Tíminn - 03.11.1974, Blaðsíða 40

Ttmlnner
peningar
Auglýsif
iTfmanum

GBÐI
fyrirgódan mai
^ KJÖTIÐNAÐARSTÖÐ SAMBANDSINS
Landnámuhandrit í vand-
aðri Ijósprentaðri útgáfu
1 ii

^Sunnudagur. 3. nóvember 1974.j
Hætta
kaupmenn
að selja
HJ — Reykjavlk. Megn óánægja
hefur um árabil veriö rikjandi
meöal kaupmanna vegna smá-
söluálagningar á tóbaki, sem þeir
segja allt of lága. Aldrei hefur
óánægjualdan þó risiö jafnhátt og
nú, og er svo komiö, aö nokkrir
kaupmenn hafa gefizt upp á aö
selja tóbak. Fjöldi annarra hefur
á oröi, aö veröi engin bót á i þess-
um málum, muni þeir hætta inn-
an tiöar.
Tlminn hafði samband viö
nokkra kaupmenn, sem hafa eða
hafa haft tóbaksvörur á boöstóln-
um. Alls staöar var sama hljóðiö i
strokknum og uppgjafartónninn
áberandi.
Agúst Sigurðsson, verzlunar-
stjóri I Tóbaksverzluninni London
viö Austurstræti, kvaöst hafa gef-
izt upp við aö kaupa inn tóbaks-
vörur fyrir 2 mánuöum. Siöan
heföi hann verið að selja upp lag-
erinn, en nú væri ekki lengur neitt
tóbak að fá i tóbaksverzluninni.
Hann kvaö viðskiptin, að visu,
hafa minnkað nokkuö eftir aö
hann hætti sölu á vindlum og
vindlingum, en þó alls ekki svo
mikið, að hann hygðist taka upp
sölu á þeim varningi á ný, með ó-
breyttri álagningu.
Alagningin er ekki nema rúm
10%, sagöi Agúst, og við innkaup-
in þarf annaðhvort að staðgreiða
vöruna eða missa þann 3% af-
greiðsluafslátt, sem veittur er,
ella. Auk þess þarf að borga sölu-
skattinn fyrirfram og eru þetta
einu vörutegundirnar, sem þess
þarf við. Ætið verður að hafa gif-
urlega mikinn og dýrmætan
tóbakslager fyrirliggjandi og það
svarar hreinlega alls ekki kostn-
aði að binda svo mikið fjármagn I
þessum vörum. Mér reiknast svo
til, að týnist eöa glatist einn pakki
úr kartoni, sem alltaf getur komið
fyrir, þurfi kaupmaðurinn að
greiöa 68 krónur með hverju kar-
toni.
Aðspurður, kvaðst Ágúst alls
ekki munu breyta nafni verzlunar
innar, þótt þar væri nú ekkert
tóbak að fá. — Það er nefnilega
mjög góð auglýsing að vera eina
tóbaksverzlun bæjarins, sem ekk-
ert tóbak hefur á boðstólnum,
sagði Agúst að lokum.
Hörður Jóhannsson, kaupmaö-
ur I Sólveri, sagðist hafa hætt aö
selja tóbak um nokkurn tima, en
væri nú byrjaður aftur vegna ein-
dreginna tilmæla viðskiptavina
sinna.
— Þetta er eingöngu þjónusta
af minni hálfu, þvi að það svarar
alls ekki kostnaði að hafa tóbaks-
vöru á boðstólum. Álagningin
hefur farið lækkandi með hverju
árinu og hún hefur lækkað sjálf-
krafa við hverja gengisfellingu.
Ekki eru nema 10 ár siðan hún
var u.þ.b. 20%, en er komin niður
i 10% núna. Hún þyrfti að vera
minnst 12-15% til að standa undir
kostnaði, og varla að borgi sig að
selja tóbak fyrr en álagningin er
komin upp i 20%.
Þeir kaupmenn aðrir, sem
Timinn hafði tal af tóku f sama
streng. Þeir höfðu allir heyrt ein-
hvern ávæning af þvi, að tóbak
færi nú að hækka einu sinni enn,
og að jafnframt myndi álagning
lækka um leið. Voru þeir allir
sammála um, að gerðist sllkt
væri aðeins um eitt að ræða fyrir
þá, þ.e. að hætta algjörlega sölu á
tóbaki.
Timinn bar mál þetta undir Jón
Kjartansson, forstjóra Afengis-
og tóbaksverzlunar rikisins.
Sagöi Jón, að smásöluálagning á
tóbaki væri hér 12,5%, og væri sér
ekki kunnugt um neitt annað land
i Evrópu, er leyfði svo háa smá-
söluálagningu á tóbaki. Auk þess-
Framhald á bls. 13
Arið 1970 ritaöi þjóöhátiðarnefnd
bréf til Handritastofnunar ts-
iands (sem nú heitir Stofnun Árna
Magnússonar), og fór þess á leit,
aö stofnunin minntist meö ein-
hverjum hætti 1100 ára afmælis Is
landsbyggöar. Starfsmenn stofn-
unarinnar viidu fúslega veröa viö
þessum tilmælum, og hafa reynt
aö gera þaö meö tvennu móti. 1
fyrsta lagi hefur nú I sumar veriö
höfö uppi sérstök þjóöhátiöarsýn-
ing handrita, þar sem einkum
hafa veriö sýnd hin merkustu
heimiidarrit frá fyrstu öidum Is-
lands byggöar. Á þessu ári höfum
viö islendingar einnig endur-
heimt ýmis fögur og mikilsverð
handrit, sem sýningargestum
hefur gefizt kostur á aö skoöa.
t annan staö var taliö hæfa aö
minnast afmælisins meö þvi aö
gera úr garði vandaða Ijósprent-
aöa útgáfu flestra handrita Land-
námabókar.
Landnáma er til i tveimur mið-
aldagerðum og broti hinnar
þriðju. Elzt er svonefnd Sturlu-
bók, samin af Sturlu Þórðarsyni
sagnaritara (d. 1284). Þá er
Hauksbók, sett saman af Hauki
lögmanni Erlendssyni laust eftir
1300, og frá svipuðum tima er
Melabók, sem mun vera eftir
Snorra Markússon á Melum I
Melasveit (d. 1313). Melabók er
að mögu leyti upprunalegust allra
Landnámugerða, en þvi miður
aöeins varðveitt I brotum á
' w}*.' * .r-
tveimur skinnblöðum. Auk þess
má fá nokkra hugmynd um hana
af svonefndri Þóröarbók, en það
er samsteypa frá 17. öld gerð af
séra Þórði Jónssyni i Hitardal.
Þórður studdist við Melabók á
meðan hún var heilli en nú er, en
fór þó að mestu eftir Skarösár-
bók.sem er önnur samsteypa frá
17. öld, sett saman af Birni Jóns-
syni I Skarðsá eftir Sturlubók og
Hauksbók.
I hinni nýju útgáfu eru ljós-
prentuð nálega öll handrit Land-
námu, sem gildi hafa. Sturlubók
er aðeins varðveitt I pappirseftir-
riti séra Jóns Erlendssonar, sem
var prestur i Villingaholti á 17.
öld. Hauksbók er að nokkrum
hluta til I eiginhandarriti Hauks
sjálfs á 14 skinnblöðum, en þegar
þeim sleppir, er aðeins um að
ræða eitt eftirrit, sem einnig er
gert af séra Jóni Erlendssyni, og
er það i nýju útgáfunni ljósprent-
að I heilu lagi á eftir skinnbókar-
brotinu. Þá eru þar að sjálfsögðu
prentuð skinnblöðin tvö úr Mela-
bók. Þórðarbók er varðveitt i
eiginhandarriti séra Þórðar, sem
ljósprentað er aftast i nýju útgáf-
unni. Eina Landnámugerðin, sem
ekki var unnt að gera full skil I
þessari útgáfu, er Skarðsárbók,
en hún hefur lika minnst gildi, þar
sem hún er sett saman úr tveimur
gerðum, sem báðar eru varð-
veittar, eins og fyrr segir.
Skarösárbók er ekki til i frumriti
Björns á Skarðsá, en hinsvegar i
allmörgum eftirritum. Svo vel
vill til, að eitt þessara eftirrita
ber langt af öðrum, og er það rit-
að laust fyrir 1700 af hinum kunna
söguskrifara Asgeiri Jónssyni.
Þetta handrit er hér ljósprentað.
En vilji menn fá fulla vitneskju
um texta Skarðsárbókar, má visa
þeim á visindalega útgáfu dr.
Jakobs Benediktssonar frá 1958,
þar sem gerð er grein fyrir öllum
handritum.
Inngang þessarar nýju ljós-
prentunar ritar dr. Jakob Bene-
diktsson, og fylgir ensk þýðing
eftir Jóhann S. Hannesson
menntaskólakennara. Aftan við
innganginn er sérstakur „lykill”
til að hjálpa mönnum að nota út-
gáfuna. Er þar skrá yfir kapitula
f eldri prentuðum útgáfum Land-
námu með tilvisun til samsvar-
andi staða i ljósprentuninni. Ef
menn vilja lesa frásögn um ein-
hvern tiltekinn landnámsmann I
sjálfum handritunum ljósprent-
uðum, eiga þeir á svipstundu að
geta fundið hana með tilstyrk
þessarar kapitulaskrár.
Ljósprentun handritanna var
gerö I Prentstofunni Grafik, en
Isafoldarprentsmiðja prentaði
inngang og titilblöð. Bókband
hefur Hólabókbandið annast. Af
hálfu Arnastofnunar hafa þeir
Guöni Kolbeinsson og Jónas
Kristjánsson haft umsjón með
verkinu.
Hin nýja Landnámuútgáfa er
mikið rit, alls 710 blaðsiður I mjög
stóru broti (39x26 sm.). Hún er
tvenns konar að gerð: Hluti upp-
lagsins, 600 eintök, verða I hinni
venjulegu ritröð Arnastofnunar,
sem kallast lslenzk handrit.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs ann-
ast afgreiðslu á þessum hluta, en
hún hefur aðalútsölu á bókum
Arnastofnunar. En hinn hluti
upplagsins, 1000 eintök, eru I sér-
stakri útgáfu, og er merki þjóðhá-
tiöarinnar prentað framan á
bandið. Verð þessarar útgáfu er
kr. 15.000. Hún verður seld beint
frá Stofnun Arna Magnússonar I
Árnagarði (simi 255'40), og geta á-
skrifendur og kaupendur snúið
sér þangað frá og með mánudeg-
inum 4. nóvember næstkomandi.
Bergstaðastræti
Víðimelur
Reynimelur
Laugarásvegur
Efstasund innri
hluti
Álfheimar
Símar 1-23-23 og
26-500
|
m
ðíí$|Utrs k4 ^xsrrt C. iíJaþ.
Qt&i <K oijfej j£ «*,
V«ta' i * kkw oyjjF »tt tji
*l ^ltty j ru>s« Ií4 Sntá},
k* l-w «131 konu »4^ * u>£.f>
% & runt * ** judj
at& tsttm 5T |t ij4ft at j(t4» SU TV&liíilit at p"
£w>tw! *2 ®C |k« Vm rwrÞ ju*í'>y <sr Jíi
kiyjti Vi>4^4 arsáCsiza juan«i-
Ct fbugt ítoti | ansaíij-t "3>CC UXXV
r,.» '&fcnniu vcm at st rttcfr cr
Jlg rtiii. 4« «w+(ta»M kt^iv ^ ÍLft
huRum £n jitk> af Vís* juv
Lu m <J' ULi Öap tatH 5i Jtótjtw.
0« Ím S'fMf ***** 5.W p* t*.
twwtt Jsiw bwliut t b*yui t«n Jfia
n tjtut’ £«
a t £ (jíttí at fi&um áJtftttin at i juntinu V^ant
ttuUi tittknu—'
/ - ” 4; C Sffuit» janst t hj>ni tlrni#
Vat admcús jut't 1 .Vwu iJatjí ttp'
m a tii V tui im Lw i JjöjVa
Lyu jjftf tn llUttJF ítLiUritj stm.
kiwn pv’ Ito&ai jittli L»i LwtJU^nJ.
Vfti’ djifct.pí’i 6 «u* Vó-uufe
TXcrcfi <£j\ Swftuj' I 9»>ijua* i 3)vrn.'í f.

Blaft úr Sturlubók, sem afteins er varftveitt I pappirseftirriti séra Jóns
Erlendssonar i Villingahoiti.
Jónas Kristjánsson forstöftumaftur Árnastofnunar, Guftni Kolbeinsson og Jakob Benediktsson virfta Landnámuútgáfuna fyrir sér.
Tfmamynd Gunnar