðslan sést
vel i torfveggnum. Þessi gamli
bær var byggður um 1890. Ábú-
andi þá Jón Runólfsson, en aðal-
smiður Jóhannes Sigurðsson,
siðar bóndi á Hæringsstöðum.
Til er skemmtileg frásögn,
,,Hreiðars þáttur”, af fornum
bónda Hreiðarsstaða. Vikjum
inn i Skiðadal og litum heim að
Dæli. Þar var 1898 byggt annað
fyrsta timburhúsið i Svarfaðar-
dal (en hið fyrsta að Hlið).
Bóndi i Dæli var þá Arni Jóns-
son, en yfirsmiður Gisli Jónsson
á Hofi. Utanum timburhúsið var
byggt steinsteypuhús árið 1928
(sjá mynd) og var búið i húsinu
til 1954, er nýtt steinhus var
byggt, en siðan notað sem
geymsla: Tvær skemmur sjást
til vinstri á myndinni, sú nær
með geymslulofti, þar sem
geymd var ýmis matvara, t.d.
tólkur og hangikjöt, sumt i mjög
stórri kistu. ' Fiskur og kjöt
geymt niðri. Mjög gömul kvörn
var i hinni skemmunni, og þar
geymd reiðtýgi o.fl. í kjallara
undir húsinu var geymt slátur,
eldiviður o.fl. Gripahús sjást
lengra til vinstri. Árni Rögnv-
aldsson kennari, sem ættaður er
frá Dæli, tók myndirnar af Dæli
og Hreiðarsstöðum og gaf upp-
lýsingar. Fyrir um 60 árum
fluttu tveir Svarfdælingar sig
inneftir sýslunni. Þeir gerðust
báðir atkvæðamenn og bættu
mjög jarðir sinar, Snorri á
Syðri-Bægisá og Sigfús á Steins-
stöðum i Oxnadal. Báðir Bægis-
árbæirnir blasa við þjóðvegin-
um, hvor sinu megin við Bægisá
og hvor i sinum hreppi og dal.
Skáldið Jón Þorláksson gerði
fyrrum kirkjustaðinn Ytri-
Bægisá frægan. Myndin sýnir
gamla bæinn á Syðri-Bægisá
árið 1922, eða 1923, en það ár var
hann rifinn. Byggður fyrir alda-
mót. Hallgrimur Einarsson tók
myndina. Lengst t.v. sést
skemma, svo baðstofa og þar
næst bæjardyr, sem göng lágu
innaf. Stofa lengst til hægri.
eldhús og búr voru bakvið. T.v.
sést heimalningslamb, en hund-
ur liggur fyrir skemmudyrun.
Hjónin með börn standa fram-
undan baðstofunni, þ.e. Þór
laug Þórfinnsd., t.v. og Snorri
Þórðarson, með barn á armi,
t.h. Foreldrar Þórlaugar sitj-
andi, vinnufólk til hægri við
bæjardyrnar. Finnlaugur
Svavarsson gaf upplýsingar og
léði myndina. Afram höldum
við langt frami Fjörð og komum
i Villingadal, sem opnast ofan
Leyningshóla. Þar stendur Ytri-
Villingadalur á grundum innan
við hólana og snýr dyrum að
fjallinu og Hamragilsá. Myndin
er tekin fyrir um hálfri öld.
Bærinn liklega byggður um 1880
og var rifinn fyrir allmörgum
árum. Bæjardyr sjást fyrir
miðju, en skemma t.v. Stór
skáli t.h. Hann var með lofti og
notaður til geymslu. Bæjar-
göngin voru hlaðin saman að
ofan. Búr og eldhús sitt hvoru
megin. Baðstofa i einu hólfi
innst, tvö þrep upp að ganga.
Hesthús var lengra t.v. en fjós
t.h. Úr bæjardyrunum lá gangur
t.h. i skálann. 1 þessum bæ
bjuggu lengi Randver Sigurðs-
son frá Leyningi og Sigrún kona
hans með börnum sinum. Dæt-
urnar Aðalbjörg og Lilja létu
mynd og gáfu upplýsingar.
Hreiðarsstaðir I Svarfaöardal (1974) (framhliö)
Dæii i Svarfaöardal
Ytri-Villingadalur f Eyjafirði (1925)
Hreiöarsstaöir I Svarfaöardal (1974) (bakhliö)

Syöri-Bægisá (1922)