Morgunblaðið - 09.12.1978, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 09.12.1978, Blaðsíða 26
26 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 1978 Aðalborg Sveinsdótt- — Minningarorð ir Fædd 1. júní 1929. I)áin 27. nóvombcr 1978. í dat; verður Aðalborg Sveins-1 dóttir til moldar borin austur á Djúpavogi. Aðalborg var fædd 1. júní 1929 að Hálsi í Hamarsfirði. Þar dvaldi hún fram undir tvítugt í föður- garði hjá foreldrum sínum, þeim Kristínu Sigríði Stefánsdóttur, sem enn lifir, og Sveini Stefáns- syni bónda, sem látinn er. Hamarsfjörðurinn er falleg sveit og margt er þar, sem hreif huga athugullar stúiku, sem alin er upp í faðmi .náttúrunnar. I vöggugjöf fékk hún næma tilfinn- ingu fyrir þeim djásnum íslands, sem flestir stíga yfir eða horfa framhjá í spretthlaupi mannsins við tímann nú á dögum. Hið fagra umhverfi æskuáranna snart hana og mótaði. Hún gat glaðst meir við að sjá skrautlegt blóm, veðurbarða skóf á kletti, litskrúðugan stein en dýrgrip gerðan af manna höndum. Heiman hlaut þó leiðin að liggja. Hugur stóð til frekara náms en fátt mátti í heimabyggð. Hún fór í Kvennaskólann og lauk þaðan prófi árið 1950. Næstu árin eftir að námi lauk stundaði Aðaibo'rg skrifstofustörf í Reykjavík, þar sem hún kynntist eftirlifandi manni sínum, Finnboga Jóhanns- syni skólastjóra. Gengu þau í hjónaband 31. maí 1952. Að loknu námi réðst hann kennari til Súðavíkur. P’yrstu búskaparárin vestur í Súðavík voru þeim hjón- um gæfuskeið. Þar fæddist þeim sonur árið 1952. Hann hlaut nafn móðurafa síns. Alla tíð var hann yndi móður sinnar. Bar hún hann mjög fyrir brjósti og viidi hans hag sem mestan og bestan í öllu. Aðalborg tók alla tið mikinn og virkan þátt í erilsömu starfi manns síns. Skólinn varð því vettvangur hennar í starfi utan heimilisins. Mörg stúlkan naut tilsagnar Aðalborgar, er hún kenndi hannyrðir uppi í Árbæjar- skóla um 6 ára skeið. I því starfi sem og í aðalstarfi hennar síðari árin, ritarastarfinu, kom vel fram sú alúð og nærgætni, sem henni var svo lagið að láta samferðafólk sitt njóta. Við Aðalborg hófum störf sam- an, er ég varð kennari við Hvassaleitisskóla. Varð mér fljótt ljóst, að þar fór hæg og prúð kona, skarpgreind, sem fleipraði ekki með dægurmál. Orð hennar voru fá, en þau höfðu gildi. Enn betur kom þetta fram, er við hófum störf saman í Fellaskóla, enda störf okkar tengdari þá en fyrr. Ég mæli fyrir munn kennara og starfs- manna allra við Fellaskóla, er ég harma hve stutt stofnun okkar fékk notið ágætra starskrafta Aðalborgar Sveinsdóttur. Hryggi- legt var að sjá hana berjast af fremstu kröftum við þann, sem allir hljóta að lúta. Sú barátta fór ekki framhjá neinum er nærri var, og veit ég, að allir virtu og dáðu þá konu, sem þar háði stríðið. Er Aðalborg hefur nú kvatt okkur, biðjum við starfsmenn Fellaskóla manni hennar, syni og fjölskyldu allri huggunar og styrktar í þeirra sára missi. Guð blessi minningu þessarar góðu konu. Fyrir hönd kennara og starfs- manna Fellaskóla. Gunnar Kolbeinsson. -Trú tú ei. maður á haminKÍuhjól. heiflríka dai;a né skínandi sól, þótt leiki þér gjdrvallt í lyndi“. (M.J.) Fáein kveðjuorð frá tengdafor eldrum. Aðalborg var fædd á hinu forna prestssetri og kirkjustað Hálsi í Hamarsfirði austur, en þar bjuggu þá foreldrar hennar. Sveinn Stef- ánsson, sem látinn er fyrir all- mörgum árum, og kona hans, Kristín Sigríður Stefánsdóttir, enn á lífi áttræð að aldri. Síðsumar árið 1952 flutti Aðal- borg, nýgift Finnboga ellzta syni okkar, í fámennt sjávarþorp vest- ur við Djúp, þar sem við áttum þá heimili. Og þar, í hlýju skjóli vestfirzkra fjalla á ströndinni við mynni hins oft og tíðum lognkyrra Álftafjarðar, fæddist einkasonur þeirra, fyrir réttum tuttugu og sex árum síðan. Ungu hjónin höfðu kynnzt á undanförnum námsárum í Reykja- vík. Hún í Kvennaskólanum, hann í Kennaraskólanum. Að vonum var okkur það ómælt fagnaðarefni að bjóða hina ungu, hugljúfu og vel gefnu tengdadóttur velkomna inn- an fjölskyldunnar. Enda urðum við ekki fyrir vonbrigðum hvað það snerti, því að jafnan reyndist hún okkur ráðholl og frábærlega hjálpfús hverju sinni, er hafa þurfti. Með sáran söknuð í huga þökkum við henni fyrir það allt í hinzta sinn. Guðjóna Guðjónsdóttir. Jóhann Hjaltason. Hverju sem ár »K ókomnir daxar að mér víkja, er ekkert betra en eiga vini. sem aldrei svíkja. Davíð Stefánsson. Aðalborg vinkona mín Sveins- dóttir er dáin. Ég á þess ekki lengur kost að hitta hana trygga og trausta, með góðlátlega glettni í augnaráðinu og með hlýja feimnís- lega brosið sitt, sem alltaf bauð mig velkominn í bæinn. Hún er horfin yfir móðuna miklu. — Mig setti hljóðan og mér vafðist tunga um tönn, þegar mér bárust þær fréttir, að Aðalborg Sveins- dóttir væri látin, hefði andast á Landspítalanum mánudagskvöldið 27. nóvember síðastliðinn. Og í senn syrgði ég góðan genginn vin um leið og ég var þó þakklátur fyrir að sjúkdömslega hennar var á enda. Ég gat ekki að því gert, að í hugann komu þær ljóðlínur Davíðs Stefánssonar sem birtar eru hér í upphafi. Slík kona var Aðalborg. Aðalborg var fædd 1. júní 1929 á Hálsi í Hamarsfirði, dóttir Sveins bónda þar Stefánssonar og konu hans Kristínar Sigríðar Stefáns- dóttur. Þar ólst hún upp í foreldrahúsum ásamt bróður sín- um Ingimar, nú skólastjóra á Djúpavogi. Og þar átti hún sín æskuspor og æskudrauma. Haustið 1946 hóf Aðalborg nám í Kvennaskólanum í Reykjavík og lauk þaðan prófi vorið 1950. Hinn 31. maí 1952 giftist Aðal- borg eftirlifandi manni sínum, Finnboga Jóhannssyni skólastjóra, sem þá hafði nýlokið kennaraprófi. Þá um haustið stofnuðu þau heimili í Súðavík við Álftafjörð' en þar hafði þá Finnbogi fengið kennarastöðu. Þarna áttu þau heima næstu tvö árin og þarna fæddist einkasonur þeirra Sveinn hinn 9. september 1952. Haustið Systraminning: Guðrún Jónsdóttir og Guðríður Jónsdóttir Guðrún Jónsdóttir Fædd. 16. janúar 1901. Dáin 4. apríl 1977. Guðríður Jónsdóttir Fædd 6. apríl 1897. Dpin 20. nóvember 1978. Nú eru frænkur mínar á Vestur- götunni báðar farnar af þessum heimi. Ég segi „á Vesturgötunni", því að þar stóð lengst af heimili þeirra og foreldra þeirrá. Síðustu árin, sem þær systur lifðu báðar, bjuggu þær í lítilli en snoturri íbúð að Hátúni lOa í skjóli þess góða fólks, sem þar hefur af miklum myndarskap og mikilli fórnfýsi reist stórhýsi á vegum Öryrkja- bandalags Islands. Eftir lát Guðrúnar, 4. apríl 1977, átti Guöríður samastað á Hjúkrunar- og elliheimilinu Grund í Reykjavík. Þar lézt hún 20. nóvember s.l. Þær systur áttu ættir að rekja vestur í Dali. Foreldrar þeirra vour hjónin Jón Jónsson frá Spágilsstöðum í Laxárdal og Þuríður Jónsdóttir frá Gilsbakka í Miðdölum. Var Guðríður fædd á Hróðnýjarstöðum í Laxárdal 6. apríl 1897, þar sem þau hjón voru þá heimilisföst. Nokkrum árum síðar barst fjölskyldan vestur að Isafjarðardjúpi og þykir mér sennilegt, að Jón og Þuríður hafi verið þar í húsmennsku, þótt ekki hafi ég þar um heimildir. Yngri dóttirin, Guðrún, fæddist að Jökulkeldu í Mjóafirði þann 16. jan. 1904. Eftir nokkurra ára dvöl við Djúp flyzt fjölskyldan aftur suður í Dali. Er Jón þá fyrst nokkur ár á Spágilsstöðum með sitt fólk en gerist síðan ráðsmaður á Hrappsstöðum, þar sem Páll Ólafsson frá Hjarðarholti stóð fyrir búskap um þær mundir. 'Næst gerist hann starfsmaður við verzlun Páls í Búðardal en árið 1919 flyzt öll fjölskyldan til Reykjavíkur, þar sem hún átti samastað æ síðan. Þuríður móðir þeirra systra lézt 5. apríl 1943 og hafði þá fjögur ár um sjötugt, en Jón maður hennar 3. apríl 1958. Hann var fæddur 2. október þjóðhátíðarárið 1874. Ekki kynntist ég Þuríði að marki enda mun hún hafa fallið frá um þær mundir er ég hóf að venja komur mínar til Reykja- víkur. Jón afabróður minn heim- sótti ég hins vegar iðulega síðustu árin sem hann lifði. Er mér enn í fersku minni þessi sviphreini aldurhnigni maður, þar sem hann sat í skjóli dætra sinna á heimili þeirra að Vesturgötu 33b. Hann var gæddur sérstæðri frásagnar- gáfu og hafði yndi af að ræða um liðna atburði, einkum frá þeim tíma, er hann átti heima vestur í Dölum. Oft varð honum tíðrætt um þá daga, er hann var í þjónustu Páls Ólafssonar frá Hjarðarholti, en Páls og hans fólks minntist Jón ævinlega með sérstakri hlýju og þakklæti. Eftir komuna til Reykjavíkur, 1919, munu þær systur hafa gengið að þeim störfum sem til féllu, m.a. gengu þær að fiskvinnu í Viðey, en þar átti fjölskyldan heima um hríð. Á sínum yngri árum starfaði Guðríður um skeið við Holds- veikraspítalann í Laugarnesi. Guðrún stundaði lengst af sauma- skap, bæði á saumastofum hér í borginni og síðar heima. Eftir að Jóns naut ekki lengur við, kom það í hennar hlut að sjá heimilinu farborða. Hún var afar smá vexti og vegna meðfæddrar bæklunar átti hún jafnan erfitt um gang. En i veikbyggðum líkama þessarar smávöxnu konu bjó einhver tápmesti persónuleiki, sem ég hefi kynnst um dagana. Ekki má ég mæla svo eftir frænkur mínar, að ég minnist ekki þeirra eiginleika, sem hvað ríkast- ir voru í fari þeirra en það voru gestrisni og frændrækni. Var það mest yndi þeirra systra, þegar frændur og vinlr sóttu þær heim, 1954 fluttu þau Aðalborg og Finnbogi til Reykjavikur og hafa átt þar heima síðan. Það var úti í Kaupmannahöfn veturinn 1968—’69 að leiðir okkar Aðalborgar lágu fyrst saman. Ég var þá í framhaldsnámi við Danmarks Lærerhöjskole ásamt nokkrum öðrum Islendingum, þeirra á meðal Finnboga Jóhanns- syni. Finnboga þekkti ég lítillega áður úr Kennaraskólanum. Ég og kona mín höfðum tekið íbúð á leigu og vildi svo til að Finnbogi dvaldist þá hjá okkur í nokkurn tíma meðan hann beið eftir íbúð, sem hann hafði fengið loforð fyrir. Þá varð til sú vinátta sem aldrei hefur borið skugga á síðan. Ekki gat ég fundið annað en að Finnbogi yndi vel hag sínum þennan tíma. En það fór ekki milli mála, að hann átti sér mikið tilhlökkunarefni. Hann átti von á konunni sinni til sín, þegar íbúðin losnaði í Sommerstedgade. Þá skildi ég ekki til fulls þessa innilegu tilhlökkun Finnboga. En svo losnaði íbúðin, Finnbogi flutti þangað inn og áður en langt um leið kom Aðalborg til hans og afbragðs kynni tókust með henni og okkur hjónunum. Þá fór ég að skilja tilhlökkun Finnboga félaga míns og vinar. Ibúðin í Sommerstedgade var leigð út með húsgögnum. Þar voru skrautlegir skápar og bak við glerið í þeim sátu virðulegir postulínshundar og austurlenskt glerdót með dularfullum yfirstétt- arblæ. Og húsgögnin báru merki fínheita og yfirborðsmennsku og logagyllt brosnið á þeim stakk í augun. En þegar Aðalborg og Finnbogi voru sest þarna að, var persónu- leiki þeirra svo sterkur, heimilis- andinn og heimilishlýjan svo ekta, að bronsglitið og fordildin féll í skuggann og maður varð hennar ekki lengur var. Við skynjuðum og þótti þá ekki verra ef fulltrúar yngri kynslóðarinnar voru með í förinni. Heimili þeirra var rómað fyrir þrifnað og snyrtimennsku og þegar gesti bar að garði, var þeim fagnað af innileik og fölskvalausri gleði. Þær voru báðar fróðar um menn og málefni og kunnu vel að segja frá liðnum atburðum. Þegar svo bar undir, gátu þær verið glettnar í tilsvörum, og brást það naumast að höfð væru uppi gamanmál, þegar setið var yfir veitingum á heimili þeirra. Nú eru þessar ljúfu stundir liðnar en eftir lifir minningin um þessar góðu og grandvöru konur. Báðar voru þær systur ættfróðar í bezta lagi og fylgdust þær alla tíð mjög náið með ættfólki sínu í ýmsum byggð- um landsins. Frá ungum aldfi og til æviloka stóðu þær í Bfandi bréfasambandi við frændlið sitt vestan hafs, en það yár mjög fjölmennt. Nú þegar þær eru báðar fallnar frá, kemur þs(ð í okkar hlut að skrifa síðasta þréfið til Ame- ríku. Ýmsum mætti virðast svo sem ekki sé mikií tíðindi að segja af lífshlaupi þeirra Guðrúrrar *og Guðríðar Jónsdætra. Samt lifðu þær á sinn kyrrláta hátt ótrúlega byltingu í íslenzku þjóðlífi. Þær fæddust til þeirra naumu kjara, sem á síðasta fjórðungi 19. aldar höfðu hrakið mikinn fjölda ætt- menna þeirra vestur um haf; barnsskónum slitu þær í Dölunum og vestur við Djúp á þeim árum þegar harðbýlast hefur orðið hér á landi á þessari öld; starfsárin voru helguð Reykjavík kreppuáranna; fullorðins- og elliárin veittu þeim ioks nokkra hlutdeild í þeirri það eitt, að þarna áttum við góðum vinum að fagna, sem alltaf t g ævinlega var jafngott að heim- sækja. Og heimilið þeirra Aðalborgar og Finnboga í Sommerstedgade varð von bráðar sálubætandi gróðurvin, sannkölluð Sumarhús, eins og vinur okkar Kristján heitinn Ingólfsson kallaði þetta heimili þeirra Aðalborgar og Finnboga í Kaupmannahöfn. Það- an eiga margir margar góðar minningar, sem þeir eru þakklátir fyrir. En brátt var Kaupmannahafn- ardvöl á enda og heim var haldið í önn dagsins. Aðalborg og Finnbogi dyttuðu nú að húsi sínu í Vorsabæ 17, ræktuðu lóðina, bjuggu sér heimili sem bar smekkvísi þeirra, hagleik og hlýhug gott vitni. Þar var gott að koma á góðra vina fund og þaðan fór maður betri maður en kom. Og ég get bætt því hér við, að aldrei hefi ég kynnst hjónum, sem hafa verið eins samhent og sam- huga í einu og öllu og þau Aðalborgu og Finnboga. Ef annað hjónanna var þátttakandi í ein- hverju, þá lét hitt það sig líka miklu máli skipta. I hverju verki og hverju áhugamáli stóðu þau saman og studdu hvort annað. Aðalborg Sveinsdóttir var skyn- söm kona, hæglát og hjartahlý. Hún kunni vel að koma fyrir sig orði, var kímin og gamansöm í góðra vina hópi. Hún var trygg- l.vnd og traust og góður vinur vina sinna. Aðalborg fór á Landspítalann í júlímánuði og átti þaðan ekki afturkvæmt í lifenda lífi. Hún bar sjúkdómserfiðleika með miklu æðruleysi og sýndi þá sem fyrr að henni var ekki fisjað saman. Þegar líða tók á legu hennar var henni ljóst hvert stefndi, en óbuguð var hún meðan hún hafði ráð og rænu. Hún var fædd og uppalin fyrir velmegun og félagslegu öryggi, sem þjóðin öll hefur notið hin síðari ár. Það má vera, að tölurnar á reikningi þeirra í því samfélagi sem nefnist íslenzkt þjóðlíf hafi ekki alltaf verið háar. I erfiðri lífsbaráttu drógu þær þó hvergi af sér og gengu þeim mun harðar fram sem kringumstæðurnar sniðu þeim þrengri stakk. Úttektin þeirra á þessum sama reikningi var jafnan í naumara lagi og því veit ég með vissu að í þessum viðskiptum hallaði hvergi á þær, þegar upp var staðið. Síðustu árin var Guðríður oft rúmföst langtímum saman og lá hún þá ýmist heima eða á sjúkrahúsum hér í borginni. í veikindum Guðríðar hjúkraði Guð- rún henni af fágætri alúð og fórnfýsi. Minnist ég þess ekki, að Guðríður hafi nokkru sinni verið svo daglangt á sjúkrahúsi, að ekki kæmi systir hennar í heimsókn og þá tvisvar á dag fremur en einu sinni, ef svo hagaði til um heimsóknartíma. Þótt ekki hefði hún mörg orð þar um, veit ég að GuðríÖur bar þungan harm í brjósti eftir systur sína þá 19 mánuði sem hún lifði Guðrúnu. Þetta var lengsti aðskilnaðurinn í áratuga sambýli þeirra og nú er hann á enda. Sá Guð sem gefur blóm á leiðin gefur okkur einnig vetrarsnæinn. Nú breiðir hann sína miskunnsömu hvítu blæju á leiði þessara góðu systra þar sem þær hvíla við hlið foreldra sinna í Fossvogskirkjugarði í Reykjavík. Hvíli þær í friði. Friður Guðs þær blessi. Sigurður Markússon.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.