Morgunblaðið - 07.11.2007, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 7. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
É
g hef verið að hugleiða
með sjálfri mér síð-
ustu daga, að það get-
ur ekki verið ýkja
skemmtilegt um þess-
ar mundir að vera starfsmaður lág-
vöruverðsverslana. Umræðan hefur
verið mikil og aðallega neikvæð og
kemur auðvitað við óbreytta starfs-
menn, fólkið á gólfinu, þótt stóru
spjótin beinist í flestum tilvikum að
forsvarmönnum, yfirmönnum og eig-
endum keðjanna.
Það er nú einu sinni svo, að nei-
kvæð umræða smitar mjög út frá sér
og tekur oft til þeirra sem ekkert
hafa með upphafið að neikvæðninni
að gera. Dómstóll götunnar er harð-
ur og fljótur að komast að niðurstöðu
eins og skoðanakönnun sem eyjan.is
framkvæmdi í vikunni, ber með sér.
Þar kom fram, að þrír af hverjum
fjórum aðspurðra telja að verð-
samráð sé í gangi á milli stærstu lág-
vöruverðsverslananna í landinu, en
enn hefur engin rannsókn þar að lút-
andi farið fram og því síður að
nokkrar niðurstöður liggi fyrir.
En dómstóll götunnar er nú ekki
að láta slík smáatriði þvælast fyrir
sér.
Auðvitað eigum við að rannsaka
þau álitamál sem upp kunna að koma
í sambandi við framkvæmdir á verð-
könnunum og meint verðsamráð á
samkeppnismarkaðnum og þær
rannsóknir þurfa að ganga hratt og
vel fyrir sig.
Það er auðvitað óþolandi, bæði
fyrir þá sem eru í verslunarrekstri
og fyrir neytendur, að allar slíkar
rannsóknir skuli ýmist lognast út af
eða dragast svo úr hömlu, að enginn
man hvað var verið að rannsaka,
þegar Samkeppniseftirlitið skilar
einhverjum niðurstöðum eftir dúk og
disk.
En þurfum við ekki jafnframt að
sýna aðgát í nærveru sálar og forð-
ast að taka heilu fyrirtækin, eig-
endur, forsvarsmenn og almennt
starfsfólk af lífi, án dóms og laga, áð-
ur en niðurstöður rannsókna liggja
fyrir?
Einhvern tíma fyrr á þessu ári rit-
aði ég viðhorfspistil, þar sem ég lýsti
skoðunum mínum á dónaframkomu
eins viðskiptavinar Bónuss í garð al-
saklauss starfsmanns, sem var að
fylla í hillur í mjólkurkæli verslunar-
innar við Hraunbæ í Árbænum, og
hafði það eitt til sakar unnið að húka
á smákolli, þar sem hann raðaði í
neðstu hillur kælisins og uppskar frá
dónanum ógurlegan fúkyrðaflaum,
sem var slíkur, að mamma hans hefði
þvegið munn hans með sápu, ef hún
hefði heyrt til hans.
Mér finnst ég ekki geta orða
bundist, vegna ánægjulegrar
reynslu sem ég varð fyrir í síðustu
viku í verslun Krónunnar við Bílds-
höfða (í Húsgagnahöllinni).
Í kulda og trekki kom ég þar við
undir kvöld, á heimleið, hrifsaði með
mér seðlaveskið úr töskunni og hljóp
í norðangarranum inn í búð. Náði
mér í innkaupakerru, fyllti hana af
helstu nauðsynjum, brunaði að kassa
og greiddi fyrir innkaupin. Renndi
kerrunni í snarhasti út að bíl, fyllti
skottið af plastpokum, renndi kerr-
unni í kerrustæði rétt við hlið bílsins
og keyrði svo rakleiðis heim á leið.
Tveimur dögum síðar var ég
stödd á bensínstöð og ætlaði að finna
seðlaveskið gamla og góða, til þess
að kaupa bensín. En viti menn, það
var ekkert seðlaveski í töskunni
minni. Ég þurfti að bregða mér í
hlutverk Erlendar Sveinssonar úr
bókum Arnaldar Indriðasonar og
rekja og kortleggja ferðir mínar aft-
ur í tímann og það tókst, því ég
komst að þeirri niðurstöðu að veskið
hefði ég ekki brúkað frá því ég var
að kaupa inn í Krónunni tveimur
dögum áður.
Brunaði því sem leið lá upp á
Bíldshöfða til fundar við þá Krónu-
menn. Að vísu var það svo, að ég var
búin að taka fjóra starfsmenn tali,
sem skildu hvorki íslensku né ensku,
áður en sá fimmti kvaðst tala ensku.
„Lost and Found,“ sagði ég, án þess
að hafa um það fleiri orð og hann
sagði snarlega: „Follow me!“
Ég elti hann inn á lager og þar
hátt uppi á stæðu var Íslendingur að
vinna. Ég hafði varla lokið erindi
mínu, þegar hann spurði: „Heitir þú
Auður?“ „Nei, ég heiti Agnes,“ svar-
aði ég. „Já, Agnes, einmitt. Ég
reyndi tvisvar að hringja heim til þín
í gær. Var ekki fullt af evrum í vesk-
inu þínu?“ „Jú, einmitt,“ sagði ég.
Ungi maðurinn snaraðist niður af
stæðunni háu, fór eitthvert á bak við
og birtist svo með seðlaveskið mitt,
með öllum greiðslukortunum, öku-
skírteininu, blaðamannaskírteininu,
nokkur hundruð evrum, fallegu
myndunum af börnunum mínum –
öllu, bókstaflega öllu!
Hann sagði mér að viðskiptavinur
hefði komið inn með veskið tveimur
dögum áður, og sagt að það hefði
legið í innkaupakerru sem var í
kerrurekkanum úti á stæði og beðið
sig um að reyna að hafa upp á eig-
andanum og koma veskinu til skila.
Ungi maðurinn afhenti mér vesk-
ið með föðurlegum ábendingum um
að ég þyrfti nú að vera aðeins passa-
samari. Það var nú minnsta málið
fyrir mig að taka á móti föðurlegum
umvöndunum frá ungum manni,
sem hæglega gæti verið sonur minn,
enda átti ég þær fyllilega skilið. En
svona getur flumbrugangurinn ver-
ið, að minnsta kosti hjá mér, þegar
ég er á hröðum flótta undan Kára
kuldabola, í upphafi vetrar.
Mér finnst það vera alveg frá-
bært, í samfélagi, þar sem alltaf er
verið að tala um svindl og svínarí,
verið sé að hlunnfara þennan eða
hinn og þessi sé að okra á hinum eða
þessum, eða okkur öllum, að upplifa
sjálf svona heiðarleg og falleg vinnu-
brögð, bæði frá viðskiptavininum
sem fann veskið mitt og skilaði því
inn í verslunina og ekki síður vinnu-
brögð starfsfólks Krónunnar, sem
reyndi að hafa upp á mér en beið svo
rólegt, þar til ég hafði vit á því að
rekja ferðir mínar aftur á bak og
enda þannig inni á lagergólfi Krón-
unnar.
Þar sem starfsfólk Krónunnar
hafði engar upplýsingar um við-
skiptavininn skilvísa, nota ég tæki-
færið hér og þakka honum fyrir
heiðarleikann og ekki síður starfs-
fólki Krónunnar.
Skilvísi
og flumbru-
gangur
»Mér finnst það vera alveg frábært, í samfélagi,þar sem alltaf er verið að tala um svindl og
svínarí, að þessi sé að hlunnfara þennan eða hinn
og verið sé að okra á hinum eða þessum, að upplifa
sjálf svona heiðarleg og falleg vinnubrögð […].
agnes@mbl.is
VIÐHORF
Agnes Bragadóttir
Í GREIN eftir Styrmi Gunn-
arsson, ritstjóra Morgunblaðsins,
sem hann birti undir nafni í Morg-
unblaðinu 25. september 2005,
sagði: ,,Fyrir nokkrum
árum fékk ég munn-
legar upplýsingar,
sem bentu til að um
skipulagt verðsamráð
væri að ræða á milli ol-
íufélaganna. Ég benti
viðmælendum mínum
á að við gætum ekki
borið fram slíkar ásak-
anir á grundvelli nafn-
lausra heimilda. Við
yrðum að fá að sjá
gögn. Mér voru sýnd
(en fékk ekki að
snerta!) tölvupósts-
samskipti á milli starfsmanna olíu-
félaganna. Þegar ég spurði hvort
við gætum fengið gögnin í hendur
var svarið neitandi. Nokkrum mán-
uðum síðar sá ég af málatilbúnaði
Samkeppnisstofnunar í hvaða far-
veg málið hafði farið.“
Nú brá svo við að sl. laugardag
birtist í Morgunblaðinu nafnlaust
bréf. Bréfið átti að varpa ljósi á
meint samráð á matvörumark-
aðnum hér á landi. Fyrirsögn frétt-
arinnar var: ,,Allsherjarsamráð“ Í
tilefni þessarar birtingar sagði
Morgunblaðið: ,,Meg-
inregla Morgunblaðs-
ins hefur verið að birta
ekki nafnlaus bréf
nema eftir að hafa
fengið vitneskju um
hver bréfritari er. Í
þessu tilfelli þykir hins
vegar ástæða til að
gera undantekningu – í
ljósi almannahagsmuna
enda fer vart milli mála
að bréfritari hefur víð-
tæka reynslu og þekk-
ingu á hvernig hagar til
að á matvörumark-
aðinum. Bréfið sem barst í tölvu-
pósti frá einhverjum sem kýs að
kalla sig Jón Jónsson:“.
Af þessu er augljóst að ritstjóri
Morgunblaðsins hefur tvöfalt sið-
ferði. Samráð olíufélaganna varðaði
greinilega ekki almannahagsmuni að
hans mati. Athyglisvert er að þegar
um matvörumarkaðinn er að ræða
virðist duga til birtingar á alvar-
legum ásökunum að senda nafn-
lausan tölvupóst til Styrmis Gunn-
arssonar. Hví skyldi það vera?
Skyldi þetta vera enn ein ofsóknin af
hálfu ritstjórans í garð fyrirtækja
fjölskyldu minnar? Hver svo sem
skýringin er verður ekki fram hjá
því horft að fréttamat Morgun-
blaðsins ræðst greinilega af per-
sónulegri óvild ritstjórans. Skyldi
það vera skýring á hnignun Morg-
unblaðsins í samfélaginu?
Merkileg sinnaskipti þar.
Jóhannes Jónsson
skrifar um nafnlaust bréf
sem birtist í Morgunblaðinu
sl. laugardag
» ...verður ekki framhjá því horft að
fréttamat Morgunblaðs-
ins ræðst greinilega af
persónulegri óvild rit-
stjórans.
Jóhannes Jónsson
Höfundur er stofnandi Bónuss.
Sinnaskipti ritstjórans
AÐ eiga góðar stundir með jafn-
öldrum án sýnilegs markmiðs er mik-
ilvægur hluti af lífinu og nauðsynlegt
að skapa unglingum tíma og aðstöðu
til afþreyingar undir þessum for-
merkjum. Það er einnig mikilvægt að
í frítímanum fáist ung-
lingar við fjölbreytt og
skapandi verkefni þar
sem lögð er áhersla á
virkni, frumkvæði og
sköpun. Þátttaka í slík-
um verkefnum færir
unglingum reynslu og
þekkingu sem þeir búa
að og geta yfirfært á
samfélagið. Í félags-
miðstöðvastarfi er lögð
áhersla á fyrrnefnd at-
riði, ekki síst í gegnum
reynslunám og óform-
legt nám.
Í félagsmiðstöðva-
starfi skapast góður vettvangur til að
fræða unglinga og má segja að hug-
myndafræðin sem svokallað reynslu-
nám byggir á eigi þar sérstaklega vel
við. Einfaldasta skilgreiningin á
reynslunámi er sú að einstaklingur
lærir af því sem hann tekur sér fyrir
hendur. Reynslunám á sér stað þeg-
ar einstaklingur er þátttakandi í ferli
þar sem reynsla eða upplifun verður
til og hún rædd og skoðuð á gagnrýn-
in hátt. Markmiðið er að reynslunám
leiði til nýrra uppgötvana sem gefur
svigrúm til nýs skilnings í tengslum
þátttakenda við viðfangsefnið. Styrk-
leiki þessarar aðferðar felst einna
helst í því að þátttakandinn dregur
lærdóm af eigin reynslu, hann er
virkur í ferlinu og er ábyrgur fyrir
því að yfirfæra það sem hann lærir
yfir á hið daglega líf.
Í félagsmiðstöðvastarfi fer fram
svokallað óformlegt nám (non formal
education) en þá er átt við nám sem
ekki á sér stað á vegum skilgreindra
menntastofnana og endar með prófi.
Í óformlegu námi er þrátt fyrir það
unnið að fyrirfram settum mark-
miðum og leiðbeinendur
veita þann stuðning sem
þarf til að þau náist inn-
an ákveðins tímaramma.
Í óformlegu námi er
bæði hægt að beita
beinni fræðslu og
óbeinni fræðslu. Með
beinni fræðslu er átt við
að unglingarnir vita fyr-
irfram að þeir eru að
fara í fræðslu og hvers
konar fræðslu er um að
ræða. Í slíkri fræðslu er
oft fenginn utanaðkom-
andi aðili ef fræðslan er
ekki inni á sérsviði leið-
beinenda. Sem dæmi má nefna þá
hefð að fá félagasamtök eða fulltrúa
áhugaverðra verkefna til að kynna
starfsemi sína, s.s. skiptinemasamtök
og Rauða krossinn. Í óbeinni fræðslu
gegna leiðbeinendurnir sjálfir veiga-
miklu hlutverki og reynir slík fræðsla
fyrst og fremst á þá aðila sem sjá um
hópinn. Óbein fræðsla er eitthvað
sem stöðugt er verið að vinna með og
fer fram samhliða öðrum verkefnum í
gegnum spjall eða umræður. Unnt er
að vinna með slíka fræðslu á
margvíslegan hátt án þess að ung-
lingarnir verði í raun meðvitaðir um
að fræðsla eigi sér stað. Það er hins
vegar mjög mikilvægt að leiðbein-
endur hafi markmiðin með
fræðslunni á hreinu, þ.e. hverju
fræðslan á að skila.
Í félagsmiðstöðvastarfi á sér einn-
ig stað svokallað tilviljanakennt nám
(informal education) en það er nám
sem er afrakstur viðfangsefna í dag-
legu lífi í tengslum við vinnu, fjöl-
skyldu eða frítíma. Ekki er um að
ræða skipulagða fræðslu hvað varðar
markmið, námstíma eða stuðning og
er alla jafna ómeðvitað.
Afþreying hefur oft neikvætt gildi í
hugum fólks og telst vera eitthvað
sem ekki hefur merkilegt innihald.
Fyrir unglinga er afþreying mik-
ilvægur hluti af daglega lífinu og ekki
er verra að afþreyingunni fylgi inni-
hald, hvað þá nám. En línan þarna á
milli er hárfín og það er mikilvægt að
félagsmiðstöðvarnar haldi fyrst og
fremst velli sem samkomustaður
unglinganna sjálfra þar sem þeir fá í
kaupbæti mikilvæga reynslu og
möguleika á að þroska færni í sam-
skiptum og krefjandi viðfangsefnum.
Í dag, 7. nóvember, verður fé-
lagsmiðstöðvadagurinn haldinn há-
tíðlegur í þriðja sinn í Reykjavík og
eru allir áhugasamir hvattir til að
nota tækifærið, kíkja við í fé-
lagsmiðstöðvunum og kynna sér það
starf sem þar fer fram. Nánari upp-
lýsingar er að finna á www.itr.is
Félagsmiðstöð – hangs eða
heilmikill lærdómur?
Hulda Valdís Valdimarsdóttir
skrifar í tilefni af félagsmið-
stöðvadeginum, sem er í dag
» Í félagsmiðstöðva-starfi skapast
góður vettvangur til
að fræða unglinga...
Hulda Valdís
Valdimarsdóttir
Höfundur starfar sem deildarstjóri
unglingastarfs hjá Frístundamiðstöð-
inni Gufunesbæ.
BRÉF TIL BLAÐSINS
ÁÐUR en Jóhanna Sigurðardóttir
komst í embætti félagsmálaráðherra
hafði hún alltaf stór orð uppi á þingi,
og bara alls staðar sem hún komst í
fjölmiðla, um að hækka þyrfti laun
aldraðra, ekki seinna en strax í dag.
Nú er hún komin í embætti og spurn-
ingin er hvar eru efndirnar sem höfð
voru stór orð um, sérstaklega á þingi
fyrir kosningar?
Er ekki hægt að segja um Jóhönnu
eins og fleiri, það er alveg sama hvar
menn eru í flokki. Það er ekkert að
marka stóru orðin, það verður að efna
þau.
Fólk lifir ekki á loforðum. Enginn
skuldareigandi lætur sér nægja að lof-
að sé að borga ef ekkert er annað gert.
Nú vill svo til að aldraðir eru ekki
kröfuharður hópur, þetta kannski vita
þingmenn og láta því nægja að tala.
Allt jafnréttistal Jóhönnu og fleiri
gengur út á að koma með ný og ný
frumvörp. Þeir vita að það er ekki nóg
að koma með lög sem ekki er svo farið
eftir.
Við hjónin erum bæði með lífs-
hættulega sjúkdóma, það er ekki Jó-
hönnu að kenna, en við höfum von um
að lifa næstu kosningar. Kaldhæðn-
islegt er að fá launaumslagið sitt inn
um lúguna og sjá svo að launin eru tíu
þúsund krónum lægri en við síðustu
mánaðamót. Þátturinn Silfur Egils
kemur í sjónvarpið þar sem rætt er
um frumvarp Jóhönnu um jafnrétti.
Um leið er kastað inn um póstlúguna
Fréttablaðinu (óbeðið) þar trónar á
forsíðu stórfrétt, Offita aldraðra
áhyggjuefni.
KARL JÓHANN ORMSSON,
Starengi 26, Reykjavík.
Jóhanna, hvar eru efndirnar?
Frá Karli Jóhanni Ormssyni