Morgunblaðið - 01.05.1980, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. MAÍ1980
Einar H. Ásgrímsson:
Skal Brezhnev hylltur
með íslenzkum fána?
Vonandi ber íslenzka Ólympíu-
nefndin gæfu til að bægja frá
þeirri hneisu, sem orðstír Islend-
inga yrði gerður, ef íslenzkir
íþróttamenn færu til Ólympíuleik-
anna í Moskvu í sumar.
Neyðaróp
Strax og samþykkt hafði verið
að heimila Moskvu að efna til
Ólympíuleikanna 1980, gall við
hátt neyðaróp sovézkra flótta-
manna sem sögðust skelfingu
lostnir, því að Ölympíuleikar í
Moskvu myndu slá þyrnirósar-
svefni á allt starf andófsmanna í
gjörvöllum Sovétríkjunum og
leppríkjum þeirra um langt árabil,
og hvetja valdhafana til enn
óbilgjarnari umsvifa bæði innan
Sovétríkjanna og utan þeirra.
Þessum kveinstöfum var fram-
an af í engu sinnt hvorugu megin
Atlantshafsins, þrátt fyrir það að
þessi sömu sovézku flóttamenn
svo og aðrir raunsæismenn bentu
á það, að Sovétmenn væru að
leggja undir sig hvert þjóðlandið
af öðru með kúbönskum leigulið-
um, svo sem Angóla, Suður-
Yemen og Ethíópíu.
Þetta breyttist í einni svipan,
þegar Sovétmenn réðust inn í
Afganistan með her sinn ódul-
búinn um síðustu jól. Þá urðu
menn í Bandaríkjunum og víðast á
Vesturlöndum sammála um, að nú
yrði að stinga við fótum.
Carter
Svo vel bar við, að Carter forseti
Bandaríkjanna var farinn að
hyggja að endurkjöri og hafði því
næmara eyra fyrir aðvörunum
raunsæismanna en áður. Sá Cart-
er sig tilneyddan að kasta fyrir
borð fyrri utanríkisstefnu sinni,
og taka upp mun harðari raun-
sæisstefnu í utanríkismálum.
Þegar til átti að taka að hrinda
í framkvæmd nýju stefnunni, kom
strax í ljós að ekki var margra
úrræða völ. Orðagjálfur Sovét-
manna og Indverja undanfarin ár
um friðlýst Indlandshaf hafði haft
þau áhrif, að Bandaríkin áttu enga
herstöð nógu nærri Afganistan til
að geta aðhafst einn eða neinn
mótleik á hernaðarsviðinu. Því að
engum datt í hug að beita lang-
drægum flugskeytum að öðru
óreyndu.
Svo snögg urðu þessi umskipti í
utanríkisstefnu Bandaríkjanna,
að mörgum nánustu stuðnings-
mönnum Bandaríkjanna í Evrópu
hnykkti við, þrátt fyrir að nýja
stefnan er raunsærri og því að
verulegu leyti skárri en sú fyrri.
Það er því ekki að undra, þótt
það kunni að taka okkur Islend-
inga nokkurn tíma að átta okkur á
og taka afstöðu til þessarar nýju
gjörbreyttu utanríkisstefnu
Bandaríkjanna.
Áskorun
Þó er þar í einn veigamikill
þáttur, sem snertir okkur beint og
er svo hreinn og klár, að okkur
ætti ekki að verða skotaskuld úr
því að taka afstöðu til hans strax,
en það er sá ásetningur Carters að
gera að sínu fyrrnefnt baráttumál
sovézkra flóttamanna, að eyði-
leggja Ólympíuleikana í Moskvu
og leggja orðstír sinn að veði ef
það mistekst.
Sem leiðtogi vestrænna þjóða
hefur Carter skorað á okkur
íslendinga svo sem aðrar banda-
lagsþjóðir Bandaríkjanna að
senda ekki íþróttamenn á
Ólympíuleikana í Moskvu.
Þing Evrópuráðsins í Strass-
borg samþykkti 31.1 1980 með
miklum meirihluta atkvæða að
beina þeirri brýnu áskorun til
ólympíunefnda aðildarlandanna
þar á meðal íslenzku ólympíu-
nefndarinnar að senda ekki
íþróttamenn á Ólympíuleikana í
Moskvu.
Það er íslenzka ólympíunefndin
ein, sem taka þarf afstöðu til
þessara áskorana. Til þess er
nefndin fullfær, því að ólympíu-
nefndin er skipuð 20 valinkunnum
forystumönnum íslenzku íþrótta-
hreyfingarinnar.
Hér er um gríðarlega vanda-
sama pólitíska ákvörðun að ræða,
sem íslenzka ólympíunefndin þarf
að taka á sig að ráða fram úr.
Stæði til að halda Ólympíuleik-
ana hér á landi, værum við
íslendingar vel dómbærir á póli-
tíska þýðingu þeirra. En nú á að
halda Ölympíuleikana í Sovétríkj-
unum, og Sovetmenn fara ekki í
neinar grafgötur um þá feiknar-
legu pólitísku þýðingu sem Ól-
ympíuleikarnir hafa.
Staðfesting
í handbók sovézka kommúnista-
flokksins 1980 stendur, að það að
Ólympíuleikarnir verði haldnir í
Moskvu muni jafngilda staðfest-
ingu á utanríkisstefnu Sovétríkj-
anna.
Og í sovézku handbókinni „So-
vét-íþróttir“ stendur einnig þetta:
„Sú skoðun, sem þykir fín á
Einar H. Ásgrímsson
*
Vesturlöndum, að íþróttir standi
utan við pólitík, á sér enga
formælendur í Sovétríkjunum.
Hún fær ekki staðizt í okkar landi.
Ef einhver segir, að íþróttir geti
staðið utan við svið pólitískra
ákvarðana, þá tökum við slíka
fullyrðingu ekki alvarlega."
Undirokun
Því hefur verið haldið fram, að
eyðilegging Moskvuleikanna muni
hafa öfug áhrif á sovézka borgara,
og muni alls ekki opna augu þeirra
fyrir ódæði sovézku valdhafanna í
Afganistan, heldur þjappa sovézk-
um borgurum saman að baki
forystunnar í Kreml. Þessi hug-
mynd gengur í berhögg við skoð-
anir flóttamannanna mörgu frá
Sovétríkjunum og er því ugglaust
röng.
Að sjálfsögðu er ekki fyrir að
synja, að flestum Moskvubúum og
einnig mörgum Rússum muni
þykja nærri sér höggvið, en þess
er að gæta að þeir eru bara hluti
af þeirri mergð manna, sem lúta
verða valdhöfunum í Kreml.
Öruggt er að allar aðrar undir-
okuðu þjóðirnar innan Sovétríkj-
anna og sömuleiðis allar þjóðir
leppríkjanna í Austur-Evrópu
munu skilja eyðileggingu Moskvu-
leikanna sem varnaðartákn til
drottnendanna í Kreml, að yfir-
gangs framferði þeirra undanfarið
verði ekki liðið framvegis.
Augljóst er, að íþróttamenn
Póllands, Tékkóslóvakíu og Ung-
verjalands til dæmis að taka, fara
nauðugir ti' Moskvu, svo heiftar-
lega sem þeir hata Rússa, ef af
Ólympíuleikunum verður þar, en
þeir eiga engra annarra kosta völ.
Einvaldur
Ákvörðun Ólympíunefndarinn-
ar er gífurlega vandasöm sökum
þess að ekki er einungis orðstír
okkar íslendinga í veði, ef við
rjúfum samstöðu vestrænna
þjóða.
Einvaldurinn Brezhnev er ein-
angraður, hégómagjarn öldungur.
Ef hann skal hylltur með þjóðfána
svo sjálfstæðs lýðræðisríkis sem
íslands, gæti það hæglega yljað
honum svo um hjartaræturnar, að
hann teldi sér óhætt að feta
ótrauður þá braut, sem hann mest
langar að láta rauða herinn troða.
Kortsnoj
Vildi íslenzka Ólympíunefndin
fara sínar eigin leiðir í þessu máli,
gæti hún sagt við Sovétmenn, að
Islendingar skuli taka þátt í Ól-
ympíuleikunum í Moskvu í sumar,
ef Viktor Kortsnoj fái konu sína
og son til sín í Sviss úr haldi í
Sovétríkjunum fyrir 20. maí n.k.
Þarna er um að ræða dæmi
þess, að Sovétmenn beita pólitísku
valdi pukrunarlaust til að reyna
að veikja andlegt þrek Kortsnojs
og þar með keppnisgetu hans í
skákíþróttinni.
Starfslið Burstagerðarinnar.
Burstagerðin 50 ára:
Framleiðir á þnðja
hundrað þúsund bursta á ári
BURSTAGERÐIN h.f. í Kópavogi er fimmtíu ára í dag. Burstagerðin
er stærsti framleiðandinn á sínu sviði hér á landi, en eins og nafnið
gefur tii kynna er framieiðslan fyrst og fremst burstar ýmiss konar.
Að sögn framkvæmdastjóra
fyrirtækisins, Friðriks Hróbjarts-
sonar, framleiðir Burstagerðin um
60% af þeim burstum sem seldir
eru hér á landi ár hvert, en það
munu vera á þriðja hundrað þús-
und burstar. Jafnframt bursta-
framleiðslunni framleiðir fyrir-
tækið pensla, flytur inn ýmis hand-
verkfæri fyrir iðnaðarmenn og
hreingerningartæki fyrir skóla og
sjúkrahús. Friðrik kvað framleiðsl-
una fjölbreytta og sagði hana vera
allt frá naglaburstum til stærstu
götu- og verksmiðjukústa. Þá
framleiðir fyrirtækið bursta fyrir
fiskiðnaðarvélar og einnig sértil-
búna bursta fyrir iðnað og sagði
Friðrik að það væri vaxandi þáttur
í starfsemi fyrirtækisins. Að jafn-
aði eru framleiddar yfir sextíu
tegundir bursta og kústa hjá fyrir-
tækinu.
Stofnandi Burstagerðarinnar,
Hróbjartur Árnason, stofnaði
fyrirtækið þann 1. maí árið 1930,en
hann mun vera eini íslendingurinn
sem hefur haft meistararéttindi í
þeirri iðn. Hróbjartur rak fyrir-
tækið til ársins 1953 en þá tók við
rekstrinum Sigurbergur Árnason.
Núverandi framkvæmdastjóri er
Friðrik Hróbjartsson og hefur
hann annast reksturinn frá árinu
1965.
1. maí ávarp Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna í Hafnar-
firði og Starfsmannafélags
Hafnarf jarðarkaupstaðar 1980
Vordagur, hátíðisdagur og baráttudagur. Þann-
ig er 1. maí í vitund alþýðunnar.
Fyrir 57 árum, hinn 1. maí 1923, fór íslensk
alþýða í fyrsta sinn út á göturnar og bar fram
kröfur sínar og í Hafnarfirði hefur kröfuganga
verið farin í 36 ár eða síðan 1944.
Það er ástæða til að minnast þess, að þótt
brautin hafi verið grýtt og gangan erfið, þá hafa
verkalýðssamtökin náð mikilsverðum árangri og
unnið marka sigra. Hver ávinningur hefur kostað
fórnir og nær alltaf skefjalausan rógburð á þá,
sem í eldlínum hafa staðið hverju sinni, frá þeim
sem ekki hafa viljað viðurkenna, að launþegar
væru verðir launa sinna.
Að þessu sinni rennur 1. maí upp við þær
aðstæður, að gerð nýrra kjarasamninga hefur
dregist á langinn mánuð eftir mánuð, þrátt fyrir
málamyndafundi og hátíðlegar yfirlýsingar. Á
sama tíma hefur óðaverðbólga geisað og skatta-
hækkanir dunið yfir svo nú standa launþegar
stórum verr að vígi, en þegar samningar runnu út
við síðustu áramót.
Orsakir þessa ófremdarástands eru þrjár:
1. Hógværum kröfum verkalýðssamtakanna hef-
ur verið svarað með neitum atvinnurekenda og
ríkisvalds og reyndar hafa atvinnurekendur
krafist skerðingar á kjörum launþega.
2. Umrót á sviði stjórnmála og skattahækkana
sem virkað hafa neikvætt á gerð kjarasamn-
inga.
3. Ósamstæð verkalýðshreyfing, þar sem meting-
ur á milli starfshópa gagnkvæmar ásakanir og
deilur, er daglegur viðburður.
Þessu hættulega og óþolandi ástandi verður að
ljúka og stöðva verður þessa óheillaþróun. Hér
dugar ekki kyrrstaða eða varnarráðstafanir
heldur öflug sókn.
Þolinmæði hins almenna launþega er þrotin.
Hugsi hver launamaður aðeins um eigin
afkomu munu heildarsamtök launafólks aldrei ná
neinum umtalsverðum árangri. Það sem lyft
hefur samtökum launafólks á undanförnum árum
og gert þeim kleift að knýja fram kjarabætur í
formi kauphækkana og bættra félagslegra að-
stöðu, er óeigingjörn samstaða, hugsjónir félags-
hyggju og samábyrgðar.
I þeim anda þurfa launþegar að endurskipu-
leggja baráttu sína fyrir nýjum og betri kjara-
samningum, þar sem megin áhersla verði lögð á
kauphækkun fyrir hina lægst launuðu, réttlátara
skattakerfi og félagslegar umbætur.
Hafnfirsk alþýða!
Nú dugar ekki neitt tómlæti eða af3kiptaleysi í
kjarabaráttunni, taka verður virkan þátt í
störfum félagssamtaka launþega.
Enginn má sitja hjá, allir verða að vera með
minnugir þess, að hlutirnir ganga ekki af sjálfu
sér, og að kjarabætur fást ekki án baráttu.
Munið að einhuga samtök geta unnið stórvirki,
en sundruð megna þau engu.
Fram til baráttu, sóknar og sigurs í þeirri
baráttu, sem nú er hafin fyrir nýjum og betri
kjörum.