SunnudagsMogginn - 20.11.2011, Blaðsíða 35

20. nóvember 2011 35
„Ójá, aldrei skal ég afneita því. En sem
betur fer átti dóttir mín föður og föð-
urömmu og mamma og pabbi og systur
mínar umföðmuðu okkur og sinntu
barninu alla tíð. Allt þetta fólk lagði gjörva
hönd að uppeldi dóttur minnar og hún er
afskaplega vel heppnuð félagsleg uppeld-
isafurð. Ég var bara krakkaflón með lítið
vit á því hvað ég var með í höndunum. Var
samt um margt bærilegasta mamma; elsk-
aði krílið mitt en var oft vanmáttug og
þurfti aðstoð. Svo kom ég úr felum og við
pabbi hennar skildum, hann flutti norður
og hún var hjá honum á vetrurna. Ég átti
sumrin og skólaleyfin sem voru þá lengri
en nú er og svo flugum við mæðgur milli
landshluta mánaðarlega. Hún gjörþekkti
orðið alla ferðamáta milli Akureyrar og
Reykjavíkur eftir þessi fimm ár sem við
lifðum þessu lífi. Þannig var ég oft ekki til
staðar fyrir hana og missti af mörgu. Sag-
an af mér sem mömmu er sem sagt köflótt
og bæði á hvítum reitum og svörtum og
öllu litrófinu þar á milli.
Það reyndist mér kraftaverk að upp-
götva að ég hafði samt alltaf verið að gera
mitt besta þó það hafi ekki alltaf verið
merkilegt. Þegar ég áttaði mig á því, gat ég
byrjað á að fyrirgefa sjálfri mér mistökin
og tímann sem við vorum aðskildar. Þá
loks gekk ég frjáls að því verkefni að vera
móðir unglings og síðar vinkona ungrar
konu og loks amma barnanna hennar.
Barnabörnin voru tækifæri númer tvö í
skyldureglum, sem allir undirrita og eru
hafðar á áberandi stað. Síðan er nauðsyn-
legt að hafa endurmat á því hvernig hafi
gengið og hvort einhverju eigi að breyta.
Ég sting upp á að fólk sameinist einu sinni
í viku við tiltekt, að fjölskyldan borði
kvöldmatinn saman, eigi sér fasta morg-
unrútínu og yfirhöfuð ríki röð, regla og
rútína á heimilinu eða R-reglurnar eins og
ég segi stundum. En fyrst og síðast er ég
bara að tala mitt hjarta hreint, segja það
sem mér finnst og það sem menntun mín
og reynsla, mitt eigið uppeldi og eigin
hugsjónir hafa kennt mér um það hvað
virkar best með börnum og hvað ekki.
Ég bið samt alla um að taka leiðbein-
ingum mínum með fyrirvara því enginn
einn hefur rétt fyrir sér. Aðalatriðið er að
fjölskyldur hugsi sín mál, tali um þau,
skipuleggi og taki ákvarðanir um það hvað
virkar fyrir þær. Ég segi við fjölskyldur:
Hlustið á sérfræðinga, leitið aðstoðar hjá
sálfræðingum og fleiri ráðgjöfum en mun-
ið alltaf að þið rekið fyrirtækið. En ef ein-
hver getur fundið nýja hugmynd eða
styrkst í eigin hlutverki með því að kíkja í
þessa bók, þá yrði ég ótrúlega ham-
ingjusöm.“
Fallegasta hlutverkið
Nú eignaðist þú barn mjög ung og varst
ekki búin að öðlast þá þekkingu og
reynslu sem þú hefur í dag. Gerðirðu
mörg mistök sem móðir?
lífinu til að beita uppeldishugsjónunum
mínum á þá sem næst mér standa.“
Er ekki frábært að vera amma?
„Það er fallegasta hlutverk sem ég hef
fengið í lífinu. Hef ég þó fengið mörg hlut-
verk og er þakklát fyrir þau öll. En þetta er
Hlutverkið. Ég ber ekki endanlega ábyrgð
á þessum börnum, ég þarf ekki að hafa
sektarkennd yfir því sem ég geri ekki og
ég hef lífsreynslu og þroska til að skilja að
allt er eins og það er og það er harla gott.
Þess vegna þarf ég ekkert að gera annað en
að elska þessi börn. Að fá að njóta þess er
fölskvalaus gleði í lífi mínu.“
Líður eins og poppstjörnu
Þú vannst frumkvöðlastarf sem stofn-
andi og höfundur Hjallastefnunnar. Eru
Íslendingar ekki íhaldssamir í skóla-
málum? Það varð til dæmis nokkurt
fjaðrafok fyrir nokkru þegar þú viðraðir
þá hugmynd ásamt öðrum að afnema
skólaskyldu.
„Í skólamálum búum við einungis við
eitt ólán: Við erum með múrstein í höfð-
inu, sem ég hef leyft mér að kalla skóla-
fasta; rígbundnar hugarmyndir um það
hvernig skólinn á að vera. Við viljum ekki
hnika þessum fasta til þar sem hann er
innmúraður í huga okkar og íhaldssemin
ásamt fjölmörgum stofnunum í samfélag-
inu viðheldur gamla fortíðarfyr-
irkomulaginu. Ég hef hins vegar þá trú að
það megi gjörbylta skólum til að þeir mæti
betur nútíð og framtíð og það eru svo
margar leiðir færar. Eitt af mörgu, sem ég
hef nefnt, er að breyta hugsun okkar um
að við þurfum skólaskyldu til að tryggja að
börn og unglingar sæki skóla. Viðhorf alls
samfélagsins þarf að vera að skólar séu svo
frábærir að allir mæti þar án lagaskyldu og
með jákvæðni og gleði í farteskinu. Auð-
vitað verður þá skólinn að standa sig; ella
missir hann viðskiptavini. Þetta er aðeins
eitt af fjölmörgu sem má skoða en ég trúi á
frjálsa samninga og val fólks, miklu frem-
ur en nauðung og skyldu.“
Þú hefur náð miklum árangri í starfi og
varst valin kona ársins hjá Nýju lífi. Var
ekki ánægjulegt að fá þann titil?
„Mér líður eins og poppstjörnu. En allt
gott gerist í krafti þess að ég er að vinna
með góðu fólki og er með mörg hundruð
manna hljómsveit starfsmanna, foreldra
og barna með mér. Ég er auðmjúk og
þakklát fyrir velgengnina því ég hef ekki
alltaf notið velgengni. Sannast sagna þekki
ég mótbyrinn mun betur. Ég reikna með
því að meðbyrinn, sem ég og Hjallastefnan
njótum núna, verði ekki eilífur. Engin átt
er endanleg vindátt á Íslandi.“
Þú hlýtur að finna vel hversu viðhorfið
til þín og þinna skoðana hefur breyst með
jákvæðum hætti með árunum?
„Já, hvort það hefur! Ég verð stundum
örlítið feimin þegar ég heyri í fólki og finn
hversu hlýlega það hugsar til þess sem við
erum að gera. Það er ekki sjálfgefið að fólk
hlusti og hugleiði það sem maður hefur að
segja svo þetta eru ótrúleg forréttindi. Mér
finnst fólk svo gott. En ég hef alltaf haft
lúmskan grun um það. Þessar neikvæðu
undantekningar, sem fremur grafa undan
samfélagsgerð okkar, fá alltof mikla at-
hygli. Almennt er fólk afskaplega dásam-
legt.
Ég er alin upp við að fólk sé gott og
heiðarlegt og samhjálp eigi að gilda. Eftir
að fjölskylda mín flutti til Akureyrar læsti
móðir mín aldrei húsinu þótt enginn væri
heima. Aðspurð hvort hún hræddist ekki
að einhver gæti farið inn og stolið af heim-
ilinu, sagði hún: Ef fólk er að sækjast eftir
einhverju, sem hér er, veldur það mér
engum áhyggjum. Hins vegar væri mjög
slæmt ef vinir og kunningjar kæmu þegar
enginn væri heima og þeir gætu ekki farið
inn til að laga sér kaffi.“
’
Sjáðu til, ef börn þyrftu eingöngu ástina, at-
hyglina og kærleikann, kæmu þau nánast
fullsköpuð til okkar – en það er alls ekki svo.
Þau fæðast mest veikburða nánast allra afkvæma
spendýra á jörðunni, sem þýðir að þau þurfa gríð-
arlega hjálp til að vaxa upp.
Morgunblaðið/Ómar
Margrét Pála Ólafsdótt-
ir: Ég er alin upp við að
fólk sé gott og heiðar-
legt og samhjálp eigi að
gilda.