Tímarit lögfræðinga - 01.11.1985, Blaðsíða 52

Björn Þ. Guðmundsson prófessor:
HVAÐ ER STJÓRNSÝSLA
SKV. STJÓRNSÝSLURÉTTI?
1 2. gr. stjórnarskrárinnar er kveðið svo
á að í þjóðfélaginu séu þrír opinberir aðil-
ar1) sem fari með þrenns konar vald, lög-
gjafarvald, dómsvald og framkvæmdarvald.
Ekkert þessara hugtaka er skilgreint í
stjórnarskránni. Af hagkvæmnisástæð-
um-) er hugtakið framkvæmdarvald
venjulega skilgreint neikvætt, þ.e. það sem
hvorki er löggjafarvald né dómsvald. Á
sama hátt hefur almennt verið látið við
þá skilgreiningu sitja að hugtakið stjórn-
sýsla sé það sem hvorki telst til löggjafar-
starfsemi né dómsstarfa. Þótt slíkar nei-
kvæðar skilgreiningar geti stundum reynst nægilegar í lögfræðilegri
umfjöllun verður varla um það deilt að ávinningur er að jákvæðum
skilgreiningum sem flestra lagahugtaka. Hér verður gerð ein tilraun.
Framangreind þrjú hugtök eru oft notuð í ónákvæmri merkingu, t.d.
sagt að löggjafarvaldið, dómsvaldið og framkvæmdarvaldið geri þetta
eða hitt.3) Þessi hugtaksnotkun stenst ekki, því að það eru þeir sem
hafa hið tiltekna vald á hendi sem í skjóli þess setja lög, framkvæma
1) Orðið aðilar er raunar ónákvæml, en átt er við það sem á Norðurlandamálum nefnist
statsorganer. Samsvarandi orð á íslensku væri stjórnarvöld (stjórnvöld). Gallinn við þá
lnigtaksnotkun nú er að hugtakið hefur fest í sessi sem lagahugtak í merkingunui
stjórnvaldshafi (stjórnsýsluhafi).
2) Sjá t.d. Stjórnarfarsréttur, bls. 1.
3) Um þessa notkun á hugtakinu framkvæmdarvald sjá t.d. Stjórnarfarsréttur, bls. 26:
„Viðfangsefni framkvæmdarvaldsins eru síbreytileg ... “, Lög og réttur, bls. 48:
„ .... verkefui framkvæmdarvaldsins verða ekki tæmandi talin . .. “, Lögbókin þín, bls.
138: „Verksvið framkvæmdarvaldsins er ekki ákveðið í stjórnarskránni nema að litlu
leyti ... “.
190