SunnudagsMogginn - 20.11.2011, Blaðsíða 33

20. nóvember 2011 33
Útgáfa bókarinnar Ómunatíð eftir Styrmi Gunnarsson erumikil tíðindi, en kaflabrot úr henni birtist í dag í bókablaðiSunnudagsmoggans.Um bókina má segja að öll fjölskyldan standi að henni og
þarf kjark og áræði til að stíga fram með þessum hætti. Það kemur öll-
um þeim fjölmörgu sem glíma við geðröskun til góða að þögnin sé rofin,
ekki síst í vandaðri, yfirvegaðri og um leið einlægri frásögn sem þessari.
Óhætt er að fullyrða að hún dýpkar til muna skilning almennings á því
sem við er að eiga og opnar glugga í innri heim sem mörgum er að
mestu hulinn. Þetta er bók sem breytir samfélagi.
Og þar er varpað upp mörgum álitaefnum sem þarf að taka til gagn-
gerrar skoðunar í íslensku heilbrigðiskerfi og raunar samfélaginu í heild.
Höfundur bókarinnar gætir þess að tala ekki eins og hann viti svörin við
öllum spurningum, heldur dregur fram álitaefni með mildum en jafn-
framt rökföstum hætti og gerir sitt til að ýta undir frekari umræðu – og
aðgerðir:
„Geðheilbrigðiskerfið á að sinna fleirum en sjúklingnum sjálfum. Það
þarf að sinna aðstandendum líka, börnum og mökum. Fyrstu skrefin
hafa verið stigin á þeirri braut en sennilega þarf mun meira til og þar á
meðal löggjöf með skýrri stefnumörkun af hálfu stjórnvalda um hverjar
þær skyldur eigi að vera.“
Það sem honum er efst í huga er hagur barna sem alast upp á heimili
þar sem foreldri glímir við geðröskun og segir mikilvægt að aflétta
leyndinni:
„Þegar ég horfi til baka er ég þeirrar skoðunar að tilraunin til þess að
fela fyrir dætrum okkar veikindi móður þeirra séu mín mestu mistök í
viðbrögðum við þessari alvarlegu geðsýki. Þótt á þeim tíma hafi ekki
verið annarra kosta völ en að koma dætrum okkar fyrir hjá ömmum
þeirra og ekki í kot vísað er ljóst að meiri áherzla hefði verið lögð á
dagleg samskipti móður og dætra, bæði sumarið 1968 og í síðari veik-
indafösum ef við hefðum gert okkur grein fyrir mikilvægi þess að sem
minnst rof yrði í samskiptum veikrar móður og barna hennar og hvað
regluleg samskipti við móður skipta miklu máli fyrir börn. Þetta er það
sem við teljum að ungt fólk sem stendur í svipuðum sporum geti helzt
lært af lífssögu okkar. Vegna þessarar reynslu hefur mér alltaf fundizt
að betur mætti gera í að veita sjúklingum og aðstandendum þeirra leið-
beningar um það hvernig eigi að útskýra veikindi sem þessi fyrir börn-
um.“
Orð eru til alls fyrst. Vonandi er tími þagnarinnar rofinn.
Tími þagnarinnar rofinn
„Inniskórnir eru helsti munaður
konunnar.“
Erna Kaaber framkvæmdastýra í síðasta Sunnu-
dagsmogga.
„Mér sýnist þetta vera lélegur
brandari – eða nýtt kommúnista-
ávarp í svínslegum búningi“
Geir Gunnar Geirsson, einn eigenda svína-
búsins Stjörnugríss hf., um frumvarp
landbúnaðarráðherra um takmörkun
framleiðslu einstakra svínabúa.
„Hann er enginn hug-
myndafræðingur, enginn
hugsuður, ekkert.“
Herman Heggertveit, sem var í Úteyju
22. júlí, um fjöldamorðingjann Anders
Breivik, sem kom fyrir
rétt í vikunni.
„Þau hafa lítið
frétt af framgangi
hér á landi síð-
ustu fimm-
hundruð árin og
kannski ályktað
sem svo að
Hólar væru orðnir borg út frá hlut-
verki staðarins um siðaskiptin.“
Áskell Heiðar Ásgeirsson sviðsstjóri hjá Sveitar-
félaginu Skagafirði en sveitarstjórnin fékk nýver-
ið sent bréf sem „borgarstjórn“ Hóla.
„Það var búist við miklu en ekki að
slegið yrði met dag eftir dag.“
Lóa D. Kristjánsdóttir, annar eigenda fataversl-
unarinnar Lindex á Íslandi, en Íslendingar
gerðu áhlaup á búðina þegar hún var opnuð.
„Það er gaman fyrir lítinn
strák frá eyju í ballarhafi að
vera í sömu deild og stóru
strákarnir.“
Rúnar Rúnarsson en kvikmynd hans
Eldfjall hlaut aðalverðlaun dóm-
nefndar alþjóðlegu kvik-
myndahátíðarinnar í
Denver.
„Allt sem er
stórt hæfir okkur
vel.“
Eiður Arnarsson
bassaleikari
Todmobile.
Ummæli vikunnar
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Stofnað 1913
Útgefandi: Óskar Magnússon
Ritstjórar: Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal
Halldór hafi sett eitt skilyrði fyrir því að Fram-
sókn yrði við kröfum Jóns bæjó og færi í stjórn
með Samfylkingunni: „Í (ráðherra)hópinn þurfti
tvo þungavigtarmenn, svo mynda mætti trausta
ríkisstjórn. Framsókn vildi fá inn tvo tiltölulega
nýskipaða sendiherra vestan hafs og austan,
Svavar Gestsson og Jón Baldvin Hannibalsson.“
Jakob, sem bréfritari vissi ekki fyrr en núna að
hefði haft stjórnarmyndunarumboð frá öðrum
en Jóni í Skífunni, hófst þegar handa og ræddi
við hina og þessa. Þungavigtarmennirnir tóku
þessu vel og fagnandi að sögn Jakobs. Jakob
hafði reyndar haft það fyrir venju og hafði lengi
eftir þetta, þegar Jón Baldvin kom heim í frí
hvert sumar og hvern vetur, að setja í gang fjöl-
miðlasveiflu um að allt léki nú á reiðiskjálfi
vegna þess að JBH væri sennilega á leið inn í
pólitíkina aftur. Sat Jón Baldvin endalaust fyrir
svörum um þessi tíðindi, svo sem vonlegt var,
og sló öll þessi mörgu ár véfréttina í Delfí jafnan
út. Og alltaf létu fréttamennirnir, svo sem einnig
er eðlilegt, Jakob Frímann teyma sig til að fjalla
um hin miklu tíðindi og allt það sem gæti dunið
yfir í framhaldinu. Þessar reglubundnu seríur
gerðu sig illa í sumarfríum sendiherrans, en
voru ágætar í jólafríunum, vegna þess að þá
hjálpaði skammdegisþátturinn til eins og í tilviki
allra hinum skrítnu málanna. En, sem sagt, þrátt
fyrir ótvíræðan vilja Jóns í Skífunni um að fá
Samfylkinguna inn í ríkisstjórn, og þótt hann
væri meira að segja ekki eini Jóninn um að vilja
það og er þá sendiherrann ekki einn meðtalinn,
gekk þetta upplagða dæmi samt ekki upp. Allt
var það Margréti Frímannsdóttur, formanni
Samfylkingar, að kenna, segir Jakob. Margrét
hefði ekki alveg skilið hvers vegna Halldór Ás-
grímsson hefði aldrei svo mikið sem orðað sam-
starf við sig, formann Samfylkingarinnar, en
verið á fleygiferð í stjórnarmyndunarviðræðum
við þungavigtarmennina Jón bæjó í Skífunni og
Jakob Stuðmann.
Það var gott hjá Jakobi að láta bókina sína
heita: Með SUMT á hreinu.
Morgunblaðið/Sigurgeir S