Morgunblaðið - 30.10.1979, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. OKTÓBER 1979
35
SATT svar-
ar STEFI
Blaðinu hefur borizt eftirfar-
andi frá Samtökum alþýðu-
tónskálda og tónlistarmanna:
Vegna greinargerðar frá Stefi,
sem birtist undir fyrirsögninni
„Háskaleg aðför að höfundar-
rétti", telur SATT nauðsynlegt að
eftirfarandi komi fram:
Forráðamönnum STEFs hefur
um árabil verið fullkunnugt um
óánægju ýmissa „popp-höfunda“
með skipan mála hjá STEFi. Hafa
m.a. margir höfundar látið
óánægju sína í ljós við lögfræðing
STEFs, sem hefur reynt að róa
menn með því að „þetta stæði allt
til bóta“.
Smávægileg leiðrétting hefur
fengizt nýlega, eða sú, að tónlist-
armönnum, sem ferðast um landið
og leika eigin tónlist á skemmtun-
um, líðst nú að taka STEFgjöldin
beint, í stað þess að horfa á eftir
þeim í hítina hjá STEFi, eins og
menn hafa gert um árabil.
Það kemur fram í upphafi
greinargerðar STEFs að „eftir 30
ára harða baráttu STEFs er nú
svo komið að um 600 rétthafar
njóta góðs af starfsemi félagsins. I
þessum stóra hópi eru aðeins 20
„popp-höfundar“, sem eitthvað
hafa samið að marki“ og síðan er
klikkt út með eftirfarandi: „hlut-
ur íslenzkra „popphöfunda" í
tekjuöflun STEFs er því óveru-
legur og eins og samningum
STEFs við tónlistarneytendur er
háttað, mundi það engu breyta
um tekjur félagsins, þótt flutn-
ingur islenzkra „popp-iaga“ félli
alveg niður“. ÞETTA ER EIN-
MITT MERGUR MÁLSINS.
Þrátt fyrir að íslenzkir „popp-
höfundar séu margir hverjir með
allra launahæstu rétthöfum i
STEFi“, eins og kemur fram í
upphafi greinargerðar STEFs, þá
hefði það engin áhrif á afkomu
STEFs þó þeir allir með tölu
gengju úr STEFi.
Sannleikurinn er sá, að Tón-
skáldafélag íslands, er saman-
stendur af aðeins 24 „æðri höfund-
um“, bókstaflega einokar STEF og
notar það sem apparat til að
komast yfir allt það fé sem greitt
er fyrir höfunda- og flutningsrétt
á Islandi.
Enginn af umræddum 20
„popp-höfundum“, hefur nokkru
sinni verið boðaður á aðalfund
STEFs, er þó skal haldinn árlega.
Aðeins fáeinum þeirra hefur
hlotnazt sá heiður að fá senda
heim atkvæðaseðla, er ætlaðir eru
til að kjósa einn fulltrúa í stjórn
STEFs.
STEF er ólýðræðislegt félag,
þar sem tæplega 600 rétthafar búa
við ofríki fárra manna úr Tón-
skáldafélagi íslands. Þessu þarf
að breyta.
STEF á að vera lýðræðislegt,
gefa rétthöfum sínum kost á að
ráða sínum málum á lýðræðisleg-
an hátt.
Við í SATT erum persónulega
ekki á móti Tónskáldafélagi
Islands. Við teljum hins vegar
óeðlilegt að Tónskáldafélagið hafi
STEF í vasanum.
Við teljum óeðlilegt að kosning-
um í stjórn STEFs skuli háttað á
þann veg að 24 meðlimum Tón-
skáldafélagsins skuli tryggður
formaður félagsins, jafnframt því
sem 3 af 5 meðlimum stjórnar
STEFs skuli vera úr Tónskáldafé-
laginu. Þau tvö sæti sem þá eru
eftir í stjórn STEFs eru ætluð
Bók um þroska-
hömlun barna
eívr _______ _ ________
ÞROSKAHÖMLUN BARNA. í henni
eru cllefu erindi, samin af jafnmörg-
um íslenskum höfundum.
Fjalla þau um þetta efni frá ýmsum
hliðum, frá læknisfræðilegu, sál-
fræðilegu og félagsfræðilegu sjón-
armiði. Þá er því lýst hvernig hjálpa
má hinum þroskaheftu til að njóta sín
í samfélaginu eftir því sem aðstæður
frekast leyfa. — Bók þessi er gefin út
að tilhlutan Landssamtakanna
Þroskahjálpar og er framlag þeirra
samtaka til umræðu á barnaári.
Margrét Margeirsdóttir félags-
ráðgjafi, fyrrverandi formaður
Þroskahjálpar, annaðist útgáfu bók-
arinnar og ritar formála. Einnig á
hún erindi í bókinni sem fjallar um
unglingsár þroskaheftra. Aðrir höf-
undar og viðfangsefni þeirra eru sem
hér segir: Hörður Bergsteinsson
barnalæknir: Súrefnisskortur hjá
nýburum; Haukur Þórðarson yfir-
læknir: Um hreyfingaágalla og
hreyfilömun barna; Anna Þórarins-
dóttir sjúkraþjálfari: Sjúkraþjálfun
fyrir þroskaheft börn; Hörður Þor-
leifsson augnlæknir: Sjóngallar sem
geta leitt til þroskahömlunar; Mar-
grét F. Sigurðardóttir blindrakenn-
ari: Kennsla blindra og sjónskertra
barna; Guðlaug Snorradóttir heyrn-
leysingjakennari: Kennsla heyrna-
skertra; Huldar Smári Ásmundsson
sálfræðingur: Barnaeinhverfa; Ólafur
Höskuldsson lektor: Tannheilsugæsla
barna; Ásta Sigurbjörnsdóttir fóstra:
Leikfangasöfn (lekotek); Jón Sævar
Alfonsson varaformaður Þroska-
hjálpar: Réttindi þroskaheftra, ný
viðhorf. — Bókin Þroskahömlun
barna er 125 bls., auk fjögurra
myndasíðna. Steinholt hf. prentaði.
fulltrúa forleggjara og fulltrúa
utangarðsmanna STEFs.
Meira að segja er kosningafyr-
irkomulagið þannig að mestar
líkur eru á að það komi í hlut
Tónskaldafélagsins að velja full-
trúann fyrir okkur utangarðs-
mennina.
í ofanálag er svo þannig gengið
frá hnútum, að á fundum STEFs
„skulu félagsmenn Tónskáldafé-
lags íslands aldrei fara með
minna en % hluta atkvæða“.
Það hljóta að vera töluverðir
hagsmunir í húfi fyrir Tónskálda-
félagið að haga málum á svö
ólýðræðislegan hátt.
Ef ekki, þá breytið skipulaginu:
OPNIÐ STEF og bjóðið upp á
lýðræðislegri stjórnarhætti en
fram að þessu.
Rökin gegn þessu verða eflaust
eitthvað á þá leið: að þið í
Tónskáldafélaginu hafið barizt
harðri baráttu í 30 ár fyrir rétti
tónskálda og eigenda flutnings-
réttar og í staðinn beri ykkur að
njóta töluverðra forréttinda.
Sá maður, sem ötullega barðist
fyrir þessum réttindum, stofnaði
Tónskáldafélag Islands og var
einn aðalstofnandi STEFs, var Jón
Leifs.
Við í SATT höldum að sú
barátta hafi verið til að tryggja
sanngjarnan rétt tónskálda ög
eigenda flutningsréttar, án tillits
til hvers konar tónlist um er að
ræða.
Alla vega ætti Tónskáldafélag-
inu að vera fært að tryggja rétt
sinna manna, án þess að einoka
STEF.
Við í SATT vonum innilega að
það takist að leysa þessi mál á
farsælan hátt og að það sem kom
fram um vilja STEFs, í greinar-
gerðinni, til að ræða málin, sé
annað og meira en orðin tóm og
mun reyna á það innan skamms.
Sú þróun sem STEF minnir á og
kallar „Háskaleg aðför að höfund-
arrétti" á að meira eða minna
leyti rætur að rekja til sambands-
leysis við STEF.
Punktakerfið, sem notast er við
til að skipa tónlist í verðflokka, er
að okkar mati úrelt og þarfnast
lagfæringa, svo og skipting höf-
undariauna skv. hlutfallsreglu um
spilun í útvarpi. Að öðru leyti
sjáum við ekki ástæðu til að eltast
við fleiri atriði í greinargerð
STEFs, en tökum fram að SATT
er ekki einungis stofnað til að
knýja fram breytingar á STEFi,
heldur almennt til að bæta að-
stöðu íslenzkra alþýðutónlistar-
manna á sem flestum sviðum —
og er ekki seinna vænna.
Rvík, 17. okt. 1979.
SATT
Samtök Alþýðutónskálda
og Tónlistarmanna.
Siemens-eldavélin
erfrábrugðin...
Hún sameinar gæði og smekklegt útlit,
sem grundvallast á áratuga tækniþróun
og sérhæfðri framleiðslu SIEMENS-
verksmiðjanna.
SIEMENS-eldavélar hafa verið á markaði
hérlendis frá 1930.
Á þeim tíma hafa þær fengið orð fyrir
framúrskarandi gæði og endingu.
SIEMENS-eldavélin er sú eina, sem hefur
bökunarvagn og steikingarsjálfstýringu,
sem aðlagar hitann þunga og ástandi
kjötsins.
Leitið upplýsinga um SIEMENS-eldavélar
og sannfærist um kosti þeirra
SIEMENS
-eldavélarsem endast
SMUH&
NORLAND
Nóatúni 4, Reykjavík
Simi 28300
Diðrik Jóhannsson:
Leiðrétting á kosninga-
rétti landsmanna?
Undanfarið hefur margt verið
rætt og ritað um að endurskoða
þurfi núverandi kjördæmaskipan,
en eins og nú er komið hefur engin
breyting verið gerð og dregist
getur, að kosið verði eftir nýjum
lögum til ársins 1987.
Eftirfarandi hugleiðingar halda
að mestu í núverandi kosningafyr-
irkomulag. Með breytingunni, sem
lýst er hér að neðan, er reynt að
bæta nokkra galla á núverandi
kjördæmaskipan: of mikið mis-
vægi atkvæðisréttar eftir búsetu í
kjördæmum, of fjölmenn og of
stór kjördæmi utan Reykjavíkur.
Gengið er út frá því, að almennt sé
viðurkennt nokkru hærra vægi
atkvæða úti í dreifbýlinu en í
þéttbýlinu á höfuðborgarsvæðinu.
1,80 í öðrum kjördænum. Þessar
tölur liggja ofangreindum út-
reikningi til grundvallar, en það
eru notaðar kjósendatölur frá
síðustu alþingiskosningum.
Athuga ber, hvort það þarf að
fjölga eða fækka þingmönnum frá
því að áður var, til að fá þann
fjölda þingmanna, er gefur hlut-
fallstölu sem næst viðmiðunartöl-
unni (1,30 eða 1,80). Tala_kjör;
dæmakjörinna þingmanna verður
breytileg, til að ekki þurfi að
kollvarpa öllum hlutfallstölum, þó
breyting yrði í kjördæmi. Mætti
hugsa sér að kjósa 49 til 53
þingmenn í kjördæmunum og 7 til
11 landskjörna þingmenn til jöfn-
unar eftir einhverjum ákveðjum
Kjördæml kjÓHendurkjörd.
konnir kjósendur/ hlutf.
1978 þingm. þingmann tala
1. Reykjavík 55.691 14 3.978 1,00
2. Reykjanes syðra 14.381 5 2.876 1,38
3. Reykjanes nyrðra 13.282 4 3.321 1.20
4. Vesturland 8.398 4 2.100 1,89
5. Vestfirðir 5.953 3 1.984 2,00
6. Norðurland vestra 6,343 3 2.114 1,88
7. Eyjafjörður 10.576 5 2.115 1,88
8. Þingeyjasýslur 4.219 2 2.110 1,89
9. Múlasýslur 6.242 3 2.081 1.91
10. Skaftafellssýslur 2.077 1 2.077 1,92
11. Suðurland 10.620 5 2.124 1,87
Samtals 137.782 49
Hér er nokkrum núverandi
kjördæmum skipt eða þau jöfnuð
að stærð. I „syðra“ Reykjaneskjör-
dæmi eru Hafnarfjörður, Gull-
bringusýsla og kaupstaðirnir á
Reykjanesi, í „nyðri“ hlutanum
eru Garðabær, Kópavogur, Sel-
tjarnarnes og Kjósarsýsla. í Eyja-
fjarðarkjördæmi eru kaup-
staðarnir Akureyri, Dalvík og
Ólafsfjörður og Eyjafjarðarsýsla.
Önnur heiti skýra sig sjálf.
Fyrir hverjar þingkosningar
verður að reikna út fjölda kjós-
enda á hvern þingmann í hverju
kjördæmi og hlutfallstölur þeirra
miðað við þann þingmannafjölda,
sem síðast var kostinn. Eru notað-
ar nýjustu tölur um fjölda kjós-
enda, sem fyrir liggja. Til þess að
fjöldi kjósenda og þar sem hlut-
fallstalan bak við hvern þingmann
í kjördæmunum breyttist sem
minnst milli kosninga, mætti
ákveða að hafa hlutfallstöluna í
Reykjavík ætíð 1,00. Hún gæti
hugsanlega verið sem næst 1,30 í
Reykjaneskjördæmunum og um
reglum, sem ég tek hér ekki
afstöðu til. Ef ekki tekst að raða
49 til 53 þingmönnum í kjördæmin
skal fækka eða hækka þing-
mannatölu Reykjavíkur, þar til
áðurgreind viðmiðun næst. í
hverju kjördæmi ætti ávallt að
kjósa a.m.k. 1 þingmann. Næsta
hugsanlega breytingin gæti orðið í
Reykjaneskjördæmi „nyrðra". Þar
vantar nú 500 kjósendur (miðað
við óbreyttar tölur í Reykjavík) til
þess að þingmenn verði 5. Hlut-
fallstalan hækkar í 1,44 við 5
þingmenn og 13.782 atkvæði, sem
er nær viðmiðunartölunni 1,30 en
hlutfallstalan 1,15, sem 4 þing-
menn með 3446 kjósendur bak við
sig mundu hljóta.
Ofangreindar leiðréttingar á
kjósendafjölda á hvern þingmann
eiga að koma í veg fyrir misræmi
á kosningarétti landsmanna eftir
að slíkt kosningafyrirkomulag
væri komið á.
Diðrik Jóhannsson
Hvanneyri