SunnudagsMogginn - 20.11.2011, Blaðsíða 47

20. nóvember 2011 47
Þórarinn Eldjárn var í hópi sexíslenskra skálda sem nýlegafóru á ljóðahátíð í Kína á vegumKínversk-íslenska menning-
arsjóðsins. Þetta er önnur ljóðahátíðin
sem sjóðurinn stendur fyrir en í fyrra var
haldin ljóðahátíð í Norræna húsinu þar
sem íslensk skáld og kínversk komu
fram auk skálda frá Svíþjóð, Danmörku
og Færeyjum, Japan og fleiri löndum.
Slíkar hátíðir eiga að verða árlegur við-
burður.
Kínversk-íslenski menningarsjóðurinn
var stofnaður árið 2010 með fjárframlagi
frá fjárfestinum og ljóðskáldinu Huang
Nubo, en ljóð eftir hann er birt hér á
þessari síðu. Hjörleifur Sveinbjörnsson er
formaður sjóðsins en þeir Nubo eru vinir
frá háskólaárum Hjörleifs í Kína. Til-
gangur sjóðsins er að efla menningar-
samskipti milli Kína og Asíulanda og Ís-
lands og annarra landa í Norður-Evrópu.
Auk Þórarins voru á ljóðahátíðinni
skáldin Sigurður Guðmundsson, Stein-
unn Sigurðardóttir, Gerður Kristný, Ing-
unn Snædal og Sigurbjörg Þrastardóttir
og skáld frá Finnlandi, Svíþjóð, Græn-
landi, Japan og vitaskuld Kína.
Þórarinn segir úr mörgu að moða eftir
ferðina. „Fengurinn að samstarfi eins og
þessu er gífurlegur því þarna myndast
mikil tengsl milli skálda og ljóðin sem
þarna eru flutt koma út í bókum í
tengslum við ljóðahátíðirnar og smám
saman verður til mikill bunki þýddra
ljóða frá Asíu og Norður-Evrópu hér og
þar,“ segir Þórarinn.
Hefurðu komið áður til Kína?
„Ég hef aldrei áður komið til Kína og
allt var þetta gríðarlegt ævintýri. Ekki
síst var gaman hitta kínversku ljóð-
skáldin og kynnast viðhorfum þeirra.
Ljóðlistin er ákaflega hátt skrifuð í kín-
verskri menningu og er þar í öndvegi.
Kínverjar eiga kveðskap sem er eldri en
Íslandsbyggð og fornir bragarhættir lifa
þar góðu lífi en vitaskuld hefur orðið
þróun í kínverskri ljóðagerð sem í aðra
röndina stjórnast af utanaðkomandi
áhrifum eins og frá vestrænum módern-
isma. Þannig að kínversk ljóðlist er ekki
bara eitthvað eitt.“
Hvar komuð þið skáldin fram?
„Við vorum í Peking og Gulufjöllum. Í
Peking fór fram málþing á vegum fyrir-
tækis Nubos í samvinnu við Háskólann í
Peking og ljóðarannsóknarstofnun sem
þar starfar. Á vegum háskólans voru
einnig umræður þar sem rætt var um
ýmsa fleti ljóðlistar og fjallað um tengsl
hefðarinnar við nútímaljóðlist. Þar kom
margt forvitnilegt fram hjá Kínverjum,
að sumu leyti skylt því sem við þekkjum
en að öðru leyti ekki. Þeir hafa áhyggjur
af því að ljóðlistin nái ekki til almennings
og einn þeirra sagði að í Kína væru fleiri
skáld en lesendur ljóðanna. Slíkt væri
auðvitað mikið vandamál ef Ísland ætti í
hlut en Kína er svo stórt að ef til vill
kemur það síður að sök þar. Í Gulufjöll-
um var síðan upplestur.“
Voru fleiri menningarviðburðir í
Peking sem tengdust Íslandi?
„Í háskólabókasafninu í Peking var
opnuð sýning á ljósmyndum eftir Kristin
Ingvarsson af íslenskum skáldum í tilefni
af 40 ára afmæli stjórnmálasambands
Kína og Íslands. Og í nýju tónleikahöll-
inni í Peking, sem lætur Hörpu líta út
eins og dálítið útihús, voru haldnir tón-
leikar með Diddú og Önnu Guðnýju
Guðmundsdóttur sem stóðu sig frábær-
lega.“
Hvernig er andrúmsloftið í Kína?
„Í bókstaflegum skilningi er sjálft and-
rúmsloftið í Peking ekki mjög hollt, en
það var gaman að skynja þann mikla
kraft sem liggur í loftinu. Þarna er margt
að gerast. Maður verður hálfringlaður
því andstæðurnar í þjóðfélaginu eru svo
miklar. Það er skrýtið, eftir að hafa alist
upp við að hugsa um Kína á dögum Ma-
ós, að koma svo allt í einu inn í þjóðfélag
þar sem þessi gríðarlega breyting hefur
orðið. Maður hefur vitaskuld heyrt af
þessu en það er magnað að sjá og finna
þennan hrikalega neyslukapítalisma í
kommúnistalandi. Þarna slær saman
hlutum sem maður hélt hér áður að ættu
ekkert sameiginlegt. Birtist líka á
tvíeggjaðan hátt í menningunni og ljóð-
listinni. Kínversk-sænska ljóðskáldið Li
Li var með okkur og sagði að nú hefðu
menn miklu frjálsari hendur en áður til
að yrkja um hvað sem er en um leið
sýndu færri því áhuga. Til dæmis hefði
mjög dregið úr aðsókn á upplestra því nú
er svo margt annað sem glepur. Um leið
verður þessi ljóðaheimur meira akadem-
ískur, eins og gjarna á Vesturlöndum
þótt ástandið sé samt ekki eins firrt og í
Bandaríkjunun þar sem eiginlega öll
meiriháttar ljóðskáld virðast tilheyra há-
skólum.
Það var gaman að vera þarna þessa
daga og fá skyndilega að stíga inn í heim
sem maður hefur alltaf vitað að væri til.
Ég er jafnaldri kínversku byltingarinnar
og kynntist landinu fyrst ungur drengur
sem var ónýtur að borða. Þá var sagt við
mig að maturinn minn yrði tekinn og
sendur til fátæku barnanna í Kína ef ég
drifi hann ekki í mig. Þetta stoðaði lítt,
því mín vegna máttu kínversku börnin
alveg fá matinn minn. Það hefði verið hið
besta mál af minni hálfu.“
Íslensk ljóðlist í Kína
Þórarinn Eldjárn segir
frá nýlegri Kínaferð ís-
lenskra ljóðskálda sem
hann segir hafa verið
gríðarlegt ævintýri.
Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrun@mbl.is
Þórarinn Eldjárn í Kína: „Maður verður hálf ringlaður því andstæðurnar í þjóðfélaginu eru svo miklar.“
Ljósmynd/Unnur Ólafsdóttir
Skáldin sem hittust voru frá Norðurlöndum, Japan og Kína. „Fengurinn að samstarfi eins og
þessu er gífurlegur því þarna myndast mikil tengsl milli skálda,“ segir Þórarinn.
Ljósmynd/Unnur Ólafsdóttir
Indjánahöfðingi selur mér hvalbein
Hólk eins og undir sálir eða anda
Hann stingur á sig dollurunum og muldrar í barminn
Ég sé sjálfan mig fljúga inn í hólkinn
Indjánahöfðinginn segir hárri röddu
að hólkurinn sé tvö þúsund ára gamalt handverk
Forfeður þeirra drápu stórhveli
en þrjú hundruð úr ættbálknum hafði stórhvelið gleypt
Dag hvern beindu þau hatri sínu að hólknum úr höfuðskel hvalsins
Sagan sagði að eftir tvö þúsund ár kæmi maður og keypti hólkinn
og þá gætu þau gleymt áhyggjum sínum og hatri
Ég sé sjálfan mig berjast um í hólknum
meðan þrjú hundruð sálir rekja þrjú hundruð raunir
en í höfuðskel sinni hremmir stórhvelið okkur fast
Ég hugsa með mér:
Kannski er þetta veröldin í dag og heimsins tákn
Hvað um það
Með sjálfan mig í farangrinum og sálirnar þrjú hundruð
sný ég aftur til Beijing
30. júní 2009, í þriðju búðum á McKinley-fjalli
Huang Nubo
Hvalbeinið í Takena