Morgunblaðið - 17.05.1979, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. MAÍ 1979
Fjármálaráð-
herra á Alþingi:
Tek borun
við Kröflu
til sér-
stakrar
skoðunar
Á FUNDI eíri dcildar í gœr lýsti
Tómas Árnason fjármálaráð-
herra því yfir, að hann myndi
beita sér íyrir útvejíun fjár-
magns til lagningar raflfnu milli
Dalvikur og Ólafsf jarðar og taka
til .sérstakrar skoðunar útvegun
fjármagns til borunar einnar
holu við Kröflu og til að flýta
öðrum framkvæmdum, sem spör-
uðu oliunotkun. Þetta væri bund-
ið þeim takmörkunum, að ekki
yrði breytt um heiidarstefnu í
fjárfestingu þannig að hún yrði
„eftir sem áður innan við fjórð-
ung af vergum þjóðartekjum“.
Þessi yfirlýsing var gefin við
umræður um lánsfjáráætlun
ríkisstjórnarinnar. Eyjólfur K.
Jónsson (S) færði fjármálaráð-
herra þakkir fyrir þessar undir-
tektir og sagði, að gert væri ráð
fyrir að línan milli Dalvíkur og
Olafsfjarðar kostaði um 250 millj.
kr. eða svipað og næmi olíueyðslu
við rekstur díselrafstöðvar við
Skeiðsfossvirkjun á einu ári. Þetta
væri því mikið hagsmunamál fyrir
Siglufjörð, en Skeiðsfosssvæðið
tengdist orkukerfi landsins. Hann
sagðist hafa tekið þetta mál upp í
fjárhagsnefnd og þakkaði ráð-
herra og samnefndarmönnum sín-
um fyrir að hafa skoðað það af
víðsýni og réttsýni.
Jón G. Sólnes tók í sama streng
og vék sérstaklega að málefnum
Kröflu í því sambandi. Hann las
m.a. upp skeyti frá stjórn Laxár-
virkjunar, sem hún hafði sent
fjárhagsnefnd efri deildar, þar
sem hún lagði áherzlu á nauðsyn
þes að á þessu ári yrði unnið að
frekari borunum við Kröflu, enda
væri það ódýrasti virkjunar-
kosturinn.
Það er mikið um handauppréttingar á Alþingi þessa dagana, enda streyma lög í stríðum straumum frá löggjafanum. Sennilega
eru menn að standa við eitthvað fallegt, sem þeir hafa áður kveðið í eyra almennings, með þessiari kveðju er myndin sýnir.
Standandi frá vinstri: Hjörleifur Guttormsson, iðnaðarráðherra, Eðvarð Sigurðsson og Árni Gunnarsson.
„Gereyðingarfrumvarpið,,:
„Söluhagsmunir ÁTVR af sterkari
drykkjum forsenda frumvarpsins,,
Tómas Árnason, fjármálaráðherra. mælti í gær fyrir stjórnar-
frumvarpi um verzlun ríkisins með áfengi, þ.e., að öl- og
léttvínsgerðarefni, ásamt tilheyrandi gerlum, skuli falla undir
einkasölu ríkisins (innflutningur og framleiðsla þessara efna).
Ráðherra færði tvær meginforsendur fram fyrir frumvarpinu: 1)
að mikil aukning hafi orðið á heimaframleiðslu öls og léttra vina
frá þvf að fólk fékk aðgang að þessum efnum á frjálsum markaði
og 2) verulegt tekjutap ríkissj«5ðs vegna samdráttar í sölu ÁTVR
á áfengpm drykkjum á liðnu og yfirstandandi ári.
• Friðrik Sóphusson (S) taldi
rétt að þau mál, er varða áfengis-
löggjöf okkar, fái samhliða skoð-
un og afgreiðslu á Alþingi. Rök-
semdir ráðherra fyrir frv. þessu
stangist á. Annars vegar beri
hann fyrir sig félagsleg vanda-
mál, vegna ofneyzlu áfengis, sem
vissulega séu fyrir hendi; hins
vegar samdrátt í sölu ÁTVR á
sterkum drykkjum og vínum, sem
greinilega sé höfuðorsök frum-
varpsins. Minnti FrSó á áramóta-
skaup, þar sem fjármálaráðherra
sást reka fólk nauðugt í áfengis-
útsölur á Þorláksmessu, til tekju-
öflunar fyrir ríkissjóð. Svipuð
mynd komi fram í greinargerð og
rökstuðningi ráðherra fyrir mál-
inu. FrSó varpaði fram þeirri
hugmynd, að fram færi einhvers
konar skoðanakönnun í landinu
um hugsanlegar breytingar á
áfengislöggjöfinni, þar sem
stefnumörkunar yrði leitað, m.a.,
hvern veg eigi að snúast við
félagslegum vandamálum vín-
neyzlu. Hann gagnrýndi og einka-
sölu á eldspýtum, sem m.a. hefði
leitt til þess, að hér væri aðeins
fáanlegt það lélegasta á heims-
markaði af þessari vöru.
• FrSó taldi samþýkkt þessa
frv. ekki leysa neitt félagslegt
vandamál. Hún myndi heldur
ekki stöðva bruggun. Þjóðin hefði
um árhundruð kunnað skil á
bruggun áfengra drykkja, löngu
áður en umrædd bruggefni og
gerlar komu til sögu. Hún gæti
hinsvegar ýtt fólki að sterkari
drykkjum. Orsök bruggs felist
m.a. í of hárri verðlagningu léttra
vína. Fræðsla í skólakerfi og
fjölmiðlun um hættur ofneyzlu
áfengis sé líklegri leið til árang-
urs en efnisatriði frv. ráðherra.
• Gunnlaugur Stefánsson (A)
mælti gegn frumvarpinu. Hann
taldi að stefna ríkisins í áfengis-
málum ætti ekki að markast af
tekjumöguleikum af sölu áfengra
drykkja hjá ÁTVR. Þar þyrftu
marktækari mið er hentuðu betur
til stefnumörkunar. Vildi hann fá
að vita, hvort hér væri um stjórn-
arfrumvarp að ræða eða einka-
smíð fjármálaráðherra. Mál
þetta hefði ekki verið rætt í
þingfl. Alþýðufl. áður en frv. var
lagt fram. Þingið hefði þessa
dagana öðrum hnöppum að
hneppa en stússa í tekjuauka
fyrir áfengissölu ríkisins.
• Tómas Árnason, fjármála
ráðherra. sagði málið stjórnar-
frumvarp. Einstakir ráðherrar
hefðu hins vegar óbundnar hend-
ur í afstöðu málsins. TÁ sagði
mál þetta ópólitískt og vitnaði til
orða Odds Ólafssonar (S) í efri
deild, sem taldi svo almenna
bruggun sem nú viðgengist í
landinu hljóta óhjákvæmilega að
vera neyzluaukandi. Hann sagði
frv. fela í sér einkaleyfi ÁTVR til
innflutnings þessara efna, en lét
ósvarað, hvort heimild til að selja
þau áfram í landinu yrði notuð
eða ekki.
• Vilmundur Gylfason (A)
taldi rökstuðning ráðherra
óviturlegan. Hann notaði tilfinn-
ingaleg rök, sem rætur ættu í
vandamál ofneyzlu áfengis, til að
réttlæta frumvarp, sem hefði það
eina markmið að auka tekjur
ríkisins af vaxandi áfengissölu
ÁTVR. Þessi tilfinningalegu rök
gengu í aðra átt en efnisatriði
frumvarpsins. Há verðlagning
léttra vína hjá ÁTVR hefði leitt
til þess, að almenningur hafi
leitað á önnur mið í þessu efni.
Brugg sé ólöglegt, fram hjá því
verði ekki gengið, en ríkisvaldið
hafi um árabil horft á þennan
heimilisiðnað án aðgerða og sam-
þykkt með þögninni. Taldi VG
rétt hjá FrSó að mál þessi þyrfti
að skoða í heild, en þetta frv.
leysti engan vanda eitt sér.
• Albert Guðmundsson (S)
sagði sjálfsagt rétt, að gerð öl- og
léttvíns hafi aukizt í landinu.
Hins vegar hafi hann fyrir satt,
að drykkjulæti í heimahúsum
hafi minnkað á liðnum misserum.
Gott sé ef rétt sé. Sömuleiðis sé
sagt að sala sterkra drykkja hjá
ÁTVR hafi dregizt verulega sam-
an. Það sé líka gott ef rétt sé. AG
sagðist sjálfur ekki vínmaður. En
boð og bönn, sem stönguðust á við
réttlætiskennd fjöldans, væru
hæpin. íslendingar þyldu lítt
spennutreyjur. Þegar yfirskins-
tilgangur frumvarpsins væri að
auki rökstuddur með tekjuþörf,
sem ekki væri hægt að fullnægja
nema með aukinni brennivíns-
sölu, færi glansinn af málflutn-
ingi ráðherra. AG sagðist reiðu-
búin til að styðja hvert það
þingmál, sem sýnilega leiddi til
hins betra í áfengismálum þjóð-
arinnar. Hann sæi hins vegar
ekki, að þetta frumvarp feli í sér
neins konar tryggingu í þá átt.
• Árni Gunnarsson (A) sagði
illan þef af málflutningi, er
skýldi tekjuaukningu ÁTVR, sem
að væri stefnt með frumvarpinu,
bak við sýndarlausnir á félags-
legu vandamáli vegna ofneyzlu
áfengis. Hann lagði áherzlu á að
nýta skólakerfi og fjölmiðla til að
fræða fólk um hættur ofneyzlu
áfengis og aðrar marktækar að-
gerðir til viðbragða við vanda-
máli, sem til staðar væri. Þetta
frumvarp væri hins vegar fánýtt
og ætti að fá meðhöndlun sem
slíkt.
• Ellert B. Schram (S) las upp
úr greinargerð frv., þar sem
sölutap eða samdráttur ríkis-
einkasölu á áfengi væri áætlað 3
milljarðar á þessu ári vegna
ölgerðar í heimahúsum. Öll
greinargerðin gengi út á að tí-
unda peningatap áfengiseinkasöl-
unnar vegna þessara efna. Ljóst
væri því að söluhagsmunir ÁTVR
á áfengi réðu ferð í gerð frum-
varpsins, þótt annað væri látið í
veðri vaka í málflutningi ráð-
herra. Athuga yrði, að hér væri
um að ræða öl og létt vín, en ekki
sterka drykki, sem væri megin-
uppistaðan í söluframboði ríkis-
ins og ÁTVR. Ég hlýt að vera
andvígur þessu frumvarpi, sagði
ESch, enda felur það ekki í sér
neina lausn á félagslegum vanda,
heldur spannar einvörðungu sölu-
hagsmuni ríkisins á áfengum
drykkjum. Annað mál er, að
staðreynd ölgerðar í heimahús-
um, kann að leiða til þess, að sala
á áfengu öli verði leyfð í landinu.
Umræðunni lauk ekki.
Áfengislögin séu endurskoðuð fyrir næsta haust
ÞORVALDUR Garðar
Kristjánsson hefur ásamt
átta öðrum þingmönnum
eíri deildar lagt fram til-
lögu til þingsályktunar
um að ríkisstjórnin láti
endurskoða áfengislög-
gjöfina í þeim tilgangi að
draga úr áfengisneyzlu
þjóðarinnar, stuðla að hóf-
semi í meðferð áfengra
Þingsályktun-
artillaga
Þorvalds Garð-
ars Kristjáns-
sonar o.fl.
drykkja, efla bindindi í
landinu og auka aðstoð við
drykkjusjúka. Skal stefnt
að því að frumvarp að
nýjum áfengislögum verði
lagt fyrir Alþingi í byrjun
næsta þings.
I greinargerð segir svo:
Eitt af helztu vandamál-
um þjóðarinnar í dag er
fólgið í mikilli og vaxandi
neyslu áfengra drykkja. Til
úrbóta í þessum vanda er
að draga úr áfengisneyslu,
stuðla að hófsemi, efla
bindindi og auka aðstoð við
þá, sem áfengisneyslan hef-
ur leikið verst. Einskis má
láta ófreistað að ráða hér
bót á. Þess vegna er mikils
um vert, að löggjöfin sé á
hverjum tíma sem best úr
garði gerð til að þjóna
slíkum tilgangi. Af þessum
ástæðum er þessi tillaga til
þingsályktunar flutt.
Auk Þorvaldar Garðars
Kristjánssonar standa
eftirtaldir þingmenn að
flutningi tillögunnar:
Eyjólfur K. Jónsson, Jón
Helgason, Ágúst Einars-
son, Helgi F. Seljan, Bragi
Níelsson, Ólafur Ragnar
Grímsson, Oddur Ólafsson
og Alexander Stefánsson.