Morgunblaðið - 16.02.1980, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 1980
27
Sjúkra- og iöjuþjélfun ar atór þáttur í endurhæfingu aldraðra til að þeim verði mögulegt að snúa ó ný til daglegs lífs á eigin heimilum. Starfsgleðin í Hátúni leynir sór ekki
á meðfylgjandi myndum.
og heimilishjálpar og ræöa sín á
milli um ástand og horfur þeirra
sjúklinga sem eru sameiglnlegir
hjá þessum þjónustueiningum og
flytjast á milli þeirra oftlega. Þessi
tenging er gífurlega mikiö atriöi.
Opnu deildirnar, þ.e. dagspítal-
inn og göngudeildin, eru einnig
liöur í þessari starfsemi. Vanalega
koma um 20 sjúklingar daglega á
dagspítalann, sumir 5 daga vik-
unnar, aörir sjaldnar og njóta þeir
þessa vistunarforms um nokkurra
mánaöa skeið. Síðan tekur göngu-
deildin viö meö strjálla eftirliti.
Þetta veitir sjúklingunum öryggi og
athvarf. Þaö, aö missa ekki sjónar
af sjúklingnum og hafa eftirlit meö
honum, er stórt atriði í öldrunar-
þjónustunni og er samvinna viö
heimilislækna mjög þýðingarmikið.
Þarf oft að bíða
svo vikum og
mánuðum skiptir
Eru biðlistar langir hjá ykkur?
Þeir eru langir á þann hátt, aö
við fáum mun fleiri beiðnir en viö
getum meö nokkru móti afgreitt.
Gamla fólkið þarf oft aö bíöa svo
vikum og mánuöum skiptir. Þetta
þýöir að viö verðum aö velja og
hafna. Við heimsækjum fólkiö og
skoöum þaö áöur en ákvöröun er
tekin um innlögn. Er þaö gert í því
skyni að sjá um aö þeir komist aö
fyrst, sem mest þurfa á því aö
halda. Mér var frá byrjun Ijóst, aö
erfitt yröi aö halda deildinni opinni
þannig aö hún yröi ekki bundin af
langlegusjúklingum. Þó hefur tek-
ist aö halda u.þ.b. Vi hluta deildar-
innar fyrir útskriftarsjúklinga, en %
hlutar eru aö mestu bundnir lang-
legusjúklingum.
— Hefur þessi starfsemi hér
leitt í Ijós eitthvaö sem betur mætti
fara aö þt'nu áliti?
Starfsemin hefur leitt í Ijós ýmsa
galla og vandamál á þessari þjón-
ustu okkar. Hvaö deildina sjálfa
varöar þá er hún alltof lítil og
sérstaklega er þó staösetning
hennar meö tilliti til þjónustudeilda
Landspítalans mjög óhentug. Þar
höfum viö dottið í sömu gryfjuna
og fjöldamargir aðrir í nágranna-
löndum okkar, sem komið hafa á
fót öldrunarþjónustu, þ.e. aö staö-
setja öldrunarlækningadeildir í
vanhönnuöu húsnæöi, afskiptu frá
aöalsjúkrahúsi. Aöalástæðan er aö
sjálfsögöu vanþekking skipuleggj-
enda spítalasvæða á þessum þætti
heilbrigöisþjónustunnar og ber þá
ö minnast, aö í skipulagstillögum
Landspítalalóöar, svonefndri
Weeks-áætlun er hvergi minnst á
öldrunarlækningar eöa þeim ætlaö
rúm. Unnið er nú aö því að fá þetta
lagfært meö a.m.k. einni deild á
lóðinni og matsdeild, eins fljótt og
nokkur tök eru á.
Annaö vandamál eru erfiöleik-
arnir að koma langlegusjúklingum
frá sér. Þaö hefur veriö mikiö til
umræðu á opinberum vettvangi,
hvort um sé aö ræða raunveru-
legan skort á hjúkrunarplássum
eöa ekki. Samanborið viö Noröur-
lönd og Bretland höfum viö fleiri
hjúkrunar- og dvalarheimilisrými
samanlagt fyrir hverja þúsund íbúa
65 ára og eldri. En vegna rangrar
heildarstefnu í uppbyggingu vist-
rýma fyrir aldraöa, eins og ég gat
um í upphafi, höfum viö aö tiltölu
meira af dvalarheimilisplássum en
minna af hjúkrunarplássum. Atriði
í þessu er, aö okkur vantar
sjúklingamat á þá sjúklinga, sem
innlagðir eru í hjúkrunarplássin til
þess að tryggja, að ekki fari inn
annað fólk en þaö sem ekki getur
bjargaö sér sjálft heima.
Samhæfingin verður
að mynda eina sam-
fellda þjónustukeðju
— Hvaö vantar þá til aö hægt
sé aö koma upp virkri öldrunar-
þjónustu, þannig aö gamla fólkiö
þurfi ekki aö líða þjáningar og búa
viö slæman aöbúnaö svo vikum og
mánuöum skiptir?
Samhæfing öldrunarþjónust-
unnar á svokölluöum þjónustu-
miöstöövum fyrir aldraða er höfuð-
nauðsyn, þar sem bæöi heilsufars-
og félagslegar hliöar málsins eru
teknar inn í myndina. Kjarni slíkrar
miöstöövar er samsteypa heil-
brigöis- og félagsmálaþjónustu
svo og samtenging stofnana-
þjónustu og heimaþjónustu. Þessi
samhæfing veröur aö mynda eina
samfellda þjónustukeöju, sem er
fær um aö leysa sem flest af þeim
vandamájum sjúklings sem aö
steöja. Án slíkrar samhæfingar
næst ekki virk öldrunarþjónusta.
Viötal: Fríða Proppé
Myndir: Emilía Björg Björnsdóttir
Heilabilun er mjög algengur
sjúkdómur hjá öldruðum. Þetta
fólk er alfariö utan við heilbrigð-
iskerfið aö sögn Þórs og eng-
inn viröist bera ábyrgð á
tilvist þess nó líöan. Sjúkra-
de>Mir fyrir þessa sjúklinga
þurta að vera rúmgóöar. Hér
fyrirfinnst engin slík stofnun,
þó svo að í Reykjavíkurborg
séu um 200 aldraöir sem þennan
sjúkdóm sem þurfa á aöstoö
aö halda.
Góö hjúkrunaraðstaða er
mikilsverð, jafnt fyrir starfs-
fólk sem sjúklinga. Hér eru
tvær hjúkrunarkonur aö
vinna viö bööun. Baökarinu
fylgir sjálfvirkur lyftibúnaöur
sem auöveldar bæöi starfsfólki
og sjúklingunum verkið til
muna.
Þegar mátturinn þverr á
gamalsaldri er mikilsvert aö
hjúkrun og aðhlynning sé sem
persónulegust. Almennar
spítaladeildir eru yfirleitt
ekki sniönar meö þarfir lang-
legusjúklinga í huga. Slíkar
sjúkradeildir skortir mjög.