Tímarit lögfræðinga - 01.11.1985, Blaðsíða 35

í ofangreindu skyni. Fyrir aðra notkun efnis en í viðskiptatilgangi á al-
mennum markaði greiðir stofnunin árlega samtals sænskar kr. 2.225.000
(2 millj. vegna sjónvarpsefnis, 100.000 végna fræðsluútvarps og 125.000
vegna hljóðvarps). Fyrir notkun efnis í viðskiptum á almennum mark-
aði er síðan greitt hlutfall af hagnaði slíkra viðskipta.
I Finnlandi var gerður samningur 1983.25) Þar er fjallað um, hvaða
rétt finnska útvarpið fái samkvæmt vinnusamningi við starfsmenn án
sérstakra viðbótargreiðslna, gagnstætt því sem gert er í Danmörku og
Svíþjóð. Er því í raun eingöng'u um að ræða samkomulag um það, hvað
felist í vinnusamningum starfsmanna, en jafnframt tekið fram, að um
önnur not (í viðskiptum á almennum markaði) skuli samið sérstaklega.
Um þessi sérstöku not hefur hins vegar ekki verið samið. Það sem
finnska útvarpið telst fá skv. vinnusamningum er einkaréttur til notk-
unar á vernduðum verkum starfsmanna í venjulegum rekstri. Venju-
legur rekstur telst m.a. vera öll venjuleg dreifing efnis, í lofti, um gervi-
hnetti og kapalkerfi, bæði í fyrstu sendingu og endurtekningu, skipti
og sala á dagskrárþáttum heima og erlendis, og auk þess er sérstaklega
heimiluð framleiðsla myndbanda til annarrar dreifingar en í viðskipta-
legum tilgangi, t.d. til bókasafna.
1 Noregi hefur ekki verið gerður samningur milli ríkisútvarps og
starfsmanna. Meðal annars þess vegna voru sett sérstök lög þar árið
1977 um að starfsmenn útvarpsins gætu ekki mótmælt því, að efni væri
tekið upp til síðari notkunar á norskum skipum, og 1980 var olíubor-
pöllum bætt við. Starfsmenn norska útvarpsins hafa lagt fram tillögur
að samkomulagi, sem í meginatriðum eru í samræmi við sænska samn-
inginn, en samkomulag hefur ekki náðst.
Norska höfundaréttarnefndin fjallar í álitsgerð sinni um höfundar-
rétt starfsmanna og vinnuveitenda allítarlega um stöðu starfsmanna
norska ríkisútvarpsins.26) Nefndin leggur töluverða áherslu á hlutverk
ríkisútvarps í að auka fræðslu og efla menningu í landinu, og þess
vegna sé ekki hægt að bera stofnunina algerlega saman við dagblöð og
frjálsar útvarpsstöðvar. Þessi atriði séu starfsmönnum ljós í upphafi
og einnig, að þeir eigi í vinnu sinni að framleiða verk, sem notið geta
verndar höfundarréttar. Nefndin fjallar einnig nokkuð um, hvað geti
talist venjuleg starfsemi ríkisútvarpsins. Hún telur, að endurtekning
efnis sé tvímælalaust heimil. Löng hefð sé fyrir skiptum á dagskrár-
efni á Norðurlöndum og einnig sölu eða skiptum við aðrar útvarpsstofn-
25) NOU 1985:6, bls. 25 og 27.
26) í NOU 1985:6 er sérstakur kafli um höfundarrétt starfsmanna norskra ríkisútvarpsins
á bls. 22-34.
173