Morgunblaðið - 09.12.1978, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 09.12.1978, Blaðsíða 10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 1978 10 Hress að vanda Olafur bóndi á Oddhóli og fyrr- um f Alfsnesi: Afram meö smérift piltar. Dagur Þorleifsson skráöi. Orn og Orlygur, Rvk 1978. 198 bls. Haustiö 1976 kom Ut endur- minningabók Olafs bónda Jóns- sonar á Oddhóli i Rangárvalla- sýslu og áöur I Alfsnesi. HUn hét: Ég vil núhafa minar konur sjálfur. SU bók seldist f sterri upplögum en flestar aörar bæk- ur á þessu landi-og var auöséö aö fólk kunni vel aö meta ævintýrum f Utlöndum, kvenna- málum ng áleitni stjórnarráös- fulltrúajseni ekki var alveg eins og aörir I kynferöismálum. Oft reyndi á dug bóndans,en alltaf stóö hann fyrir sfnu, hló bara aö öllu saman ef ekki vildi betur. Og ekki má gleyma frásögn- unum af búskapnum i Oddhól. Norska Björgin sem Olafur var kvæntur um skeiö kemur hér nokkuö viö sögu. HUn þvoöi vinnumennina gjarnan upp Ur Handy Andy og ekki fór hjá þvl aö hún hrelldi bónda sinn á stund um meö næsta furöulegum til- Hljómleikar Karlakórs Reykjavíkur um helgina bókmenntir hispurslausar frásagnir hins viöförla bónda af ævintýrum þeim, sem hann haföi rataö i á lffsleiöinni. I formála fyrir þeirri bók sem hér er til umsagnar, segir Dag- ur Þorleífsson aö hinar frábæru viötökur sem fyrri bókin fékk hafi ööru fremur valdiö þvi aö þeir Olafur réðust i aö setja saman aöra bók um ævi Odd- hólsbónda.is. Mörgum þótti fyrri bókin l.eldur efnisrýr, þótt skemmtileg væri. Þessi bók er hins vegar tvfmælalaust mun betri hvaö þaö snertir. Olafur segir fyrst frá bernsku sinni noröur f landi og hér i Reykjavik en siöan vikur sögunni austur i Biskupstungur, þar sem hann ólst aö mestu upp hjá frænda slnum, Halldóribónda i Asakoti. Og þaö er frásögnin af dvölinni i Asakoti sem ööru fremur gefur þessari bók gildi. Olafur lýsir búskaparháttum og lifsmáta Tungnamanna á fyrstu áratug- um aldarinnar mjög skemmti- lega. Og margt kemur á óvart 1 þeirri frásögn. Svo frumstæöur var búskapurinn austur þar á þessum tima aö undrum sætir, Allur búskapur þeirra Tungna- manna var meö miðaldahætti og miklum mun frumstæöari en tiökaöist I flestum sveitum landsins á þessum tima. Margar skemmtilegar þjóö- sögur segir ólafur einnig og lýsingar á Tungnabændum eru sumar stórsnjallar. En lifiö var ekki eintómt gaman og sögurn- ar eru ekki aDar i gamantón. Lifsbaráttan var erfiö oft,svo aö jafnvel höröustu menn létu bug- ast. Sumir uröu aö bregöa búi vegna skulda, aðrir gengu lengra og sviptu sig lifi, oft vegna þess aö þeir gátu ekki staöiö i skilum meö smáræöi. Sem dæmi má nefna átakanlega sögu af bónda sem varö aö bregöa búi vegna þess aö hann gat ekki staðiö I skilum meö skuld, sem f dag myndi nema u.þ.b.hálfri milljón. Hann þoldi ekki skömmina og hengdi sig á bæ sem hann var gestkomandi á. Þannig var gildismat og viröing fólks fyrir skuldbinding- um sinum I þann tiö. Og nýtnin var mikil: sá sem skar þennan ólánsama bónda niður lét sig hafa þaö aö plokka af honum snæriö sagöi þaö ágætt upp 1 hesta. Or Biskupstungunum lá leiö ólafe til Reykjavikur, þar sem hann dvaldist næstu árin. Hanh var þá ungur og lifsglaöur,naut llfsins á góöum stundum og „hafði séns eins og hinir.” 1 siöarl helmingi bókarinnar eru frásögur frá ýmsum skeiöum f ævi ólafs. Hann segir frá búskap á Vestfjöröum, tektum: „Þaö var þetta Lappa- æöi”, segir ólafur og ekki ástæöa tU aö gera neitt veður út af þvf. Og vinnumennirnir voru ekki beinltnis einvalaliö. Einn þeirra skaut Ld. bæöi hnifi og byssukúlum aö bónda f matar- tfmanum. Geri aörir betur. Þessi bók þeirra Olafs og Dags er stórskemmtileg, auk þess aö vera fróöleg. Málfar Olafs nýtur sin einnig vel, hressilegt og oft nokkuö óvenjuleg swnlenska. Til aö mynda segir hann alltaf álgs- blettur i staö álagablettur, öngvir I staö engir o.s.frv. Og aDtaf talar hannum ket og smér aö gömlum hætti. Eins og áöur sagöi gefur bókaútgáfan Orn og örlygur bókina út og er allur frágangur hennar til sóma. JónÞ.ÞÓr Svo er margt sinnið sem skinnið Viðhorf manna til Ólafs á Oddhóli eru misjöfn. Sumir sjá ekkert nema kynlíf þar sem aðrir meta meira frásögn hans af atvinnu- háttum og lífi fólks á fyrstu tugum þessarar aldar. Svo er margt sinnið sem skinnið og það verður hver að dæma fyrir sig sjálfur. En við birtum sem auglýsingu, þessa grein Jóns Þ. Þórs, sagnfræðings sem birtist í Tímanum 29. nóv. til þess að fólk eigi þess kost að kynnast viðhorfi manns sem virðist dæma bækur af samviskusemi, hlutleysi og engri iligirni. Örn og Örlygur Vesturgötu 42, sími 25722 Karlakór Reykjavfkur heldur sína árlegu hljómleika fyrir styrktarfélaga sína og gesti næstkomandi sunnudag og mánu- dag í Iláskólabíói. Stjórnandi er sem fyrr Páll Pampichler Pálsson og ein- söngvarar verða þau Sieglinda Kahmann, Hreiðar Pálmason og Friðbjörn G. Jónsson. Píanóleik annast Guðrún A. Kristinsdóttir og nokkrir félagar úr Sinfóníu- hljómsveit Islands. Meðal verka á efnisskránni er hin „Þýska messa" Franz Schuberts, en á þessu ári eru liðin 150 ár frá láti hans og er messan flutt til þess að minnast tónskálds- ins. A hljómleikunum verða frum- flutt þrjú ný lög; 2 eftir Þorstein Valdimarsson, skáld, og eitt eftir • söngstjórann, Pál Pampichler Pálsson. i IO'LATRESSALAN ER HAFIN 200% stækkun Viö höfum byggt nýtt gróöurhús sem aö þessu sinni veröur eingöngu notaö til jólatréssölu. Þeim sem heldur vilja velja jólatréö úti, bjóöum viö út á jólatéslagerinn. VELK0M1N 30LATRES A LJ^CERINN Nú getiö þér valiö úr þúsundum jólatrjáa á einum staö. Öllum trjám pakkaö ókeypis í Í nylon-net. f Opiö alla daga kl. 9—21.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.