Morgunblaðið - 10.12.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. DESEMBER 1974
7
Olíudeila
SVÍAog
RÚSSA
Eftir Colin
Narbrough
geyma gas og olíu í botnlög-
unum.
Tilraunaboranir hafa verið
gerðará undanförnum árum,
en árangur hefur ekki verið
mikill. Hins vegar kemur olí-
kröfu til, er um 4.000 ferkíló-
metrar. Eins og á Barentshafi
óttast Rússar að ef olía
fyndist í botni Eystrasalts,
fylgdi þeim fundi floti af
borunarpöllum og olíu-
vinnslutækjum, sem nota
mætti til hernaðarlegra
njósna.
Svíar eru jafnvel enn
áhyggjufyllri en Rússar. Ótt-
ast sænskir sérfræðingar í
varnarmálum tilhugsunina
um Rússa í aðeins nokkurra
mínútna fjarlægð frá Got-
landi — sem gegnir mikil-
vægu hlutverki í varnarkerfi
Svíþjóðar. Oft berast fréttiraf
iSSfe THE OBSEHVER
SVlÞJÓO
NOREGUR
Eystrasalt
Bergen
Stokkhólmur
Tallinn
GautaborgJ
Gotland
DANMÖRK
Lithauen
Vilnius • (
Kaupmannahöfn
Borgundarhólmur.
Á MEÐAN fulltrúar Noregs
og Sovétríkjanna setjast að
samningaborðinu og ræða
hvernig skipta beri Barents-
hafi milli landanna, gætir
vaxandi áhyggju hjá Svíum
varðandi yfirráð þeirra yfir
botni Eystrasalts.
Austurmörk yfirráðasvæðis
Svía eru ekkert nýtt
ágreiningsefni frekar en
mörkin milli Noregs og
Sovétríkjanna, heldur vanda-
mál, sem legið hefur óhreyft,
en getur skyndilega orðið að
alvarlegu deilumáli. Síðasta
ábendingin um að svo gæti
farið birtist í dagblaði í Stokk-
hólmi nýlega. Þar var því
haldið fram að Rússar hefðu
afturkallað fyrirhugað boð til
Stigs Synnergrens hers-
höfðingja, yfirmanns sænska
hersins, um að koma í heim-
sókn til Sovétríkjanna
snemma í nóvember s.l. ein-
mitt vegna þessa máls.
Það er ósk Rússa að
markalínan liggi rétt undan
strönd sænsku eyjunnar Got-
lands. Þessi þrjú þúsund fer-
kilómetra eyja er 90 km frá
austurströnd Svíþjóðarog til-
heyrir Svíþjóð. Aðallega er
þar stundaður landbúnaður,
en einníg eru þar miklar
sementsverksmiðjur, er
vinna úr kalksteini, sem
mikið er af á eynni. Mestar
tekjur hefur eyjan hins vegar
af ferðamönnumr en bæði
sænskir og erlendir ferða-
menn hópast þangað á
hverju sumri til að njóta
hlýrrar og þurrar veðráttu,
sem þar ríkir.
Deila Svía og Rússa
stendur aðallega um það
hvar eigi að draga línuna,
sem marka á yfirráðasvæði
landanna á botni Eystrasalts.
Svíar vilja af eðlilegum
ástæðum hafa línuna miðja
vegu milli stranda Gotlands
og sovézka Lettlands, en
Rússar líta málið allt öðrum
augum. Þeir halda þvi fram
að Gotland sé útey og marka-
línan eigi því að liggja miðja
vegu milli sænsku og
sovézku meginlandanna.
Yrði sú raunin, kæmi marka-
línan rétt við strendur Got-
lands, og Rússar fengju við
áttumikið yfirráðasvæði.
I alþjóða kapphlaupinu um
réttindi til að nýta hafs-
botninn má segja að ágrein-
ingurinn milli Stokkhólms og
Moskvu hafi ekki ýkjamikla
þýðingu. Sviar telja mjög
áriðandi að geta eignazt eig-
in orkulindir, og það vill svo
til að umdeilda svæðið út af
Gotlandi er sá staður á
Eystrasalti sem er jarðfræði-
lega talinn líklegastur til að
an, sem fundizt hefur í botn-
lögum Norðursjávar og
Noregshafs, úr botnlögum
frá sama tímaskeiði og botn-
lögin út af Gotlandi, og
sænskir sérfræðingar spá því
að þar eigi eftir að finnast
auðugar lindir.
Öll sjö ríkin, sem liggja að
Eystrasalti, komust að sögu-
legu samkomulagi i Helsinki í
fyrra um verndun sjávarlífs-
ins í Eystrasalti. Þótt þetta
samkomulag miðaði fyrst og
fremst að því að hefta
mengun sjávarins, voru þar
einnig ákvæði um verndun
sjávarbotnsins.
óþekktum kafbátum (sem
venjulega eru taldir vera
sovézkir ) á siglingu neðan-
sjávar undan ströndum Sví-
þjóðar. Hvort sem það stafar
af yfirvegaðri varúð eða al-
gjöru getuleysi við að ná
þeim, hafa Svíar jafnan látið
kafbátana komast undan.
Pólitísk sambúð þessara
tveggja fornu fjandríkja hefur
lítið skánað að því er séð
verður. Ef nokkuð er þá hefur
bætt sambúð risaveldanna
aðeins gert Svia varari um
Þótt fulltrúar Svíþjóðar og
Sovétríkjanna hafi verið
reiðubúnir að undirrita
Eystrasaltssamkomulagið,
létu þeir ekki fylgja með
lausn á þvl hvernig haf-
svæðin skiptust milli land-
anna.
Viðræður fulltrúa ríkis-
stjórna landanna tveggja um
lögsögurétt á Eystrasalti hafa
farið fram nokkrum sinnum
frá árinu 1 969. Síðasti fund-
ur þeirra var haldinn í
Moskvu í apríl I ár, og náðist
þar ekkert samkomulag því
hvorugur aðilinn vildi gefa
eftir.
Svæði það, sem Svíargera
sig. Það varð heldur ekki til
að bæta úr skák þegar Sviar
tóku sovézka rithöfundinn
Solzhenitsyn upp á sína
arma. En ef til vill stafar
stirðleikinn i samskiptunum
af hugsjónalegum ástæðum.
Svíþjóð er bezta dæmið
um sósíalskt lýðræði í fram-
kvæmd, og það hefurtrúlega
oft vakið gremju yfirvaldanna
í Kreml — sem vilja að allir
„góðir sósíalistar" viðurkenni
hugsjónalega leiðsögn
Sovétríkjanna — að sjá hve
vel Svíum hefur tekizt að
leysa veraldleg vandamál
þjóðarinnar í frjálsu og
Framhald á hls. 45
USSR
Helsinki Leningrad
Eistland
Lettland
0 100 200 300 mllur « 500 km.
I________I_______I_______I
Til sölu Rússajeppi '67 gas 69 Lítur vel út og er i toppstandi. Með nýtt hús, fóðraða einangrun og 2 miðstöðv- ar. Upplýsingar 1 sima 97-6274 eftir kl. 7 á kvöldin. Brotamálmar Kaupi allan brotamálm langhæsta verði. Stagreiðsla. NÓATÚN 27 Simi 25891.
Trémiðir Trésmiðjur Seljum inngreypta þéttilista á opn- anlega glugga og hurðir. GLUGGASMIÐJAN Síðumúla 20, sími 3-8220. 2ja hásinga Scania vörubifreið árg. 63 til sölu. Upplýsingar að Traðarlandi 4, simi 36471.
Til sölu sem ný dökkbrún jakkaföt með vesti á 14 —15 ára dreng. Uppl. í síma 51261 milli kl. 7 og 8 e.h. M illi veggjaplötur vorar eru nú aftur fyrirliggjandi. Athugið að nákvæmni í stærð og þykkt sparar pússningu. Steypustöðin hf., simi 33603.
Heimilisjólagjöfin viltu hvíldarstól, simastól, renni- braut m/útsaumi, innskotsborð, sófaborð, píanóbekk, vegghillur eða. . .? Nýja Bólsturgerðin, Laugaveg 1 34, simi 1 6541. Er vaskurinn stíflaður? Tek stiflur úr handlaugum. baðkör- um, eldhúsvöskum og niðurföll- um. Baldur Kristiansen pipulagningameistari. Simi 19131.
Rowent&
j Klukkur
;(EU 02).
Ganga fyrir rafhlöðu.
Ljós á skífu kviknar
þegar tekið er á henni.
Refaskyttan, listmálarinn og sagnaþulurinn
Þórður frá Dagverðará
verður staddur í Bókaverzlun Sigfúsar Eymundssonar
í Austurstræti í dag og á morgun í Bókaverziun Máls
og Menningar, Laugavegi frá kl. 3 eftir hádegi báða
dagana og mun árita hina nýútkomnu bók sína fyrir
þá er þess óska.
ÖRN OG ÖRLYGUR.
AEG
ELDHÚS
Fjölbreytilegt og vandaó
i!
0
Eldavélat; -viftur, eldhúsofnar, rofaboró,
helluborö, kæliskápar, uppþvottavélar