Tímarit lögfræðinga - 01.11.1985, Blaðsíða 47

Skal nú vikið að helstu efnisatriðum Bernarsáttmálans.
Verndar samkvæmt sáttmálanum njóta þeir höfundar sem eru ríkis-
borgarar í sambandslandi fyrir verk sín, hvort sem þau hafa verið gef-
in út eða ekki, svo og þeir höfundar sem ekki eru ríkisborgarar í sam-
bandslandi fyrir þau verk, sem gefin eru út í fyrsta sinn í sambands-
landi eða gefin eru út samtímis í sambandslandi og landi utan sam-
bandsins, sbr. 1. tl. 3. g'r. sáttmálans. Verk telst gefið út samtímis í
fleiri löndum en einu ef það hefur komið út í tveimur löndum eða fleir-
um áður en þrjátíu dagar eru liðnir frá fyrstu útgáfu. Þetta ákvæði um
„fyrstu“ eða ,,samtímis“ útgáfu veitir t.d. bandarískum höfundum
möguleika á að njóta verndar skv. Bernarsáttmálanum enda þótt
Bandaríkin eigi ekki aðild að Bernarsambandinu.
Höfundar skulu í öðrum sambandslöndum en upprunalandi nj óta þess
réttar fyrir verk sín, vernduð samkvæmt Bernarsáttmálanum, sem
landslög þar kunna að veita ríkisborgurum og þar að auki þess sérstaka
réttar sem veittur er með sáttmálanum, sbr. 1. tl. 5. gr. Með þessu
ákvæði skuldbinda sambandslöndin sig til þess að veita ríkisborgurum
annars sambandslands sömu vernd og eigin ríkisborgurum. Það ber þó
að athuga að höfundaréttarlöggjöf einstakra sambandsríkja er mis-
munandi. Það eru t.d. ekki öll sambandsríki sem viðurkenna „droit de
suite“-réttindi höfunda. Höfundar er njóta slíkrar verndar í heimalandi
sínu njóta hennar ekki í landi sem viðurkennir ekki slík réttindi, svo
fremi sem sáttmálinn veitir ekki ákveðna lágmarksvernd á því sviði,
sbr. 1. tl. 5. gr. Höfundar sem eru ríkisborgarar í einhverju sambands-
ríkjanna njóta verndar í öðrum sambandsríkjum og sáttmálinn tryggir
þeim ákveðna lágmarksvernd.
Verndartími samkvæmt Bernarsáttmálanum er 50 ár eftir andlát
höfundar, sbr. 1. tl. 7. gr. sáttmálans. Þegar fleiri en einn höfundur er
að verki er verndartíminn talinn frá andláti þess höfundar er síðastur
deyr, sbr. 7. gr. a.
Höfundar njóta verndar samkvæmt sáttmálanum án nokkurra form-
skilyrða, sbr. 2. tl. 5. gr. Þetta er ein af meginreglum Bernarsáttmál-
ans. Höfundaréttarvernd má ekki vera bundin neins konar formleg-
um skilyrðum, t.d. einhvers konar skráningu hjá opinberum aðilum.
Ef slíks er krafist er það brot á sáttmálanum. Er neysla réttindanna og
beiting óháð þeirri vernd sem veitt er í upprunalandi verksins, en af
því leiðir að umfang verndarinnar og dómstólaleiðir til verndar rétti
höfundar fara einungis eftir landslögum þar sem verndar er krafist,
svo fremi sáttmálinn mæli ekki fyrir um annað.
Bernarsáttmálinn viðurkennir að auk fjárhagslegra réttinda njóti
185