Morgunblaðið - 04.06.1980, Blaðsíða 39

MORGÚNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. JÚNÍ1980
71
eins og hér er verðlag 1980: sýnt miðað við 1980 Mism.
1978
m.kr. m.kr. m.kr.
Tollur 4.002 8.400 4.398
Söluskattur . . . 5.660 10.100 4.440
Bensíngjald .. . 9.900 11.000 1.100
19.562
Af þessum sköttum fóru í
ríkissjóð tollur og söluskattur, en
bensíngjald í Vegasjóð. Hlutfalls-
leg skipting breyttist þannig:
Hlutfall Vegasjóðs af skatt-
Ríkissjóður
Vegasjóður
heimtu af bensíni hefur versnað á
þessu tímabili um 14%. Ef það
væri jafnhátt og 1978 gengju 5150
millj. kr. til vegamála í stað 1100
millj. af hækkun skatta af bensíni
á þessu ári. Hundraðshluti skatta
af bensíni, sem rennur til vega-
gerðar, hefur farið snöggminnk-
andi á vinstristjórnarárinu 1979
— og á yfirstandandi ári ef þessi
breytingartillaga við gildandi
vegáætlun verður samþykkt. A
árunum 1975—1978 fóru 45—50%
af skattálagningu ríkissjóðs til
vegamála, en árið 1979 39,7% og
1980 37%. Þetta kemur glöggt
fram í eftirfarandi tölum: (Ath.:
Hluti Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga
í söluskatti ekki meðtalinn í þess-
um eða öðrum tölum um skatta af
bensíni).
1975
1976
1977
1978
1979
1980
48,4%
44,7%
46,9%
50,6%
39,7%
37,3%
TEKJUR RlKIS AF BENSlNSKÖTTUM
Skv. upplýsingum þjóöhagsstofnunar.
(UpphæÖir á fjáriagaveröi 1980)
M Kr
32000
28000h
24000 -
20000-
16000 -
12000 -
8000-
4000 -
1978
1979 1980
29.500 9.938
Þótt fram komi hér að framan,
að markaðir tekjustofnar að með-
töldu bensíngjaldi hækki að
raungildi frá árinu 1978, lækka
1978 1980
49% 63%
51% 37%
bein framlög ríkissjóðs og greiðsl-
ur hans á afborgunum og vöxtum
af lánum til vegagerðar meira.
Niðurstaðan verður sú að engin
króna af 10 milljarða hækkun
bensinskatta i fyrra og á þessu
ári rennur til vegaframkvæmda i
landinu. Þvert á móti yrði um það
bil milljarður að raungildi í viðbót
við bensínhækkunina tekinn af
fjárveitingum til vegamála í
eyðslu ríkissjóðs, miðað við fram-
lögin 1978, ef þessi tillaga verður
samþykkt.
Þessi hækkun bensínskatta
stafar bæði af hækkun söluskatts
og hækkun innflutningsverðs
vegna olíukreppunnar. Hvergi
hefur verið slakað á álagningu
tolla og söluskatts og sá vandi,
sem hækkun bensínverðs er, hefur
verið margfaldaður með skatt-
lagningu.
Verð á bensínlítra, sem nú er
430 kr., sundurliðast þannig:
Tollur og söluskattur í ríkissjóð
Bensíngjald í Vegasjóð .........
Annar kostnaður ................
Söluskatturinn leggst ofan á toll
og bensíngjald. Skattur leggst
þannig á skatt ofan á verðhækk-
anir erlendis, t.d. hækkaði
bensíngjald um kr. 20.43 um miðj-
an apríl. Við það hækkaði sölu-
skattur á hvern lítra um kr. 4.80!!
Verkefni í vegagerð — stefna
Sjálfstæðisflokksins.
Gífurleg verkefni bíða úrlausn-
ar í vegamálum hér á landi. Mest
eru þessi verkefni i gerð vega með
bundnu slitlagi og betri vetrar-
vega. Það er staðreynd, að hér er
um að ræða eitt mesta og arðbær-
asta félagslega átak í opinberum
framkvæmdum, sem þjóðin stend-
ur frammi fyrir, og stenst þar
ekkert samanburð nema vera
kynni orkuframkvæmdir.
Talið er arðbært að leggja
bundið slitlag á 2500 km af
þjóðvegum landsins, en lokið er
við 260 km af því verkefni. Þótt
„staðið væri við“ (sbr. stjórnar-
sáttmálann) vegáætlun 1979—
1982 að raungildi hefði þetta
verkefni tekið 30—40 ár með þeim
framkvæmdahraða sem þar var
fyrirhugaður. Þessi breytingartil-
laga þýðir niðurskurð um 29% frá
gildandi vegáætlun í ár á fram-
kvæmdum að því er varðar bundið
slitlag.
Svo arðbært er talið að leggja
bundið slitlag á vegi með 1000
ársbíla umferð að kostnaður við
olíumalarslitlag borgar sig í
sparnaði á viðhaldi á 6—7 árum.
Bundið slitlag á slíkan veg sparar
einnig bíleigendum:
19% í bensíneyðslu,
170% í viðhaldi hjólbarða,
45% í almennu viðhaldi bifreiða.
Að meðaltali er talið 63% meira
slit á bifreið á malarvegum en
vegum með bundnu slitlagi.
í ljósi þessara staðreynda lögðu
sjálfstæðismenn úr öllum kjör-
dæmum landsins fram tillögu til
þingsályktunar árið 1978, sem fól í
sér stórhuga áætlun um gerð
góðvega á Islandi. Tillagan fylgir
hér með sem fskj. V og skýrir hún
sig sjálf, að því er varðar fram-
kvæmdir. í henni var gert ráð
fyrir sérstakri fjáröflun og þar
sérstaklega gert ráð fyrir að
umframtekjur af sköttum á um-
ferðina frá og með áramótum 1978
skuli allar renna til vegafram-
kvæmda. Síðan hefur orðið skatta-
hækkun á bensíni um 10 milljarða
að raungildi og ekkert af því
fjármagni fer til vegagerðar, held-
ur í eyðslu ríkissjóðs. Gert var ráð
kr. %
.......... 156.14 36,3
......... 91.36 21,3
.......... 182.50 42,4
100.00 430.00
VEGAGERÐ RtKISINS
FRAMLAG RlKISSJÓÐS
(VerClag 1980)
VEGAGERÐ RÍKISINS
fyrir 1000 millj. kr. framlagi úr
Byggðasjóði, sem nú væru rúmir 2
milljarðar króna, og útgáfu happ-
drættisláns, sem nú næmi 4 millj-
örðum.
Þessi stefnumörkun hefði þýtt
stóraukið fjármagn til vegagerðar
í ár og á næstu árum. Hún hefði
krafist aðhalds á öðrum sviðum í
eyðslu ríkissjóðs og framkvæmd-
um. Þar hefur ríkt þveröfug stefna
hjá vinstri stjórninni og núver-
andi ríkisstjórn — gegndarlaus
eyðslustefna í millifærslu og
rekstrarútgjöldum ríkissjóðs með
þeim afleiðingum m.a. að áfram
verður haldið að sóa stórfé í
vonlítið viðhald malarvega og slit
bifreiða meðan gerð góðvega er
frestað.
Afstaða sjálfstæðismanna i fjár-
veitinganefnd til vegáætlunar
fyrir árin 1979-1982.
Þegar vegáætlun var til umfjöll-
unar í fjárveitinganefnd létu full-
trúar sjálfstæðismanna í nefnd-
inni, þeir Lárus Jónsson, Pálmi
HLUTFALL VEGASJÓÐS í BENSlNSKÖTTUM
%
60
50 •
40
30
20 -
10 -
r /

«o
1975 1976 1977 1978 1979 1980
Jónsson og Ellert Schram, bóka
eftirfarandi um afstöðu sína:
„Sjálfstæðismenn, fulltrúar
minni hlutans í fjárveitinganefnd,
rita undir þetta nefndarálit með
fyrirvara og áskilja sér rétt til að
flytja eða fylgja breytingartillög-
um. Þeir vilja taka fram, að vegna
ákvörðunar ríkisstjórnarinnar um
stórfelldan niðurskurð á framlög-
um ríkissjóðs til vegamála á þessu
ári mun verða um 15% magn-
minnkun nýbygginga vega í land-
inu frá því í fyrra, þrátt fyrir
gífurlega auknar skattálögur á
umferðina. Síðari ár vegáætlunar-
innar er stefnt í nokkra magn-
aukningu vegaframkvæmda, án
þess að minnsta tilraun sé gerð til
þess að ríkisstjórn og Alþingi móti
stefnu í fjáröflun til þess á annan
hátt en gera ráð fyrir nýjum
lántökum."
Augljóst er að sú breytingartil-
laga, sem hér er um fjallað við
gildandi vegáætlun, gerir ráð fyrir
því að ganga miklu lengra í sömu
átt. Skattahækkunin á umferðina
eykst gífurlega og framkvæmdafé
af skatttekjum er verulega skert á
sama tíma. í ljósi þessa og fram-
angreindrar greinargerðar ákváðu
undirritaðir að lýsa ábyrgð á
hendur þeim þingmönnum, sem
standa að slíkri stefnu í ríkis-
fjármálum og vegamálum, og skil-
um við því sérstöku nefndaráliti.
Alþingi, 10. maí 1980.
Lárus Jónsson,
Friðrik Sophusson,
Guðm. Karlsson.
AÐ SKATTAUKINN RENNI TIL VEGAMÁLA