SunnudagsMogginn - 20.11.2011, Blaðsíða 39

20. nóvember 2011 39
Þegar ég sýndi Hildigunni ljóðin fórum
við að tala um heim bókarinnar og hug-
myndir okkar náðu saman. Hún kom
með Soffíu inn í verkefnið og þegar ég sá
verkin hennar leist mér mjög vel á það
samstarf. Síðustu tæpu tvö árin hefur
þetta samstarfsverkefni verið að þróast
á milli okkar, mjög organískt. Þetta er
óður til mæðra okkar. Allar okkar
ömmur, þetta er til þeirra. Það hefur
hjálpað við vinnuna að hugsa til þess,
því þetta hefur verið mikil vinna, það er
gríðarlegt handverk í hverri bók sem er
til heiðra þeirra vinnu og natni í gegn-
um tímanna rás. Best að taka ekki sam-
an hvað það eru margir klukkutímar
sem hafa farið í þetta, en orðið þol-
inmæði sem kemur fyrir í ljóðinu er
þrykkt dýpra á blaðið en önnur, enda
það lykilorð í heimi mæðra. Kipran
er …“ en þarna verður blaðamaðurinn
að stöðva Hrund, hvað er kipra?
„Kipra? Kipra er heil veröld. Næst
þegar þú hittir manneskju og sérð kipru
í andlitinu, skoðaðu þá inn í hana og at-
hugaðu hvað hún segir þér. Það getur
líka verið kipra á líkama, það er líka
þetta tungumál. Það er heil veröld þarna
úti sem orð ná ekki yfir. Kipra á ekki
orð til að tjá sig,“ segir Hrund.
„Það má líka alveg búa til ný orð eins
og það má búa til nýja teikningu,“ segir
Soffía.
„Það er svo margt sem við segjum
með líkamanum,“ heldur Hrund áfram.
„Þú ert nýbúinn að gera eitthvað og við
skynjum það sem þú gerðir á sitthvorn
háttinn. Ég segi kannski við þig; ég er
rosalega hamingjusöm, samt sést á mér
að ég er það ekki. Við skynjum fólk með
skynfærum okkar. Kannski er ekkert
hægt að útskýra kipru, því þetta er
heimur án orða. Ég er alveg hætt að
kipra mér upp við það,“ segir Hrund og
hlær.
„Við erum að vinna með dýpi í heim-
inum,“ segir Hildigunnur. „En auðvitað
er vísun í hafið og í veruna líka, þetta
ontólógíska, það að vera og dvelja í ein-
hverju, í breiðu samhengi.“
Þá grípur Soffía fram í fyrir Hildi-
gunni; „Hún Hildigunnur er svo dásam-
legur leikstjóri. Mér finnst ég hafa lært
svo mikið af því að vera í samstarfi við
hana, hún nostraði svo mikið við þetta.“
„Já, mér finnst við hafa verið mjög
heilar í sköpunarferlinu,“ segir Hrund.
„Við höfum aldrei hugsað neitt prakt-
ískt og aldrei sætt okkur við neitt nema
það sem var rétt. Maður er tilbúinn að
fórna sínum tíma, en það var mikilvægt
að fá styrk frá Hlaðvarpanum meðan á
vinnuferlinu stóð, bæði er það heiður og
viðurkenning að verk okkar hafi verið
valið af þessum flotta sjóði og svo var
hvatning að fá nokkrar krónur til þess
að geta búið til verkið. Mér finnst líka
rosalegur heiður að fá að vinna með
Soffíu og Hildigunni. Að þær taki orðin
manns og búi til miklu dýpri ogsterkari
meiningu. Þótt orðin spanni mikið
svæði varð til heill heimur í samstarfi
við þær.“
„Við komum líka úr svo ólíkum átt-
um,“ segir Hildigunnur. „Við eyddum
miklu púðri í að finna sameiginlegt
tungumál sem hentaði okkur þar sem
við fórum að skilja hvað hin væri að
meina. Við vorum með djúpan mynda-
basa, til að skapa verkinu „júnivers“. Til
að skapa tungumálið í kringum verkið. Í
eitt skiptið skrifaði ég ítarlega grein-
argerð um litinn; hvítur. Hvít er móðir
allra lita, í hvítum eru allir litirnir. Mér
fannst mikilvægt að koma jafnvel að
hvítu myrkri. Bókin hefur átt þrjú stig í
vinnsluferlinu, hún var eiginlega tilbúin
áður en hún var leyst upp og byrjað upp
á nýtt.“
„Þegar maður er að vinna listrænt er
oft svo erfitt að setja það í orð,“ segir
Soffía.
„Heimurinn er heildrænn, hann birt-
ist jafnvel í sjóntruflunum. En það er
ákveðið hljóðleysi í teikningum en hljóð
í orðum. Það að geta búið til orð, það er
ekki eins viðurkennt eins og að búa til
teikningu. Maður þarf ekki að fá leyfi til
að búa til teikningu en hvað varðar orð-
in þarf orðabókin helst að samþykkja
þau.
„En við erum að virkja þær stöðvar
sem hugsa listrænt og ekki síst sam-
úðina,“ bætir Hrund við. „Við erum að
endurheimta her-story, ekki bara hi-
story. Þetta er óður til okkar, til hins
nærandi krafts veraldarinnar, sem
fjallar um samlíðan og þennan upplífg-
andi kraft sem vill næra en ekki rífa
niður.“
Í ljóðinu segir;
Akkúrat þar sem iðandi óróinn
börnin öldurnar hvörfin straumurinn
efst lægir neðar niðri kyrrð. Algjör.
Eins og hugurinn og þá víkur myrkrið
sem við héldum að væri botn. Hafs-
botn.
„Það er sterkur þráður í öllum verk-
um mínum og þegar þær komu til mín
fannst mér þetta falla vel inn í það sem
ég hafði verið að gera,“ segir Soffía.
„Ég hef mikið unnið með hvíta litinn í
gjörningum mínum, notað gifs og
teiknað fjölda mynda á hvítan pappír.
Þegar stelpurnar komu og báðu mig að
koma með sér og búa til þrívíðan heim,
þá sagði ég já.“
„Þegar maður reynir að tjá sig rým-
islega, myndrænt og gerir það miðlægt í
hefðbundnu formi eins og bók er maður
að koma að menningarlegri stökkbreyt-
ingu. Eins og ef maður myndi tjá sig
þannig í pontu á Alþingi væri það
menningarleg stökkbreyting. Þessi kyn-
slóð er svo vön miklum hávaða og
mörgum orðum. Öllum látunum í Disn-
ey-myndunum en við erum að reyna að
skapa ró.Við erum að fara inn í þetta
karma, það er eins og við séum að leita
að einhverju nýju. Komin í ryþmann og
óþolið eftir einhverju nýju. Við erum að
tengja hugann við höndina, sem er búið
að reyna að skilja í gegnum hugmynda-
söguna,“ sagði Hrund.
„Ég er svona millistykkið á milli
þeirra,“ segir Hildigunnur. „Milli
orðanna hennar og teikninganna henn-
ar.“
„Þú ert svo miklu meira en milli-
stykki,“ segir Hrund hneyksluð. „Það er
búið að vera svo mikilvægt að gangast
við veröld verksins. Við erum að reyna
að líkamna þessa veröld, þessa hug-
mynd. Það er líka hljóð í verkinu. Það
eru líka skuggi og ljós. Öll þessi sköpun.
Og litapælingin sem er í senn rýmispæl-
ing, þetta höfum við skapað saman. Það
er ótrúlega stórt tækifæri að fá að vera í
svona listrænum hópi og fá að spegla sig
í öðrum manneskjum.“
listaverki
’
Hvít er móðir allra lita, hefur þá
alla í sér. Hún elskar öll börnin sín,
framhefur þeirra besta kvalítet,
ísenusetur þau og hampar. Hvítt er því
ekki litleysi heldur þvert á móti hlaðið
litum, þeim öllum og möguleikum þeirra
allra,“ segir Hildigunnur.
Hvítt er ráðandi litur í listaverki
kvennanna, listaverk sem er bók, er
ljóð en í mörgum víddum.