Tímarit lögfræðinga - 01.08.1980, Blaðsíða 23

Urðu Danir fyrstir til að setja ný hlutafélágalög, eftir að nefndarálitið
lá fyrir. Var það árið 1973. Fylgja þau í meginatriðum samnorrænu
tillögunum. Á hinum Norðurlöndunum hafa og verið samþykkt ný
lög um hlutafélög. Hafa þau í mörgu byggt á norræna álitinu. Nokkurra
frávika gætir þó í ýmsum greinum eftir löndum.
Við samningu íslenska frumvarpsins til laga um hlutafélög voru
samnorrænu tillögurnar hafðar að leiðarljósi, en einnig var tekið mið
af dönskum tillögum og hlutafélagalögum. Þá segir í athugasemdum,
sem fylgdu íslenska frumvarpinu, að einnig hafi „verið reynt að líta
til íslensks fjárhagskerfis og þjóðfélagshátta."
Lög og réttur Norðurlanda eru lík í mörgum og veigamiklum at-
riðum. Stafar þetta vafalaust af því, að réttarhugmyndir íbúa þessara
landa eru áþekkar. Samning stórra og flókinna lagabálka er viðamikið
verk, sem oft krefst mikils tíma og mannafla. Við setningu laga hafa
Islendingar því oft reynt að hagnýta sér það starf, sem innt hefur
verið af hendi vegna sambærilegrar lágasetningar hinna Norðurland-
anna. Oftast hafa þó fyrirmyndirnar verið sóttar í smiðju Dana, enda
dregur íslensk löggjöf töluverðan dám af þeirri dönsku. Sögulegar
skýringar á því eru alkunnar. 1 rétti sumra landa er gerður greinar-
munur á hlutafélögum eftir stærð þeirra, og er þá einkum tekið mið
af upphæð hlutafjárins og fjölda hluthafa. Ýmsar kröfur, sem gerðar
eru til stærri hlutaféláganna, eiga ekki við um minni félögin eða eru
a.m.k. vægari. Hér á landi er ekki slíkri greiningu til að dreifa. Um
þetta atriði segir svo í athugasemdum, sem fylgdu íslenska frumvarp-
inu til hlutafélagalaga: „Miðað við aðstæður hér á landi virðist ekki
Sigmar Ármannsson lauk lögfræðiprófi vorið
1976. Hann stundaði síðan um skeið ýmis lög-
fræðistörf, uns hann árið 1977 var ráðinn lög-
fræðingur Landssambands iðnaðarmanna.
Landssambandið er samtök atvinnurekenda,
sem starfa á sviði hinna iöggiltu iðngreina. —
i grein sinni gagnrýnir Sigmar ýmis ákvæði
hinna nýju hlutafélagalaga nr. 32/1978, og er
meginsjónarmið hans það, að ekki sé tekið
nægilegt tillit til sérstöðu smáfyrirtækja. Þá tel-
ur hann ekki æskilegt, að veittur sé almennur
aðgangur að hlutafélagaskrá í jafnríkum mæli
og segir í hinum nýju lögum. Sigmar telur rétt
að kanna, hvort breyta eigi lögunum eða setia
ný um sérstakt hlutafélagsform fyrir lítil fyrirtæki
85