Réttur - 01.07.1938, Blaðsíða 34

stjórninni og leiddi til fullkomins ósigurs hægriflokk-
anna í það skiptið.
Svo kom uppreist hersins og fasista 18. júlí 1936.
Spánska alþýðan reis upp gegn ofbeldinu sem einn
maður, og tók undir vígorð Passionaríu: ,,No pasar-
an!“ Þeir komast það aldrei! Þeim heppnast það
ekki! Það var þetta vígorð, sem skaut óvinunum skelk
í bringu, stælti kjark allra andfasista og sannaði ö 11 -
um heiminum, að spánska þjóðin hafði ákveðið að
gefast aldrei upp fyrir ofbeldi fasismans.
Frá þessari stund verður Passionaría ekki lengur
skilin frá þjóð sinni. Fólkið og hún eru eitt. Hún er
glæsilegasta hetjan í þessu stríði spönsku þjóðarinnar
fyrir frelsi sínu og sjálfstæði. Hún er sjálf úr stétt
hinna kúguðu og arðrændu, hún hefur orðið að líða
sama skortinn og neyðina og spánska alþýðan hefur
orðið að þola öldum sarnan. Hún, sem elskaði börnin
sín framar öllu öðru, varð að horfa á þau deyja, af
því að hún gat ekki veitt .þeim lyf né læknishjálp. Og.
hún hafði séð svo mörg verkamannabörn önnur devia
af sömu ástæðum.
Strax í byrjun stríðsins skildi Dolores til hlítar
alvöru þessa hildarleiks. Hún var fær um að inna það
af hendi, sem ástandið krafðist af foringjum kommún-
ista. Hún er ekki aðeins hetjuleg kona og einarður
málsvari hinna kúguðu stétta, hún er ekki aðeins frá-
bær ræðusnillingur á heimsmælikvarða. Dolores er
meira. Hun er foringi fjölmenns og öflugs kommún-
istaflokks, sem er kjarni þess fólks, sem nú berst gegn
ofbeldi fasismans og innrásum erlendra ríkja. Ásamt
José Diaz og stjórnmálanefnd flokksins hefur hún
myndað stefnu hans. Hún hefur ávallt kunnað að færa
sér í nyt pólitíska lærdóma íolksins sjálfs, og hún hef-
ur lagt kapp á að mennta og skóla flokksfélaga sína.
Dolores tók strax virkan þátt í sköpun hersins. Fyrsr
átti hún drjúga hlutdeild í myndun landvarnarliðs-
ins, ekki hvað sízt fimmtu herdeildarinnar, sem fræg'
142