Morgunblaðið - 25.06.1981, Qupperneq 21

MORGUJJBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. JÚNÍ1981
21
sjóhernað. Tveir nýir þættir hafi
hér einkum komið til sögu: Kjarn-
orkuknúnir kafbátar með kjarna-
eldflaugum, sem unnt sé að skjóta
á fjarlæg mörk og mikill viðbún-
aður til að mæta flota Atlants-
hafsbandalagsis á opnu hafi.
Kjarnorkukafbátarnir eru að 70%
staðsettir á Murmansk-svæðinu
og stór hluti af flota Sovétmanna
hefur það hlutverk að styðja og
vernda þessa kafbáta.
Mikilvægt að fá fót-
festu i Atlantshafi
Mjög mikilvægt verkefni Sovét-
manna í ófriði er að rjúfa sam-
band Atlantshafsbandalagsríkj-
anna þvert yfir Atlantshafið, þ.e.
að rjúfa línuna, sem liggur um
Grænland, ísland og Bretland.
Landfræðileg lega höfuðstöðva
Sovétflotans í dag, þ.e. á Kola-
skaganum og Murmansk er þeim
mikill fjötur um fót og sennilega
stærsti veikleiki Sovétflotans í
dag. Það er því eitt mikilvægasta
markmið Sovétmanna í hugsan-
legu stríði að ná fótfestu úti á
Atlantshafinu. Helst myndu þeir
kjósa að geta gert það án hættu á
allsherjarstríði á svokölluðum
friðartímum — eins og gerðist á
Kúbu. Island er einn mikilvægasti
staður frá þessu sjónarmiði í
Atlantshafi. M.ö.o. varnarlaust ís-
land gæti á einni nóttu orðið
fórnarlamb hins herskáa Sovét-
veldis.
I þessari grein hefur verið getið
nokkurra atriða úr nýlegu riti
forstöðumanns norska herfor-
ingjaskólans og þau hugleidd. í
annarri grein verður fjallað um
niðurstöður hans og nokkur önnur
atriði, sem eru mikilvæg fyrir
utanríkismál okkar Islendinga.
fyrir lífríki jarðar. Mest eru þessi
spjöll af völdum mannsins og
umsvifa hans og reyna samtökin
að sporna gegn þessu. Þetta mál
snertir okkur sem aðra.
Það var af manna völdum að
geirfuglinum var útrýmt og við
stuðluðum að því að hann varð
aldauða í heiminum. Nú virðist
keldusvínið vera horfið úr lífríki
landsins, sennilega vegna upp-
þurrkunar mýra, og haförninn er
á vonarvöl. Sama má segja um
„Eitt stærsta verk-
efni sjóðsins er að
varðveita tígrisdýrið í
Austurlöndum. Um
1930 var talið að til
væru um 100.000 tíg-
risdýr, en 40 árum
seinna voru aðeins
orðin eftir 5.000 dýr.
Sjóðurinn gekkst þá
fyrir svonefndri tíg-
risáætlun, sem hófst
1972 og var herferð
gerð til að varðveita
tígrisdýrið. Framlag
sjóðsins var 1 milljón
Bandaríkjadala og
lagði Indland 8 millj-
ónir á móti. Nú hefur
tígrum aftur fjölgað á
Indlandi.“
hvali, að gát verður að hafa á því
að þeim sé ekki útrýmt.
Áhrif á friðunarmál
Það er fyrst og fremst verkefni
viðkomandi stjórnvalda að beita
sér fyrir varðveizlu tegunda og
hæfilegri nýtingu náttúruauð-
linda. En það er almenningur og
ýmis náttúrufriðunarfélög, sem
þurfa að beita áhrifum sínum og
mælast til þess við stjórnvöld að
Hef mestan áhuga á útgerð
- segir Páll Ægir Pétursson dúx Stýrimannaskólans
Páll Ægir Pétursson, 22 ára, útskriíaðist úr farmannadeild
Stýrimannaskólans í vor með hæstu einkunn, sem um getur, 9,87. í
próflok fór hann ásamt bekkjarfélögum sínum i skemmtiferð til
Flórida en er nú kominn til Bíldudals þar sem hann er fæddur og
uppalinn og verður háseti á togaranum Sölva Bjarnasyni i sumar.
Mbl. átti stutt spjall við Pál áður en hann fór vestur.
„Eg hafði leitt hugann að ýmsu
áður en ég ákvað að fara í
Stýrimannaskólann en einhvern-
veginn hafði ég alltaf mestan
áhuga á að vinna við sjóinn. Ég
er kominn af sjómönnum langt
aftur i ættir en ég hef mestan
áhuga á að fara í útgerð.I haust
ætla ég í fjórða bekk Stýri-
mannaskólans sem gefur réttindi
til skipstjórnar á varðskipum, en
eftir það er ég að hugsa um að
læra útgerðartækni í Tækniskól-
anum. Annars held ég að útgerð
byggist mest á reynslu eins og
sjómennska og hana er ég ekki
búinn að fá,“ segir Páll.
Sjóveikur?
„Eg var illa sjóveikur þegar ég
byrjaði til sjós, en það hefur
jafnað sig með aldrinum. Nú
finnur maður aðeins fyrir velgju,
eftir langa vist í landi."
— í hverju felst námið í Stýri-
mannaskólanum.
„Við lærum siglmgafræði, raf-
magnsfræði, veðurfræði, heilsu-
fræði og ýmislegt fleira. Einu
sinni á ári förum við í 4—5 daga
túra með Landhelgisgæsiunni og
okkur er sýnt á tækin. Ég er
mjög ánægður með skólann.
Skólastjórinn fráfarandi og
Páll Ægir Pétursson
kennaraliðið mjög gott, allt úr-
valslið."
— Varstu ákveðinn í að vera
efstur — eins og aflakóngarnir?
„Nei það kom mér á óvart hvað
mér gekk vel, en þegar einkunnir
úr fyrstu prófunum voru birtar
kom kapp í mann og maður
reyndi að standa sig.“
„Ég er ákveðinn í að búa á
Bíldudal og fá mér rækjubát
þegar ég hef efni á því. Það er
hægt að stunda veiðar hér allt
árið um krjng, dragnótaveiðar,
skelfiskveiðar, skak o.fl. Ási í Bæ
sagði, að ég held, að hver maður
hefði gott af því að fara á
hausinn einu sinni. Án þess að
vera svartsýnn þá hefur maður
það í huga,“ sagði Páll Ægir
Pétursson.
„Stöndum alveg berskjaldaðir“
VEGNA fréttar um að sjö ungl-
ingar á vegum Æskulýðsráðs og
ungtemplara allir undir lögaldri
gengu í vinbúðir ÁTVR og fimm af
þeim fengu afgreiðslu snéri Mbl.
sér til verslunarstjóra vínbúðanna
og varð fyrstur fyrir svörum Erl-
ingur ólafsson verslunarstjóri
Á.T.V.R. á Laugarásvegi.
„Þetta er hlutur sem við höfum
alltaf verið á varðbergi fyrir en
stöndum alveg berskjaldaðir gegn.
Það er svosem sama hvað gert er
það er alltaf hægt að plata okkur.
þau taki málin til meðferðar.
Alþjóðanáttúrufriðunarsjóðurinn
hefur það einkum á stefnuskrá
sinni að ná til fólksins og gera
almenning virkan í náttúruvernd-
arstarfinu, þannig að það vinni
jöfnum höndum með náttúru-
verndarmönnum að verndun um-
hverfis og náttúruauðlinda.
Stjórnvöld geta einnig stutt
þessa almennu náttúruverndar-
viðleitni t.d. með umhverfisvernd-
arkennslu í barna- og unglinga-
skólum og með því að leyfa
fyrirtækjum og einstaklingum að
draga frá skattskyldum tekjum fé,
sem lagt væri til náttúruverndar.
Hér á landi er sífellt barizt fyrir
aukinni skógrækt. Ein aðferð gæti
verið að gera kostnaðinn við
trjáplöntukaup og gróðursetningu
trjáa undanþæg frá skatti á þeirri
forsendu, að gróðursetning trjáa
er ekki aðeins einstaklingsbundin,
heldur gerð í þágu allrar þjóðar-
innar og hún mun nýtast mörgum
komandi kynslóðum ekki síður en
t.d. túnasléttun og skurðgröftur,
sem hefur verið styrkt af al-
mannafé á jörðum einstaklinga.
20 ára fundurinn
Á þessum aðalfundi tók Philip
prins, eiginmaður Elísabetar
Englandsdrottningar, sæti sem
forseti samtakanna.
I lok fundarins var fuglafræð-
ingurinn og málarinn sir Peter
Scott sæmdur heiðursmerki fyrir
vel unnin störf á sviði náttúru-
verndar og Bernhard prins af
Hollandi hlaut sérstakar þakkir
og viðurkenningu fyrir frábær
störf í þágu samtakanna, en hann
var forseti þeirra í 15 ár. í löngu
og greinargóðu ávarpi sem hinn
nýkjörni forseti, hertoginn af
Edinborg, flutti á fundinum sagði
hann meðal annars: „Það eru
sumir sem enn bera því við, að
maðurinn sé meira virði en hin
dýrin, líkt og væri beint val á milli
þessara tveggja aðila, en það er
alls ekki val milli hinnar villtu
náttúru og mannsins. Það er um
að ræða hvort tveggja í senn
umhverfið og manninn, því ef dýr
og umhverfi ekki lifa þá gerir
maðurinn það ekki heldur."
Við reynum eins og hægt er. Þetta
er kannski merkilegt fyrir þá sem
þekkja ekki til starfa okkar. Það er
einstaklingsbundið, sumir eru
strangari en aðrir. Annars held ég
að það sé ekki hægt að hafa þetta
strangara. Það sem vantar kannski
er eitthvað meira en nafnskírteini
heldur þyrfti skírteini sem heimil-
aði mönnum að kaupa vín. Sérstak-
ur vínpassi. Það er bara svo dýrt í
framkvæmd."
„Maður tekur ekkert illa í þetta,"
sagði Einar Ólafsson verslunar-
stjóri í vínbúðinni við Lindargötu.
„Okkur verður oft á. Ef menn vilja
berjast gegn áfengi þá á ekki að
ráðast á vínbúðirnar. Þar eru ekki
uppsprettan. Við erum ekkert
ofmannaðir og höfum við jafnvel
farið fram á að fá dyraverði.
Ásetningssynd er þetta ekki. Við
höfum margoft rekið okkur á að
passar eru falsaðir. Það er oft
svolítið erfitt að meta þetta."
„Það er sífellt verið að þessu og
það er alltaf hætta á að svona geti
komið fyrir,“ sagði Birgir Stefáns-
son verslunarstjóri í vínbúðinni á
Snorrabraut. „Aðalástæðan fyrir
þessu er sú að áfengislöggjöfin
hljóðar ekki upp á að maður sem
kaupir vín og er undir lögaldri, er
ekki brotlegur við lögin. Það er víða
erlendis eins og til dæmis í Eng-
landi þar sem menn eru brotlegir ef
þeir gera þetta undir lögaldri. Það
er lítill vandi að velja krakka sem
líta fullorðinslega út og senda þau
til að kaupa vín. En þetta er góð
áminning, sérstaklega fyrir nýja
menn.“