Morgunblaðið - 06.12.1980, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 1980
23
Varað við áróðri
gegn klerkræðinu
^ Beirút. 5. desember. AP.
ÍRASKAR herþotur gerðu
í dag loftárásir á írönsku
hafnarborgina Bandar-
Shahpur og íranir guldu í
sömu mynt með árásum á
írösku olíuborgina Fao.
Einn æðsti klerkurinn í
Qom. hinni helgu borg
írana, varaði í dag fólk við
áróðri gegn klerkræðinu
og sagði hann runninn
undan rifjum Bandaríkja-
manna.
Olíuútflutningsborgin Bandar-
Shahpur hefur margoft áður orðið
I>eU<t (jerdist
1492 — Kolumbus finnur Haiti.
1857 — Orrustan við Cawnpore
(Kanpur) á Indlandi. Bretar ná
aftur borginni eftir umsátur.
1897 — Konstantínópelfriður
Grikkja og Tyrkja undirritaður.
1907 — Landamæri Uganda og
Þýzku Austur-Afríku ákveðin.
1916 — Þjóðverjar taka Búkarest
herskildi.
1917 — Finnar lýsa yfir sjálf-
stæði og stofnun lýðveldis — 1.600
farast í árekstri belgísks og
fransks skotfæraskips í Halifax,
Nova Scotia.
1921 — írska fríríkið stofnað með
friðarsamningi Breta og íra.
1929 — Konur fá kosningarétt í
Tyrklandi.
1938 — Frakkar og Þjóðverjar
semja um órjúfanleg landamæri.
1961 — Harðir bardagar SÞ og
Katangamanna í Kongó.
1966 — Bretar hvetja til refsiað-
gerða gegn Rhodesíu.
1971 — Styrjöld Indverja og
Pakistana brýzt út — Forseti
Suður-Kóreu Chung Hee Park,
varar við hættu á innrás úr norðri
og lýsir yfir neyðarástandi.
1972 — Síðasta Apollo-tunglskot-
fyrir árásum íraka en þar er
gríðarmikil olíuhreinsunarstöð,
sem íranir reistu í samvinnu við
Japani. íranir segja, að töluverðar
skemmdir hafi verið unnar á
stöðinni en að gefin hafi verið út
skipun um tafarlausa viðgerð.
í tilkynningu írönsku herstjórn-
arinnar segir, að miklir bardagar
hafi geisað í Khuzistan-héraði og
að írakar hafi gert árangurslaus-
ar tilraunir til að ná á sitt vald
brúnni yfir Kharkhe-á, sem gæti
auðveldað þeim sóknina til Sus-
angerd. Yfirlýsingar stríðsaðila
stangast hins vegar á að venju og
svo virðist sem víglínan hafi ekki
breyst að ráði um fimm vikna
skeið.
Teheran-útvarpið sagði frá því í
dag, að ayatollah Montazeri, sem
er æðstur klerka í hinni helgu
borg Qom, hafi við bænagjörð
varað fólk við tilraunum til „að
egna hernum gegn fólkinu og
klerkastéttinni". Hann sagði, að
margar „andklerklegar áróðurs-
herferðir hefðu verið farnar innan
hersins", en að hermennirnir
skyldu minnast þess, að með því
gengju þeir erinda Bandaríkjanna
og útsendara þeirra.
Sendiherrann
myrtur að und-
irlagi Rússa?
WashiiiKton. 5. des. AP.
BANDARÍSKUR sérfræðingur iim
málefni Afganistan hefur sakað
Sovétmenn um að bera ábyrgð á
morðinu á sendiherra Bandarikj-
anna i Afganistan, Adolph „Spike“
Dubs, á siðasta ári.
Sérfræðingurinn, Louis Dupree,
sagði á fundi hjá kvenfélagi Demó-
krataflokksins í dag, að Rússar
hefðu með morðinu viljað binda
enda á tengsl Dubs við stjórn
vinstrisinna í Afganistan, því þeir
hefðu verið uggandi um að Dubs
gæti haft of mikil áhrif á stjórnina.
Vitað er að Dubs átti að minnsta
kosti fjórtan sinnum fund með
ráðherrum stjórnarinnar.
Háttsettur opinber starfsmaður í
Bandaríkjunum sagði, að mjög lítið
væri vitað um morðið á Dubs. Jané
A. Coon sagði, að nöfn morðingj-
anna væru kunn en ekkert vitað um
hvaða stjórnmálaöflum þeir væru
tengdir.
Dupree segir, að í Frakklandi hafi
nýlega komið út bók eftir mann,
sem segist viðriðinn málið, og varpi
hún nýju ljósi á málið.
li. <l< srmlx r
ið. Apollo 17 skotið frá Kennedy-
höfða.
1976 — Kosningaósigur frjáls-
lyndra demókrata í Japan eftir 21
árs stjórn og tímamótum spáð.
Aímæli. Warren Hastings, land-
stjóri á Indlandi (1732—1818) —
J.L. Guy-Lussac, franskur efna-
fræðingur (1778—1850) — Agnes
Moorhead, bandarísk leikkona
(1906-1974).
Andlát. 1882 Anthony Trollope,
rithöfundur.
Innlent. 1859 f. Einar H. Kvaran
— 1949 Þriðja ráðuneyti Ólafs
Thors skipað — 1950 Ilrun stórs
hluta Eldeyjar uppgötvað — 1963
Þrír Frakkar stíga fyrstir manna
á land í Surtsey — 1965 Laugar-
dalshöll opnuð — 1975 „Þór“ og
„Ægir“ halaklippa tvo brezka tog-
ara — 1976 „Handtökumálið" —
1895 f. dr. Þorkell Jóhannesson —
1916 f. dr. Kristján Eldjárn fv.
forseti.
Orð dagsins. Sá sem ætlar að
stjórna öðrum verður fyi st að geta
sjórnað sjálfum sér — Philip
Massinger, enskt leikskáld
(1583-1640).
Veður
víða um heim
Akureyri 1 slydda
Amsterdam 2 skýjaó
Aþena 14 skýjaó
Barcelona vantar
Berlín 8 skýjað
Brussel 7 rigning
Chicago 4 rigníng
Feneyjar 4 alskýjað
Frankfurt 2 snjókoma
Faereyjar 1 alskýjað
Genf 5 snjókoma
Helsinki -7 heiðskírt
Jerúsalem 22 skýjað
Jóhannesarborg vantar
Kaupmannahöfn -2 sólskin
Las Palmas 21 lóttskýjaö
Lissabon 12 sólskin
London 10 skýjað
Los Angeles 16 skýjað
Madrid 8 sólskin
Malaga 14 heiðskirt
Mallorca 11 skýjað
Miami 24 skýjaö
Moskva -4 snjókoma
New York 2 heiöskírt
Osló -2 skýjaö
Parls 6 skýjaö
Reykjavík -1 skýjað
Ríó de Janeiro 37 heiðskirt
Rómaborg S skýjað
San Fransisco vantar
Stokkhólmur -5 heiöskirt
Tel Aviv 24 skýjað
Tókýó 12 heiðskírt
Vancouver -2 snjókoma
Vínarborg -2 heiðskirt
LÁTINN er 1 Danmörku stjórn-
málamaðurinn og biaðamaður-
inn Ole Björn Kraft, fyrrver-
andi ráðherra og þingmaður
íhaidsflokksins frá 1926 til
1964, þegar hann dró sig i hlé.
Ole Björn Kraft var varnar-
málaráðherra í stjórninni, sem
mynduð var í iok siðasta stríðs,
þegar hernámi Þjóðverja lauk,
og utanríkisráðherra i stjórn
Erik Eriksens árið 1950. Hann
var 87 ára gamall þegar hann
lést.
Ole Björn Kraft gerðist blaða-
maður við Aarhus Stiftstidende
1919 en á fjórða áratugnum fór
Ole Björn Kraft
Ole Björn Kraft
látinn í Danmörku
hann til starfa á Berlingske
Tidende og skrifaði meira og
minna fyrir það blað allt fram
til 1964. Hann hóf afskipti sín af
stjórnmálum á tímum fyrri
heimsstyrjaldar og barðist æ
síðan fyrir þeim hugsjónum sem
hann hafði að leiðarljósi, virð-
ingu fyrir kristinni trú, föður-
landinu og konungdæminu.
Gífurlegar
olíulindir
finnast i
Síberíu
Stokkhólmi, 5. des. AP.
MESTU olíulindir i sögunni,
u.þ.b. 619 milljarðar tonna.
hafa fundist í Siberíu. að því
er talsmaður sænsks ráðgjaf-
arfyrirtækis sagði í dag. Ef
rétt er með farið, munu hinar
miklu Bazhenov-oliulindir í
Síberíu gefa af sér tvöfalt
meiri olíu en nokkrar aðrar
áður þekktar oliulindir.
Sænska fyrirtækið Petro-
studies hefur sérhæft sig í að
meta gas- og olíulindir i Sovét-
ríkjunum og er þekkt fyrir góð
sambönd við sovéska sérfræð-
inga. Talsmaður þess, Manlio
Jermol, sagði, að upplýsingar
sínar hefði fyrirtækið frá
áreiðanlegum heimildum í
rússneska jarðfræðiráðuneyt-
inu og að nk. mánudag yrði
gefin út skýrsla um þennan
mikla olíufund í Sovétríkjun-
um.
Benn komst ekki í
skuggaráðuneytið
London, 5. desember. AP.
KOSIÐ var í „skuggaráðu-
neyti“ brezka verka-
mannaflokksins í dag og
fóru vinstrisinnaðir þing-
menn flokksins óvænt hall-
oka.
Þannig náðu t.d. hvorki
Anthony Wedgwood Benn
né Eric Heffer, sem verið
hafa í forsvari fyrir vinstri
helming flokksins, kjöri í
skuggaráðuneytinu. Kosnir
Anthony Benn
voru sjö úr hógværari
helmingi flokksins og fimm
vinstrimenn, en Michael
Foot, leiðtogi flokksins,
mun síðan tilnefna fleiri til
starfa í „skuggaráðuneyt-
inu“.
Efstur í atkvæðagreiðsl-
unni varð Roy Hattersley
og næstir komu Eric Var-
ley, Gerald Kaufman og
Merlyn Rees.
Hamilton Shirley Amerasinghe:
„Framlag hans til hafrétt-
armála er verðugur bauta-
steinn um mikinn mann64
- sagði Kurt Waldheim, aðalritari SÞ, um hann látinn
HAMILTON Shirley Amera
singhe, Sri Lanka-búinn, sen
var forseti Allsherjarþings
Sameinuðu þjóðanna árið 1976.
lést í gær, 67 ára að aldri.
Banamein hans var heilablóð
fall.
Amerasinghe var forseti Haf-
réttarráðstefnu SÞ þegar dauða
hans bar að, en á vegum hennar
er nú unnið að því að leggja
síðustu hönd á alþjóðlegan sátt-
mála um siglingar og hagnýt-
ingu málma á botni úthafanna.
Kurt Waldheim, aðalritari SÞ,
lét í ljós „djúpa hryggð" vegna
fráfalls Amerasinghe og lýsti
honum sem „uppörvandi félaga,
einlægum vini og miklum stuðn-
ingsmanni Sameinuðu þjóðanna
og samvinnu manna á meðal".
Waldheim veik að þeim mikla
árangri, sem orðið hefur á Haf-
réttarráðstefnunni í Genf að
undanförnu og sagði, að „fram-
lag hans á þeim vettvangi væri
verðugur bautasteinn um mik-
inn mann“.
Amerasinghe var maður hátt-
vís og fágaður en hafði þó gaman
af græskulausri kímni þegar svo
bar undir. Hann átti fyrst sæti í
sendinefnd þjóðar sinnar á þingi
Sameinuðu þjóðanna 1957 en tíu
árum síðar varð hann fasta-
fulltrúi Sri Lanka hjá SÞ og
gegndi því starfi til 1978. Hann
var kosinn forseti Hafréttarráð-
stefnu SÞ 1973. Amerasinghe
var tvisvar í kjöri til embættis
aðalritara Sameinuðu þjoðanna
en náði kjöri í hvorugt skipti.
Amerasinghe kom eigi alllítið
við sögu íslensku þjóðarinnar
vegna baráttu hennar fyrir út-
færslu fiskveiðilandhelginnar í
200 mílur. Á Hafréttarráðstefn-
unni í Genf í apríl 1975 höfðu
fulltrúar nokkurra þjóða farið
fram á, að bann yrði sett inn í
drög að samningi í lok ráðstefn-
unnar þess pfnis, að ríki, sem
aðild ættu að viðræðunum, gerðu
engar einhliða ráðstafanir með-
an málið væri á umræðustigi.
í samtali, sem fréttaritari
Mbl. átti þá við Amerasinghe,
sagði hann, að hann teldi ein-
hliða útfærslu íslendinga í 200
mílur að fundinum í Genf lokn-
um síður en svo alvarlegt mál og
að slík útfærsla væri í samræmi
við heildarstefnuna, sem mörkuð
væri. Óhætt er að segja, að þessi
skilningur Amerasinghe hafi
verið Islendingum styrkur og
gott veganesti þegar til útfærsl-
unnarkom.
Amerasinghe kom í heimsókn
hingað til lands og í viðtalinu við
fréttaritara Mbl., sem áður er
getið, sagði hann, að ísland væri
eitt yfirlætislausasta land, sem
hann hefði kynnst, látlaust og
fagurt, — „og virtist hann eiga
við þjóðlífið eins og hann kynnt-
ist því, frekar en náttúrufegurð-
ina,“ eins og hann sagði í
viðtalinu.