Tímarit lögfræðinga - 01.08.1980, Blaðsíða 20

Enn eitt dæmið í þessum lögum um, að Danir hafa síðasta orðið.
19. gr. Ákvarðanir, sem gilda fyrir Grænland, haldast í gildi með
þeim breytingum, sem leiðir af þessum lögum, þar til þeim er
breytt eða þær felldar úr gildi af réttum yfirvöldum.
20. gr. Gildistökutíma þessara laga ber að ákveða með lögum.
2. mgr. Ríkisumboðsmaðurinn tekur við þeim störfum, sem lands-
höfðinginn yfir Grænlandi hefur til þessa haft með höndum, með
þeim breytingum, sem leiðir af þessum lögum.
Eins og áður segir tóku heimastjórnarlögin gildi 1. maí 1979.
Ég hef í þessari grein stuttlega lýst og lauslega þýtt dönsku heima-
stj órnarlögin fyrir Grænland. Ég hef ekki fjallað almennt um réttar-
stöðu Grænlands, hvorki að þjóðarétti né dönskum stjórnskipunar-
rétti, að undanskildum fáeinum athugasemdum í inngangi. Ég hef
hvorki borið þessa nýskipan grænlenzkra mála saman við færeysku
né álenzku heimastj órnarinnar né við íslenzkar hliðstæður fyrri tíma,
þótt í þessum þáttum öllum væri að finna athyglisverð atriði og sögu-
legar skýringar.
1 erindisbréfum til beggja heimastjórnarnefndanna var skýrt tekið
fram, sbr. og heiti þeirra, að hlutverk þeirra væri að semja drög að
skipulagi fyrir og frumvarp til laga um heimastjórn. Meira stóð ekki
til boða, enda hafði landsráðið ekki farið annars á leit, þótt ágrein-
ingur væri um hluta innihaldsins. Grænlendingar hafa því ekki enn,
frekar en 1953 eða á öðrurn tímamótum, átt þess kost, á eigin spýtur,
með frjálsum valkostum og án utanaðkomandi lokaákvörðunar, að
neyta síns sjálfsákvörðunarréttar, sem urn er fjallað í þjóðarétti. Þó
að hugtakið sjálfsákvörðunarréttur sé sumpart óskýrt og í alla staði
vandskýrt, viðurkenna flestir fræðimenn þennan rétt amk. til handa
nýlenduþjóðum. Það er lögfræðilega umdeilanlegt og umdeilt, hvort
innlimun Grænlands árið 1953 er endanleg. Að mínu áliti er hún ekki
endanleg, og heimastjórnin er því ekki annað en skref í áttina að því
stjórnskipunarformi, sem Grænlendingar munu seinna kjósa sér sjálf-
ir, en það er önnur saga og lengri.
HEIMILD ASKRÁ:
Hjemmestyre i Grönland. Forhandlingsoplæg og delbetænkning fra Udvalget vedrör-
ende Hjemmestyre i Grönland. Fjölritað, 1975.
Hjemmestyre i Grönland. Betænkning 837/1978 afgivet af Kommissionen om Hjemme-
styre i Grönland.
Bind 1: Hjemmestyreordningen. April 1978.
Bind 2: Bilag om Hjemmestyreordningen. April 1978.
82