Morgunblaðið - 04.06.1980, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. JÚNÍ1980
Próí stóðu yfir í Nýja hjúkrun-
arskólanum. er fréttamann bar
að garði. Skólinn er nú i góðu
húsnæði á annarri hæð á Suður-
landsbraut 18. Ekki hefur mikið
verið sagt frá þessum skóla, sem
er æði fjöibreyttur. En Maria
Pétursdóttir, skólastjóri. gaf sér
tíma til að gera nokkra grein
fyrir honum, og setja hann i rétt
samhengi i hjúkrunarfræðslunni.
Lengi var hér aðeins um einn
hjúkrunarskóla að ræða, Hjúkr-
unarskóla íslands, sem tók til
starfa 1931. Mjög mikilvægt var
að fá þann skóla, svo hægt væri að
flytja hjúkrunarnámið til íslands,
sagði María. En miklar umræður
voru orðnar um hjúkrunarkvenna-
skort um 1970. Var því borin fram
í borgarstjórn Reykjavíkur tillaga
og samþykkt um að borgin ræki
sjálf hjúkrunarskóla, til að bæta
úr. Þessvegna ar ráðist í að koma
upp þessum skóla, sem tók til
starfa haustið 1972.
— Um það leyti sem skólinn tók
til starfa var heilbrigðis- og trygg-
ingaráðuneytið búið að undirbúa
hjúkrunarnám fyrir ljósmæður,
sagði María. Þetta var rúmlega
tveggja ára nám fyrir ljósmæður.
Það var nú flutt í Nýja hjúkrun-
arskólann. Þegar ljósmæður
starfa sjálfstætt, eins og þær gera
víða úti á landi, þykir gott að þær
hafi einnig hjúkrunarmenntun.
Margir telja raunar að þær ættu
fyrst að taka hjúkrunina, en ekki
eru allir sammála um það, og það
orðið úr að Ljósmæðraskólinn
hefur verið lengdur. Margir hjúkr-
unarfræðingar hafa raunar farið í
Ljósmæðraskólann á eftir og okk-
ur finnst að ljósmæðranámið sé
framhaldsnám.
— En hvað um það, við höfum
nú þrisvar sinnum tekið ljósmæð-
ur í hjúkrunarnám og er síðasti
hópurinn, 12 nemendur, að ljúka á
næsta ári. Við erum þá búin að
taka 49 ljósmæður og veita þeim
hjúkrunarréttindi.
Nýi hjúkrunarskólinn hóf störf
á vegum Reykjavíkurborgar, sem
þá var með Grensásdeildina svo-
kölluðu í byggingu og fékk hjúkr-
unarskólinn þar inni. En þegar
endurhæfingadeild Borgarspítal-
ans tók Grensásbygginguna, var
Nýi hjúkrunarskólinn vegalaus.
Einnig hin nýstofnaða námsbraut
inga. Það gafst ekki nógu vel, þar
sem flestir hjúkrunarfræðingarn-
ir eru bæði í starfi og með heimili
og því varla á það bætandi.
— Eftir að flutt var í nýja
húsnæðið eftir tveggja ára starf,
rýmkaði um. Þá tóku fleiri að leita
eftir sérnámi. Og var ráðist í að
koma upp framhaldsnámi í hjúkr-
un á handlækninga- og lyflækn-
ingadeildum, í skurðstofuhjúkrun
og í svæfingahjúkrun svo og
gjörgæsluhjúkrun. En þetta nám
þarf að laga sig að rými fyrir
verklega þjálfun á sjúkrahúsum í
svæfingum, skurðstofuhjúkrun og
gjörgæslu. Fyrir þetta erum við
með sameiginlegt nám, en síðan er
leitað til sérdeilda innan Hjúkrun-
arfélagsins og sjúkrahúsanna.
— Síðasta greinin, sem við tók-
um upp í Nýja hjúkrunarskólan-
um er það, sem kallað er félags-
hjúkrun og það eru þeir nemendur
sem eru í prófi nú. Nemendur þar
eru allt hjúkrunarfræðingar, sem
hafa verið starfandi á heilsu-
gæslustöðvum, og er þetta í fyrsta
sinn sem slíkt nám er flutt inn í
landið. Þetta er 10 mánaða nám,
sem hófst um áramót. Fyrst er
fjögurra mánaða bóklegt nám og
síðan verklegt nám. Þá fara hjúkr-
unarfræðingarnir í frí, en hafa þó
verkefni, og koma hingað í janúar
1981. Þá er aftur fjögurra mánaða
bóklegt nám og síðan verklegt.
Reynt er að haga þessu þannig að
það komi sem best út fyrir nem-
endur. En sumar konurnar utan af
landi mundu eiga erfitt með að
vera svo lengi samfellt frá starfi
sínu. Þá er ótalið sex vikna
námskeið í heilsuvernd, sem 36
tóku þátt í. Þótti mörgum hjúkr-
unarfræðingunum gott að geta
komið og kynnst starfseminni hér
í borginni og jafnframt treyst
sambandið hver við aðra, sem
getur verið mjög gagnlegt.
— Við höfum semsagt ekki
nema einu sinni gert það sem
okkur var ætlað, að hafa þriggja
ára hjúkrunarskóla til að útskrifa
hjúkrunarfræðinga, sagði María
Pétursdóttir og hló við. En þetta
er að sjálfsögðu allt gert í samráði
við ráðuneytið. Hér vantaði svo
mikið sérnám fyrir hjúkrunar-
fræðinga. Ekki geta allir farið til
útlanda. Og svo kom til annar
hjúkrunarskóli, þ.e. námsbrautin
María Pétursdóttir, skóla-
stjóri. Ljösm. Mbl. Kristján.
bær Lára Sch. Thorsteinsson og Sigriður Halldórsdóttir eru
kennarar i Nýja hjúkrunarskólanum.
Framhaldsnám aöalverkefni
Nýja hjúkrunarskólans
í hjúkrunarfræði við Háskóla
íslands, sem María Pétursdóttir
var þá einnig með, og sem hafði
fengið að byrja í húsnæði Grens-
ásdeildar. Hún fór því af stað í
húsnæðisleit 1973 og fékk inni
fyrir báða skólana í nýbyggingu
Olíufélagsins á Suðurlandsbraut
18. Eru þeir þar enn á annarri
hæð, sinn hvoru megin við gang-
inn. Nýi hjúkrunarskólinn er nú
rekinn af ríkinu, eins og annað
hjúkrunarnám. Borgin var búin að
hrinda þessu af stað og það nægði,
eins og María orðaði það.
Námsbraut í hjúkrunarfræði
við Háskóla íslands fór af stað
1973. Ætlunin var að við í Nýja
hjúkrunarskólanum værum með
þriggja ára nám, eins og Hjúkrun-
arskóli íslands, heldur María
áfram útskýringum sínum. En
þegar hann var kominn í gang,
voru aðeins 7 geðhjúkrunarfræð-
ingar á landinu, og vantaði tilfinn-
anlega fleiri. Varð úr, að mennta-
málaráðuneytið féllst á beiðni um
slíkt nám og hér var komið á námi
í geðhjúkrun fyrir hjúkrunarfræð-
inga. Það er tveggja ára nám, eftir
hjúkrunarnám í 3 ár og starfs-
reynslu. Meðan við vorum til húsa
í Grensásdeildarhúsinu var starfs-
getan takmörkuð, og því aðeins
byrjað með hjúkrunarnámið fyrir
ljósmæður. En jafnframt var
komið á síðdegisnámskeiði í
stjórnun, kennslufræði og sálar-
fræði o.fl. fyrir hjúkrunarfræð-
við H.í. Sannleikurinn er sá, að
mikil þörf er fyrir sérnám, svo
sem fyrir geðhjúkrun. Og við
vonum að miklu fleiri eigi eftir
koma í það nám. Hjúkrunarfólk
með sérmenntun í geðhjúkrun
ætti ekki aðeins að starfa í
geðsjúkrahúsunum, heldur miklu
víðar. Við teljum að geðhjúkrun-
arfræðingar eigi einnig að vera á
öðrum sjúkradeildum, því margt
bjátar á hjá sjúklingunum þar.
Erlendis eru sums staðar einn
geðhjúkrunarfræðingur á hverri
deild almennu sjúkrahúsanna.
Við víkjum að hjúkrunarnámi
sem háskólagrein, sem mikið hef-
ur verið um rætt, og María segir:
— Við erum þeirrar skoðunar að
allt hjúkrunarnám verði komið
inn í Háskóla íslands á árinu 1985.
Jú, þá mundi Hjúkrunarskóli
íslands leggjast niður, þótt skóla-
húsið verði notað. Hjúkrunarskóli
íslands hefur lagt góðan grundvöll
að hjúkrunarnámi. Hjúkrunar-
skólarnir eiga að vera til meðan
brýn þörf er á, en heldur ekki
lengur. Að því kemur vafalaust á
þtssum áratug. Háskóli íslands
hefur lagt þarna góðan grunn.
íslendingar og Bretar eru á þessu
sviði í fararbroddi í Evrópu, en
Japan, Indland og flest þróunar-
löndin hafa tekið hjúkrun sem
háskólanám. Hér í Evrópu er
alltaf erfitt að ryðja mótaðri hefð
burt og því þungt að rokka okkur
Upp úr farinu.
En hvað segir María um þá
skoðun, sem víða heyrist, að
hjúkrunarfræðingarnir séu þar-
með að fjarlægjast sjúklingana og
hjúkrun þeirra? — Ég er sann-
færð um að hjúkrunarfræðingar
muni gefa sig meira að sjúkling-
unum sjálfum, svarar María um
hæl. Þeir mega fara í stjórnun-
arstörf, ef þeir kjósa það, en þeim
er fyrst og fremst ætlað að hjúkra.
Undir þetta taka ungu hjúkrun-
arfræðingarnir tveir, sem kenna
við skólann, þær Lára Sch. Thor-
steinsson og Sigríður Halldórs-
dóttir, sem báðar eru útskrifaðar
frá Háskóla íslands. Lára sagði,
að námsbrautin í Háskólanum
væri fyrst og fremst til að mennta
hjúkrunarfræðinga til þess að
hjúkra. Almennt væri fólk nú
orðið svo vel upplýst um læknis-
fræðileg efni að mikla þekkingu og
þjálfun þyrfti til að geta orðið því
að liði.
Sigríður sagði að allt þeirra
nám byggðist á því að veita
einstaklingsbundna hjúkrun. Nú
væri meðal hjúkrunarfræðinga
mikið talað um svonefnd hjúkrun-
arferli, sem miði við að veita
hverjum sjúklingi þjónustu sem
einstaklingi. Kvaðst hún sjálf
sakna þess að vera ekki við
hjúkrunarstörf. En kennarar
hefðu tækifæri til þess á sumrin
að taka vaktir, og það gerði hún,
til að missa ekki tengslin við
raunverulegt hjúkrunarstarf. Það
væri svo dýrmætt að fá að vera
með fólki og hjúkra því. Og hún
bætti því við, að hjúkrunarfræð-
ingarnir frá háskólanum hefðu
sett starfi sínu það markmið: a) að
veita betri sjúklingahjúkrun b) að
taka þátt í fyrirbyggjandi starfi á
því sviði. Þannig væri hjúkrun
sjúklinganna sett markvisst á
oddinn.
— Okkar nemendur hér í Nýja
hjúkrunarskólanum eru fólk með
reynslu í starfi, sagði Maria, þegar
þær voru farnar. Og við finnum
vel að yngra fólkið, það sem hefur
lært seinna, hefur fengið yfir-
gripsmeiri menntun. Endur-
menntun er því mjög nauðsynleg.
Við viljum koma til móts við þær
þarfir. Við finnum að hjúkrunar-
fræðingar þurfa orðið góða undir-
stöðumenntun í eðlis- og efna-
fræði, einnig tungumálum o.fl. til
að geta vel sinnt sínu starfi. Og ég
dáist að þessum konum með heim-
ili og starf, hversu mikinn áhuga
þær sýna og hversu mjög þær
leggja sig fram. Áhuginn á því að
bæta við sig hefur greinilega farið
vaxandi.
Kennarar Nýja hjúkrunarskól-
ans eru aðeins tveir núna, en Þóra
Arnfinnsdótti’- kemur aftur til
kennslu í haust. Og að undanförnu
hefur Marie Lysness frá Noregi
verið við skólann, til að skipu-
leggja geðhjúkrunarnámið, sem er
að færast inn í landið. María segir,
að þarmeð sé orðið hægt að taka
sérgreinarnar hér, nema barna-
hjúkrunarnámið, sem hún telur að
líka þurfi að reyna að taka fyrir.
Verðum við þá vel sett á þessu
sviði. í Danmörku er til dæmis
ekki annað framhaldsnám fyrir
hjúkrunarfræðinga en heilsu-
verndarnám. En þar eru þó nám-
skeið í stjórnun og kennslu, sem
hún kvaðst hljóta að telja fremur
til stjórnunarnáms en hjúkrun-
arnáms. En þetta sé mjög þarf-
legt, þar sem hjúkrunarfræðingar
lenda svo mikið í að stjórna og
kenna á sjúkrahúsunum, þar sem
nemdendurnir fá verklega þjálfun.
Nýja hjúkrunarskólanum er
stjórnað af skólanefnd, og er örn
Bjarnason læknir, stjórnarfor-
maður.
— Það er ríkjandi viðhorf, að
við getum ekki stjórnað okkur
sjálfar, segir María spozk. Að
læknar þurfi að vera hjá okkur í
stjórn. Þó er aldrei talað um að við
þurfum að vera í stjórnarnefndum
þeirra. En þetta eru í rauninni
tvær aðskildar starfsgreinar.
— Við hér í Nýja hjúkrunar-
skólanum erum ánægðar með það
sem við höfum fengið að gera,
sagði María í lok viðtalsins. Nú
þurfum við bara kennslukrafta og
tíma til þess að endurmeta og
endurbæta. Þessvegna ætlum við
að bíða með framhaldið þar til
1981, en einbeita okkur í vetur að
því að undirbúa námið betur.
- E.Pá.