Morgunblaðið - 06.12.1980, Side 24

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 1980
24
fJfofgtmÞIafrUÞ
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavtk.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 7.000 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 350 kr.
eintakið.
Almennur iðnaður
og Alþýðubandalagið
Þegar ákvarðanir vóru teknar um Búrfells-, Sigöldu- og
Hrauneyjafossvirkjanir andæfði Alþýðubandalagið í
öllum tilfellum og vildi velja minni en dýrari virkjunarkosti á
framleiðslueiningu. Astæðan var sögð sú að það væri andvígt
stóriðju eins og fram kom í afstöðu þess gegn álveri og
járnblendiverksmiðju, sem nú veita um 1000 manns atvinnu
og leggja til hátt í fimmtung útflutningsverðmæta okkar. I
stað stórra virkjana og orkufreks iðnaðar kvaðst flokkurinn
vilja efla almennan iðnað. Þrátt fyrir margítrekaðar
yfirlýsingar um áhuga á framgangi almenns iðnaðar hefur
hann átt undir högg að sækja hjá tveimur alþýðubandalags-
ráðherrum á þeim vettvangi.
í samræmi við aðild íslands að EFTA eru erlendar
iðnaðarvörur nú fluttar til landsins tollfrjálst. Til að skapa
íslenzkum iðnaði samkeppnisaðstöðu vóru aðflutningsgjöld af
aðföngum smám saman felld niður á aðlögunartíma, þó enn
skorti á fullefndir í því máli. Nú er nær ár liðið frá lokum
aðlögunartíma. Enn eru þó mörg dæmi um að iðnfyrirtækjum
sé gert að greiða aðflutningsgjöld af aðföngum sínum, þótt
einsýnt sé, að þau standast ekki erlenda samkeppni nema
með sambærilegum starfsskilyrðum og erlendir keppinautar
búa við. Þessu veldur tvennt: að aðföng iðnaðar falla sum
hver í blönduð tollskrárnúmer, sem ná jafnframt yfir vörur
til annarra nota en iðnaðar, og að ákveðin grein í
tollskrárlögum hefur verið túlkuð of þröngt varðandi
niðurfellingu aðflutningsgjalda til iðnaðar. Af þessum sökum
hefur Félag íslenzkra iðnrekenda margítrekað þá kröfu að
það fái sambærileg starfsskilyrði og samkeppnisaðilar, með
því m.a. að endanlega verði felld niður aðflutningsgjöld, þ.e.
tollur, vörugjald, söluskattur, jöfnunargjald og aðlögunar-
gjald af aðföngum, þ.e. hráefni, hjálparefni, rekstrarvörum,
vélum, umbúðum hérlends samkeppnisiðnaðar.
Vorið 1979 fluttu þingmenn úr öllum þingflokkum
frumvarp um að fella þessi gjöld að fullu niður. Málinu var
vísað til ríkisstjórnarinnar og henni falið að semja frumvarp
í þessum tilgangi. Af því frumvarpi fara hinsvegar engar
fregnir og í fréttatilkynningu félags iðnrekenda segir: „Það er
jafnframt vitað að aldrei hefur verið unnið að samningu slíks
frumvarps!"
Iðnaðarráðuneytið og fjármálaráðuneytið, sem bæði lúta
leiðsögn alþýðubandalagsmanna, auglýstu síðan eftir ábend-
ingum iðnaðaraðila varðandi lausn þessa máls með „sérstakri
auglýsingu", eins og það var kallað. Samtök iðnaðarins sendu
fjölmargar ábendingar, en ekkert hefur gerzt í málinu frekar
en svo mörgum öðrum sem sofið er á í núverandi ríkisstjórn.
Með aðgerðarleysi sínu hunzar ríkisstjórnin einróma sam-
þykkt Alþingis frá 1979 um meðferð þessa máls. Ráðherrar
Alþýðubandalagsins, sem málið heyrir undir, Hjörleifur
Guttormsson og Ragnar Arnalds, ganga og þvert á fyrirheit
flokks síns um eflingu almenns iðnaðar, sem átti að byggja
þann veg upp, að hann gæti mætt atvinnuþörf viðbótarvinnu-
afls á íslenzkum vinnumarkaði á komandi áratug, án
orkufreks iðnaðar.
Þetta dæmi sýnir, að kommúnistar hafa engan áhuga á
uppbyggingu almenns iðnaðar. Þeir þykjast hafa slíkan
áhuga þegar þeir berjast gegn stóriðju, en þegar um það er að
ræða að standa við það í verki, kemur í Ijós, að þeir hafa
heldur ekki áhuga á að byggja upp almennan iðnað.
Alþýðubandalagsmenn eru afturhaldsmenn, sem berjast gegn
framförum í íslenzku atvinnulífi.
3% bankamanna
Æ'
Iforystugrein Morgunblaðsins í gær var sagt, að 3%
grunnkaupshækkun hefði verið höfð af bankamönnum
vorið 1979. Þetta er rangt. Bankamenn fengu 3% grunn-
kaupshækkun 1. apríl 1979, eins og um hafði verið samið.
Hins vegar var af þeim tekin 3% grunnkaupshækkun, sem
samkvæmt samningi átti að greiðast 1. júlí 1979. Þessi
umsamda launahækkun var afnumin með svonefndum
Ólafslögum.
Gert er ráð fyrir því að 164
milljónir tæpar renni í Launa-
sjóð rithöfunda á næsta ári.
Sjálfsagt sýnist sitt hverjum um
það, hvort brýnustu þörfum sé
fullnægt eða þeim gerð viðhlít-
andi skil, jafnvel þeir óánægð-
ustu í hópi skálda og rithöfunda
gera sér þó nokkrar vonir um
einhverja úrlausn, þótt þeir
kunni að vera hvekktir af
reynslu síðustu ára. Samt ala
þeir von í brjósti um úrlausn frá
Launasjóði, ef þeir fullnægja
skilyrðunum:
Þú bölvar kannske —
handviss um að lífið sé framundan.
Þetta er það traust.sem rithöf-
undar þrátt fyrir allt bera til
Launasjóðsins.
Gagnrýni hvað sem
raular og tautar
sjóðs rithöfunda. Skáldahópur-
inn, sem engra lífeyrisréttinda
nýtur, er ekki svo stór, að
neinum ætti að blöskra þótt
sæmilega yrði við hann gert.
I skringilegum
peningaturni
Ég hef fyrir satt að á öndverðu
ári hafi verið kosin nefnd af
aðalfundi Rithöfundasambands
íslands til þess að endurskoða
Launasjóðinn. Mér er ekki kunn-
ugt um, að hún hafi komið
saman og einn nefndarmanna
hefur sagt sig úr henni skriflega
vegna aðgerðarleysisins sem
minnir á stjórnarskrárnefndina.
Má þó vera, að báðar ljúki
störfum — kannski fyrir alda-
mót.
Skáld og rithöfundar, sem nú
eru önnum kafnir við að skrifa
Ég skil ekki þá menn sem
reyna að slá um sig með þeim
frösum, að í Rithöfundasam-
bandi íslands sé ánægja með lög
og reglugerð um Launasjóð rit-
höfunda og fjárveitingar úr
þeim sjóði. Á sl. vori mátti lesa
um það í blöðum, hversu rithöf-
unda greindi á um einföldustu
Halldór Blöndal, alþm.:
Einnig
hann er skáld
atriði í þessu sambandi. Á víxl
var talað um pólitíska misbeit-
ingu eða þá persónulegar ofsókn-
ir. Á þessu stigi skal ég ekki rifja
upp þessar deilur, en ein af
afleiðingum þeirra varð sú að
við, nokkrir þingmenn, komum
til móts við minni hlutann í
Rithöfundasambandi íslands
með því að flytja um það tillögu
á Alþingi, að reglugerð og iög
Launasjóðs yrðu endurskoðuð og
lögð fyrir næsta Alþingi.
Það er misskilningur, ef ein-
hverjir telja, að í þessum efnum
sé eitthvert úrslitaatriði að
stjórn Launasjóðs rithöfunda
verði þingkjörin. Því hefur að
vísu verið varpað fram sem
möguleika, en aðalatriði málsins
er það, að mér og ýmsum öðrum
þykir vafasamt að hafa einungis
3 í stjórn Launasjóðsins. Heppi-
legra sé að hafa þá 5 eða jafnvel
7 til þess að fleiri sjónarmið
komi fram, úthlutunin verði’
breiðari og tortryggni minni.
45 rithöfundar fóru fram á það
með undirskrift sinni á sl. vorí,
að reglur Launasjóðs rithöfunda
yrðu endurskoðaðar og enn fleiri
rithöfundar hafa nú staðfest, að
þeir vilji ekki hafa stjórn hans
þingkjörna. Að öðru leyti hlýtur
þessi endurskoðun að fara fram.
Líka vegna þess að ýmislegt
annað fé rennur til rithöfunda,
sem rétt er og nauðsynlegt að
gefa gaum í leiðinni til þess að
samræma fjárveitingar svo að
þær komi að sem beztu gagni.
Lííeyrissjóðsmál
rithöfunda
I þessari dýrtíð er ekki um það
að ræða, að menn geti geymt sér
fé til elliáranna á venjulegri
bankabók, og gamlar líftrygg-
ingar hjá hinum almennu trygg-
ingafélögum eru einskis virði. Á
hinn bóginn hafa störf rithöf-
unda á liðnum árum verið illa
launuð, og kannski heldur ekki
hugsuð til að græða fé. Þó er
ekki sjálfgefið, að þessi stétt
manna þurfi að sæta lakari
kjörum en aðrir til hinztu stund-
ar og ég hef satt að segja verið
að velta því fyrir mér síðan í
sumar, með hvaða hætti hægt sé
að veita rithöfundum og helzt
öllum listamönnum aðild að líf-
eyrissjóði með skikkanlegum
kjörum. Auðvitað yrði líka tekið
tillit til að þessu fólki hefur ekki
auðnast fram að þessu að kaupa
sér vildarkjör í ellinni eins og til
að mynda þingmenn og ráðherr-
ar. Núverandi stjórnarherrar
halda mikið upp á þá kenningu,
að skattalög geti verið afturvik,
jafnvel þegar börn eiga í hlut.
Stundum er skáldum líkt við
börn — mætti ekki setja aftur-
virk lög um þeirra lífeyrisrétt og
hafa í huga í sambandi við
endurskoðun á hlutverki Launa-
nýjar bækur, mega ekki vera að
því að bíða svo lengi. Það þarf að
hraða málinu. Má vera, að engin
betrumbót finnist og sýnist þá
sjálfsagt, að hvort tveggja verði
óbreytt, reglugerðin og lögin. En
líka má vel vera að sitthvað megi
betur fara, og er þá ekki jafn
sjálfsagt að kippa því í lag?
Tiilaga okkar þingmanna um
endurskoðun á lögum og reglum
Launasjóðs rithöfunda er ekki
flutt í því skyni að níðast á
einum né neinum, heldur til þess
að koma til móts við gagnrýni,
lægja óánægjuöldur. Og það hef-
ur raunar komið mér á óvart, að
á þessu skuli ekki vera skilning-
ur í stjórn Rithöfundasambands
Islands. Mér sýnist hún hafa
hreiðrað um sig í skringilegum
peningaturni Launasjóðs.
Baldur Óskarsson segir í einu
af sínum ljóðum, að vísu í öðru
samhengi.
Hverjum skín
gott af slíkum turni,
spurði ég
bróður minn.
Einnig hann er skáld.
Ég vænti þess, að sú verði
niðurstaðan af endurmatinu á
Launasjóði rithöfunda, að hann
geti komið að enn meira gagni
en nú, ekki sízt þeim skáldum og
rithöfundum sem skara fram úr
og mest hafa lagt af mörkum til
íslenzkrar menningar — á langri
skáldaævi.
Gáfu Heyrnar- og talmeina-
stöð Islands fullkomna smásjá
HEYRNAR- og talmeinastöð ís-
lands hefur nýverið borist höfð-
ingleg gjöf frá Hvítabandinu.
Gjöf þessi er mjög fullkomin
smásjá til nákvæmrar sjúkdóms-
greiningar á heyrnarsjúkdómum
og sjúkdómum i raddböndum
Smásjá þessi er af fullkomnustu
gerð og auk þess að vera ómetan-
leg hjálp við nákvæma sjúkdóms-
greiningu á sjúkdómum í miðeyra,
er hún ómetanleg við hvers kyns
kennslu í eyrna- og raddsjúkdóm-
um, þar sem leikmaður getur
fylgst með öllu sem gert er án þess
að koma nálægt sjúklingnum.
Það er ómetanlegt að eiga að
félagsskap á borð við Hvítabandið,
sem með fórnfúsu starfi safnar
peningum til að kaupa nauðsynleg
tæki, sem annars yrði að bíða eftir
fjárveitingu í fleiri ár. Það er von
mín að fólk fjölmenni á jóla- og
kökubasar Hvítabandsins, sem
haldinn verður að Hallveigar-
stöðum sunnudaginn 7. des. kl. 2
og styrki þar með þennan ágæta
Hvítahandið hefur gefið Heyrnar- og talmeinastöð ísiands smásjá til
nákvæmrar sjúkdómsgreiningar á sjúkdómum í raddböndum.
félagsskap til áframhaldandi Einar Sindrason yfirlæknir,
hjálparstarfa að íslenskum líkn- Heyrnar- og talmeinastöð ís-
armálum. lands.