SunnudagsMogginn - 20.11.2011, Blaðsíða 37

20. nóvember 2011 37
spursmál að skrifa,“ segir Anna. Þá lá
leið hennar í nám í tónsmíðum í ný-
stofnuðum Listaháskóla Íslands haustið
2001 þaðan sem hún útskrifaðist með
BA-gráðu í tónsmíðum áður en hún hélt
út til Bandaríkjanna í meistaraprófs- og
doktorsnám.
Handskrifar allar nótur sínar
Spurð um vinnsluferli Aeriality segist
Anna þegar hafa byrjað að hugsa um
verkið í lok árs 2007 þegar forsvarsmenn
Sinfóníuhljómsveitar Íslands pöntuðu
tónverkið hjá henni. „Verkið tók rúmt
eitt og hálft ár í allri vinnslu, en ég lauk
við það í sumar sem leið,“ segir Anna og
tekur fram að hún hafi fyrir venju að
vinna alltaf að u.þ.b. þremur verkum á
sama tíma sem eru á mismunandi
vinnslustigum. „Þannig er eitt verkið á
byrjunarstigi í hugmyndavinnunni, í
næsta verki er ég í miðju ferlinu þar sem
ég er að skrifa niður tónlistina á pappír
og þriðja verkið er á lokastigi úrvinnsl-
unnar. Þetta er vinnuaðferð sem ég kom
mér snemma upp og hefur gefist mér
mjög vel. Þannig get ég alltaf komið
fersk að hverju verki og næ með því móti
meiri afköstum,“ segir Anna og tekur
fram að það að semja tónlist snúist ekki
bara um að sitja og skrifa nótur enda
kalli tónsmíðar á mikla rannsókn-
arvinnu, t.d. við að skoða hljóðfærin og
möguleika þeirra auk þess sem nokkur
tími fari í að vera í sambandi við flytj-
endur.
„Þegar ég byrja á nýju verki þá hefst
það alltaf á því að ég upplifi hljóðheim-
inn í verkinu. Til þess að muna hljóð-
heiminn þá teikna ég upp grafíska mynd
af verkinu sem endurspeglar hugmyndir
mínar um m.a. uppbygginguna, hljóð-
heiminn, tónhæðir og hljóðfæri. Aer-
iality vann ég líkt og önnur verk þannig
að ég teiknaði hljóðheiminn upp á mjög
stórri örk og síðan tók við tími þar sem
ég var að breyta og bæta ásamt því að
punkta niður tónefni sem ég vildi hafa í
verkinu, t.d. laglínur, hljóma og hljóð.
Þegar þessum meðgöngutíma var lokið
þá gat ég byrjað að skrifa mig í gegnum
verkið frá a til ö,“ segir Anna og tekur
fram að einstaka sinnum séu verkin full-
mótuð að því stigi loknu en yfirleitt kalli
verkin á talsverð umskrif áður en þau
séu tilbúin. „Stundum þarf maður að
stroka mjög mikið út aftur og henda. En
sú sjálfsritskoðun er mjög mikilvæg,“
segir Anna og tekur fram að í tónsmíðum
sínum komi ávallt að þeim tímapunkti að
tónlistin taki yfir. „Þá fer músíkin að
ráða en ekki ég. Ég veit bara hvert hún
vill fara og reyni að hlýða eins og ég get.“
Að sögn Önnu tekur það hana oft
langan tíma að koma nótunum niður á
blað, það skýrist ekki hvað síst af því að
hún handskrifar allar nótur sínar. „Ég
hef allt öðruvísi tengingu við pappír,
blýant og strokleður heldur en tölvu-
skjá,“ segir Anna og tekur fram að sér
finnist of miklar takmarkanir felast í að
skrifa verkin inn í tölvu þó vissulega færi
hún fullskrifuð verk inn í tölvuna. „Al-
veg sama hversu gott tónlistarforritið er
sem maður vinnur með þá felast alltaf
ákveðnar hömlur í því. Ég vil ekki láta
slíkar hömlur trufla flæðið þegar ég er að
skrifa tónlistina. Tölvuskjárinn getur
heldur ekki sýnt mér nema einn ramma í
einu, en blaðið get ég breitt út á gólfið
eða límt upp á vegginn og upplifað verk-
ið í rauntíma með því að horfa á það.“
Er með ástríðu fyrir hljómsveitum
Spurð hvort hún myndi lýsa verkum
sínum sem tilraunakenndum segir Anna
erfitt fyrir sig að svara því. „Sem tón-
skáld er maður auðvitað alltaf að reyna
að þenja mörkin og finna nýjar leiðir í
tónsmíðum sínum og að því leyti er tón-
listin tilraunakennd. Í huga sumra sem
semja tónlist er hún sjálft rannsókn-
arefnið og það hvernig hún hljómar
verður nánast aukaatriði, en það á ekki
við um mig. Ég vil ekki tapa ástæðunni
fyrir því að ég er að gera tónlist. Hún er
til að hlusta á og í mínum huga þarf hún
að hafa ákveðna fagurfræði,“ segir Anna
og bætir við: „Ég vinn mikið með hljóð-
strúktúra, flæðandi hljóðheima og
landslag í verkum mínum, þar sem eitt
andrúmsloft flæðir inn í annað. Inn í
þetta fléttast síðan oft óræðar laglínur. Í
Aeriality má segja að ég gangi skrefinu
lengra í því að vinna með hljómsveitina
sem hljóðgjafa. Ég nota t.d. töluvert af
kvarttónum sem eru ekki í tólf tóna
skalanum heldur finnast í yfirtónaröð-
inni. Á markvisst ákveðnum stöðum tek
ég kvarttónana og set þá saman í minni
skala þannig að þeir verða að hljóðmassa
á mjög afmörkuðu tónsvæði,“ segir Anna
og tekur fram að mikil vinna hafi farið í
að undirbúa þessa þungamiðju verksins
og hvernig best væri að undirbyggja
þennan kvarttónavegg.
Í gegnum tíðina hefur Anna samið fyr-
ir jafnt einleikshljóðfæri, kóra, kamm-
erhópa og sinfóníuhljómsveitir. Spurð
hvort hún eigi sér draumahljóðfæri eða
hljóðfærasamsetningu segir Anna erfitt
að gera upp á milli, enda kalli ólík verk á
ólíka miðla. „Ég er með ástríðu fyrir
hljómsveitum sem lýsir sér í því að ég
leita allra leiða til þess að skrifa fyrir sin-
fóníuhljómsveitir eða kammerhljóm-
sveitir. Ég er svo innblásin af þeim hljóð-
möguleikum sem hægt er að framkalla
og vinna með í svona stórum miðli.“
Stórkostlegt ævintýri í Melbourne
Nú þegar doktorsnáminu er lokið liggur
beint við að spyrja Önnu hvað taki við
hjá henni. „Við hjónin ætlum að vera hér
heima fram á næsta sumar, en ég verð
samt töluvert á ferðinni til að fylgja eftir
verkum mínum,“ segir Anna og nefnir
sem dæmi að í næsta mánuði fari hún til
New York þar sem nýstofnuð kammer-
hljómsveit sem nefnist Ensemble Moto
Perpetuo mun flytja verk hennar Hrím í
Dimenna Centre, en verkið var verð-
launað sem tónverk ársins á Íslensku
tónlistarverðlaununum 2011.
„Eftir áramót taka við ferðalög um
Evrópu og Kaliforníu auk þess sem ég
verð með nokkur verk á tónlistarhátíð-
inni Myrkum músíkdögum. Sem stendur
er ég þó aðallega að vinna í því að kynna
plötuna mína,“ segir Anna og vísar þar
til plötunnar Rhízoma sem kom út undir
merkjum Innova Recordings undir lok
seinasta mánaðar við góðar viðtökur og
dreift er á vegum Naxos í Bandaríkj-
unum. Þar er að finna þrjú stærri verk,
fyrir hljómsveit og kammerhljómsveit,
og fimm stutta kafla úr verki fyrir slag-
verksleikara sem leikur á innviði flygils.
Verkin eru í flutningi Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands, undir stjórn Daníels
Bjarnasonar, tónlistarhópsins Caput,
undir stjórn Snorra Sigfúsar Birgissonar,
og bandaríska slagverksleikarans Justins
DeHart.
„Næsta sumar ætlum við hjónin að
fara til Ástralíu og dvelja þar í ár. Mað-
urinn minn, Hrafn Ásgeirsson, er að
klára doktorsnámið sitt í réttarheim-
speki við Háskólann í Suður-Kaliforníu
(USC) í Los Angeles í febrúar nk. og hefur
boðist rannsóknarstaða við Monash-
háskólann í Melbourne,“ segir Anna og
bætir því við að hún sé þegar byrjuð að
koma sér upp góðum tengslum við tón-
listarmenn í borginni sem spennandi
væri að vinna með. „Ég er alltaf að skrifa
tónlist og gert gert það hvar sem er. Ég
sæki mér mikinn innblástur í náttúruna í
tónsköpun minni, en vil samt búa inni í
miðri borg. Ég hef ekki miklar áhyggjur
af því að það vanti innblástur í Mel-
bourne, því mér er sagt að þetta sé mjög
falleg borg og músíklífið þar er frábært.
Ég held að þetta verði stórkostlegt æv-
intýri,“ segir Anna og tekur fram að hún
vonist til þess að geta sinnt tónsköpun
sinni sem mest á næstu árum.
„Sem stendur er ég á listamannalaun-
um til eins árs fram á næsta sumar. Það
er algjörlega ómetanlegt og hefur gert
mér kleift að gera það sem ég er að gera
núna, sem er að sinna tónsmíðunum af
þessari miklu ástríðu og orku sem ég bý
yfir. Í doktorsnáminu hafði ég vettvang
til þess að sinna tónsmíðunum sem
skyldi og ætla að gera allt sem ég get til
þess að geta einbeitt mér alfarið að tón-
smíðum næstu árin. Ég er með heilu og
hálfu vinnubækurnar með hugmyndum
sem bíða úrvinnslu sem og fjölda pant-
ana sem bíða, allt frá einleiksverkum til
hljómsveitarverka. Raunar er ég með
verkefni fram til 2015, en ég tek þó að
sjálfsögðu við spennandi pöntunum og
kem þeim fyrir í planinu. Hver veit hvað
tekur við í framtíðinni. Kannski fer ég
einhvern tímann að kenna aftur. Ég er
samt ekki að leita að akademískri stöðu
sem stendur, en hefði áhuga á að taka að
mér að vera gestaháskólakennari ein-
hvern tímann í framtíðinni. Mér fannst
gaman að sinna kennslunni, en ég sinnti
kennslu meðfram doktorsnáminu í Kali-
forníu, en vil samt ekki festa mig í
kennslu í augnablikinu því ég þarf að
hafa tíma til að búa til tónlist.“
’
Í huga sumra sem semja tónlist er hún sjálft rann-
sóknarefnið og það hvernig hún hljómar verður
nánast aukaatriði, en það á ekki við um mig. Ég vil
ekki tapa ástæðunni fyrir því að ég er að gera tónlist. Hún
er til að hlusta á og í mínum huga þarf hún að hafa
ákveðna fagurfræði.