Morgunblaðið - 26.08.1978, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. ÁGÚST 1978
Eyjólfur Guðmundsson:
V atnaskrímsli
í stöðu vatni
í Þelamörk
SÉRFRÆÐINGAR, búnir berg-
málsdýptarmælum og útbúnaði
til að taka myndir í vatni, hafa
nú hafið mikla leit að geysimikl-
um „ormi“, eða „vatnaskrímsli",
sem margir telja sig hafa séð í
Seljordvatninu á Þelamörk í
Suður-Noregi. Talið er að fólk
hafi orðið vart við eitthvert
furðudýr í vatninu, allt frá
árinu 1750. Þá gerðizt það að
maður einn var úti á vatninu við
silungsveiði. Kom þá geysilang-
ur ormur upp við hliðina á
bátnum og hafði nærri hvolft
honum, en hvarf síðan jafn
skyndilega og hann kom.
Alls munu um hundrað manns
telja sig hafa séð furðudýr
þetta, og sumir oftar en einu
sinni.
Þeir sem aldrei hafa orðið
varir við neitt, gera gys að
þessum frásögnum og telja að
fólkið í byggðarlaginu geri sitt
til að auka þessar sögusagnir,
með það í huga að fá sem flesta
ferðamenn til að koma þangað.
Þessu harðneita gistihúsarek-
endur og aðrir, sem lifa á
fyrirgreiðslu ferðamanna.
Meðal þeirra, sem ekki hefir
lagt trúnað á sögurnar um
vatnaorminn, er maður að nafni
Arne Öygarden. Hann skipti þó
um skoðun sumarið 1975 eftir
ökuferð meðfram vatninu.
Hans frásögn er eitthvað á
þessa leið:
„Ég ók hægt meðfram vatn-
inu, og skotraði augum út á það.
I norðurátt sá ég eitthvað sem
líkt og bylti sér í vatnsskorp-
unni, um það bil 100—150 m. frá
landi. Ég stöðvaði bílinn og
hljóp niður að vatninu. Þar
glampaði á eitthvað u.þ.b.
15—20 m. langt og það virtist
vera með gróft hreistur, hið efra
var það svart, en ljósara á
kviðnum. Höfuðið líktist nokkuð
elgshöfði en við nánari athugun
sá ég að það voru hnúðar á
höfðinu og það hafði langan
ranamyndaðan kjaft."
Lýsingum annarra, sem telja
sig hafa séð vatnaorminn, ber
saman við þessa lýsingu að því
viðbættu að gildleiki hans sé
meiri en gildustu trjábola (1 m.
í þvermál) og að hann sé mjög
hraðsyndur.
Árið 1%9 voru nokkrir kafar-
ar við athuganir á botninum á
Seljordvatninu. Sáu þeir þá
geysistór för í leirnum, líkt og
risastórir trjábolir hefðu verið
dregnir þar fram og aftur.
Athuguðu þeir þetta gaumgæfi-
lega, en gátu ekki komizt að
neinni niðurstöðu.
Vísindamenn hafa takmark-
aða trú á því að áður óþekkt
dýrategund hafist við í Seljord-
vatninu, en vilja þó ekki útiloka
alla möguleika. Við athuganir í
júní sl. kom fram á línuriti
mælingartækja „eitthvað" sem
nálgaðist rannsóknarbátinn,
síðan stanzaði það og hvarf svo
skyndilega. Þetta hefir m.a.
aukið forvitni og eftirvæntingu
fólks, og allt verður nú gert til
að sanna eða afsanna kenning-
una um vatnaorminn. Þeir, sem
að þessum athugunum standa,
telja að úr þessu verði skorið nú
á þessu hausti. Vatnið er
reyndar ekki mjög stórt, en
meðaldýpt er um 80 m. og það
er 135 m. djúpt þar sem það er
dýpst, en á þeim slóðum hefir
fólk oftast talið sig sjá orminn.
Með fullkomnum leitartækjum ætti vatnsormurinn að finnast ef
hann þá á annað borð er til.
Sven Jasson (lengsttii vinstri), Jón Þórðarson og Björn Ástmundsson í verksmiðjusal Reykjalundar, þar
sem nýju plastörin eru framleidd. Jasson er fulltrúi frá sænska fyrirtækinu ESSEM, sem staddur er
hérlendis til að fylgjast með framleiðslu Reykjalundar.
Tilraunaframleiðsla
á hitaveituplaströrum
AÐ Reykjalundi er nú nýhafin
tilraunaframleiðsla á plaströr-
um, sem nota á til hitaveitufram-
kvæmda. Rör þessi eru framleidd
í samráði við sænska fyrirtækið
ESSEM-Plast, en það hefur lagt
Reykjalundi til hráefni og tækni-
aðstoð. Þegar hafa nokkur fyrir-
tæki hérlendis sýnt þessum plast-
rörum áhuga og verða þau lögð
til tilraunar hjá nokkrum hita-
veitum á landinu.
Skákmót
grunnskóla
á Norður-
löndum
haldið í
Finnlandi
SKÁKMÓT grunnskóla á Norður-
löndum verður haldið í Finnlandi
dagana 25.-27. ágúst.
Skáksveit úr Álftamýraskóla
tekur þátt í mótinu en hana skipa
6 keppendur og eru:
1. borð Jóhann Hjartarson
2. borð Árni Árnason
3. borð Páll Þórhallsson
4. borð Lárus Jóhannesson
5. borð Gunnar F. Rúnarsson
6. borð Matthías Þorvaldsson
Keppendurnir eru á aldrinum
12—15 ára en fararstjóri er Ólafur
H. Ólafsson.
í dag verður áttræður Fred
Jensen, Hátúni 10, Keflavík. Hartn
kom til íslands árið 1927 og þá til
Akureyrar, frá Yiiuing í Dan-
mörku. Strax eftir komuna hingað
hóf hann störf við vefnað, hjá
Gefjun en þá iðn hafði hann numið
í heimalandi sínu, áður en hann
kom til Akureyrar. Eftir nokkur
starfsár er Jensen gerður að
verkstjóra við fyrirtækið. Því
starfi gegndi hann til ársins 1954.
Þá fluttist hann með fjölskyldu
sína til Keflavíkur. Þar starfar
hann við blikksmíði á Keflavíkur-
flugvelli, en hætti störfum á s.l.
ári.
Jensen ber aldur sinn vel og
hefur verið heilsuhraustur, þar til
á liðnu ári. Hann varð þá að
gangast undir uppskurð og hefur
tæplega náð sér eftir það enn.
Jensen h'efur mjög mikla ápægju
í samtali við Mbl. sögðu þeir
Björn Ástmundsson framkvæmda-
stjóri og Jón Þórðarson, fram-
leiðslustjóri að iðnaðarráðuneytið
hefði haft forgöngu um mál þetta.
Reykjalundur hafði síðan sam-
band við ESSEM og tókust með
þeim samningar um að Reykja-
lundur. framleiddi rörin í verk-
smiðjum sínum í fullu samráði við
sænska fyrirtækið. Framleiðslan
hófst á þriðjudag og að sögn þeirra
Björns lofar hún góðu.
Rörin eru eins í útliti og plaströr
þau, sem Reykjalundur hefur
framleitt undanfarin ár, en sá er
munurinn að hitaveiturörin eru úr
krossbundnu Polyethylin efni
(PEX). Þau verða framleidd í
stöðluðum breiddum og verður
hægt að velja á milli röra, sem eru
25, 32, 40, 50 og 63 mm í utanmáli
í byrjun. Rörin eiga að þola 80
gráðu hita og sex kílóa þrýsting og
eiga að endast í 50 ár. Þau verða
framleidd í ýmsum stærðum, allt
upp í 100 metra löng, þau sverari
og 200 til 300 metra, þau grennri.
Björn Ástmundsson sagði að
þessi rör hefðu marga kosti fram
yfir gömlu járnrörin, sem nú eru
notuð til hitaveituframkvæmda.
Bæri þar fyrst að telja að þau
tærast ekki, en tæringin hefur
verið einn helzti óvinur hitaveitna
hérlendis. Þá er einnig auðveldara
að leggja þau og varmatap þeirra
er mun minna en járnröranna.
Sem fyrr sagði hafa nokkrir
aðilar þegar sýnt plaströrunum
áhuga, en þau verða þó ekki sett
á markaðinn fyrr en reynzla hefur
komið á þau. Athuga verður
hvernig bezt er að einanga rörin,
af veiðiskap. Minnist ég þess, að
það mun hafa verið fyrsta veiði-
stöngin, sem ég sá, stöngin hans
Jensens. Hann heíur enn gaman af
að taka í spil og spilar hann þá
gjarnan bridge. Jensen hafði
ánægju af því að skemmta sér og
minnist ég þeirra hjóna á átthaga-
félagsskemmtunum, þar sem Jen-
sen var aldursforseti, en skemmti
sér manna best.
Jensen giftist móðursystur
minni, Aðalheiði Friðriksd. frá
Látrum í Aðalvík, árið 1932 og
eignuðust þau 4 börn, þrjá drengi
og eina dóttur. Auk þess gekk
Jensen í föðurstað dóttur Aðal-
heiðar.
Hjá Jensen og Aðalheiði hafa
bæði verið gleði- og sorgarstundir.
Þau hafa misst tvö barna sinna,
stúlku 10 ára og tvíburason á besta
aldri.
en það vandamál mun að öllum
líkindum verða leyst á annan hátt
hérlendis, en í Svíþjóð, þar sem
yfirleitt hefur verið látið nægja að
einangra rörin með stálullarmott-
um. Þá á einnig eftir að koma í ljós
hvernig samstarfið við hina
sænsku aðila verður.
Hvað verð varðar kvaðst Jón
Þórðarson telja að það yrði
sambærilegt við verð á járnrörun-
um. Það væri kannski helzt
einangrunin, sem yrði dýrari en
hjá þeim rörum, sem nú eru í
notkun.
Meðal þeirra fyrirtækja sem
sýnt hafa plaströrunum áhuga má
nefna Hitaveitu Akureyrar, Hita-
veitu Reykjavíkur, sem og minni
hitaveitur víða um land. Auk
þeirra hafa margir sent fyrir-
spurnir um gang tilraunanna og
sagði Björn að svo virtist sem
mikill almennur áhugi væri á
þessari framleiðslu Reykjalunds.
Stjórnarráðs-
starfsmenn í
skemmtisiglingu
HÓPUR félaga í Starfsmannafélagi
Stjórnarráðsins fór í gærkvöldi í
þriggja tíma skemmtisiglingu með
Akraborginni. Var siglt frá Reykja-
vík og upp í Hvalfjörð og til baka
á ný. I ferðinni voru bornar fram
veitingar en eins og áður sagði var
hún farin á vegum Starfsmanna-
félags Stjórnarráðsins.
Með þessum fátæklegu línum vil
ég og fjölskylda mín óska þeim
hjónum hjartanlega til hamingju
með afmælisdaginn.
Jensen verður að heiman á
afmælisdaginn.
F. Hermannsson.
Áttræðisafmæli:
Fred Jensen, Keflavík