Morgunblaðið - 05.01.1982, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. JANÚAR 1982
13
að sanna, að Picasso hafi einungis
verið tálsýn aldarinnar, — aldrei
verið til og að einhverjir aðrir, t.d.
vindurinn, hafi giljað lagskonur
hans...
Fugladráp í nafni
„nýlista“
Mikla athygli mun það hafa vakið,
er hinir svonefndu „nýlistamenn"
efndu til gjörninga í Nýlistasafninu,
þar sem m.a. nokkrar hænur voru
aflífaðar. Fyrir ca. 15—20 árum átti
sér svipað stað í Danmörku og víðar
og minnist ég þess, er heilum hesti
var slátrað á berangri í nafni listar-
innar. Þetta er því lítil nýsköpun, en
ytra gengu menn ekki svo langt að
tengja gjörninginn óbeint miklum
mannlegum harmleik svo sem gert
var hér heima og gerir hann að sið-
ferðilegri viðurstyggð. Gjörningarn-
ir höfðu samheitið Bruni B.B. og
mátti vissulega lesa úr þeirri nafn-
gift ákveðinn atburð.
Að sjálfsögðu gat stjórn Mynd-
lista- og handiðaskólans ekki setið
aðgerðalaus, er nemendur tóku þátt
í siíkum leik og taldi meirihluti
hennar slíkan hugsunarhátt ekki
eiga heima innan veggja skólans.
Þess skal og getið að víða erlendis
er nemendum listaskóla með öllu
óheimilt að taka þátt í sýningum
utan skóla án samþykkis skóla-
stjórnar.
Það, sem gerir það svo erfitt að
stjórna þessum skóla, er að hann
hefur hvorki markviss lög né sam-
þykkta reglugerð og virðist jafnvel
sem sumir óski þess, að svo verði
áfram, þannig að hægt sé að stjórna
honum af hentisemi og ráðandi
klíku hverju sinni. Skólinn þarf sem
fyrst að komast á listaháskólastig,
því ljóst er, að aldrei hefur verið
meiri þörf fyrir slíkan skóla en nú,
er ósmekklegur „Hong Kong“-plast-
varningur flæðir inn í landið í stríð-
um straumum. Auk þess mun þörfin
fyrir skapandi einstaklinga aukast
gífurlega á þessum áratug örtölv-
unnar, ef trúa má vísindamönnum.
— Það er alveg ljóst, að með
réttu áframhaldi verður íslenzkur
listiðnaður brátt eftirsóttur um all-
an heim og góð menntun á sviði lista
og hönnunar mun skila þjóðarbúinu
margföldum þeim fjármunum, er
það leggur til myndlistarmenntun-
ar ...
Hlemmur
Biðskýlið við Hlemmtorg er hin
fegursta byggingarlist hið ytra, en
mun síður virðist hafa tekist til hið
innra eða svo finnst mörgum. Þar
safnast alls konar lýður, sem ekki
ætti að sjást á slíkum stað þannig
að biðskýlið er líkast risastórri út-
gáfu af smærri biðskýlum víða í
borginni í tengslum við verzlunar-
rekstur á ropvatni o.fl. Frekar bíða
flestir fyrir utan þau skýli en að
hætta sér inn, jafnvel þótt bruna-
gaddur sé úti.
Tvö atvik, er ég varð vitni að í
biðskýlinu að Hlemmi fyrir hátíð-
Pablo Picasso í vinnustofu sinni
í Vallauris árið 1952. Menn taki
eftir hinum frægu augum er
þóttu öllu öðru fremur einkenna
persónu hans.
irnar standa mér ljóslifandi fyrir
hugskotsjónum sem eitthvað óhugn-
anlegt, er ég ekki vildi séð hafa né
vitað af frekar en áðurnefndum
gjörningi. Hið fyrra var, er ég sá
unga, gáfulega og fallega telpu í
fylgd með nokkrum piltum, sem litu
út eins og skjólstæðingar Fagins úr
Oliver Twist. Telpan var með
plastpoka og öll héldu þau á hvítum
pappírsmálum með einhverju
glundri í. Skyndilega fer stúlkan
ofaní plastpokann og skrúfar þar
eitthvað frá, tekur hann svo upp og
hellir úr brennivínsflösku í mál pilt-
anna! Ég hef hingað til álitið að
slíkt gerði einungis viss mannteg-
und á slíkum stað og hrökk ég því
við. Seinna atvikið var, er þrír korn-
ungir pönkarar sátu á bekk á
Hlemmi ásamt ungri, snoturri
stúlku, er virtist þekkja þá, en var
þó auðsjáanlega ekki í slagtogi með
þeim, — hélt stúlkan á ungbarni í
fangi sér. Auðsjáanlega voru strák-
arnir undir áhrifum vímuefn^, því
að þannig var þeirra framferði. M.a.
voru þeir stöðugt að ýta stúlkunni
af bekknum, svo að hún datt á gólfið
með barnið í fanginu. Svona gekk
þetta um stund og stelpan settist
alltaf aftur á bekkinn, — þá skeður
það, að barnið kemur illa niður, er
þeir hrinda henni næst, og fer að
hágráta, en ekki setti stelpan það
fyrir sig og settist aftur. Fólk horfði
á þetta með forundran, en án þess
að hræra legg né lið, en mér var nóg
boðið og stóð upp og hvessti augum
á strákana, er sáu strax sitt óvænna
og hættu leiknum.
Nú mætti máski spyrja: Hví er
ekki strangari gæzla þarna og
hvernig geta menn sætt sig við slíkt,
beint fyrir framan aðalstöðvar ís-
lenzkrar löggæzlu?
Þetta þykja máski ekki stórvægi-
leg atvik en gæta skal þess að hér
var um að ræða fólk er vissi ofurvel
hvað það var að gera og það er
meinið. — Þetta þjóðfélag hefur
auðsjáanlega fengið á sig stórborg-
arsvip, en því miður helst á sviði
múg- og meðalmennsku, glataðri
dómgreind og athöfnum er helzt
sjást í hverfum bak við járnbraut?
arstöðvar stórborgar. öldurhúsa-
iðnaðurinn blómstfar á sama tímá
og aðsókn minnkar að menningarat-
höfnum hvers konar, — fjölmiðla-
og skrumpésaiðnaðurinn hamast við
að ýta undir þessa þróun og er hér
engin undantekning. Merkisvið-
burðir gleymast í þessari hringiðu
fáránleikans, en ómerkilegustu at-
burðir eru blásnir upp. Dagblöðin
virðast hafa tapað vöku sinni og
ættu menn einungis að athuga jóla-
gleðifréttir þeirra á aðfangadag, t.d.
sló Þjóðviljinn því stórt upp á bak-
síðu að brjóstkrabbatilfelíum hefði
fjölgað mikið á síðustu árum. Máski
hefur fréttastjóri blaðsins álitið
þetta vítamínsprautu í jólaskap ís-
lenzkra kvenna(!)
— Ég minntist hér áður á málar-
ann okkar Jón Stefánsson, sem var
jafnaldri Picasso og minnist þá, að
t.d. Danir fara öðruvísi að og á ólíkt
rismeiri hátt. Er rithöfundurinn
Klaus Rifbjerg átti fimmtugsaf-
mæli á dögunum, birtu öll stærstu
dagblöð Kaupmannahafnar flenni-
stór viðtöl við hann á forsíðum
aukablaða helgarútgáfu sinnar.
Menn hafa reynt að telja manni trú
um að Rifbjerg væri löngu gleymdur
en svo kemur í ljós að hann hefur
sennilega aldrei verið frægari en
einmitt um þessar mundir, þrátt
fyrir gjörningaatlögur úrtölu-
manna. Vísa ég til, að á svipuðum
tíma átti Hannes okkar Pétursson
einnig fimmtugsafmæli og var þess
minnst í Þjóðviljanum með nokkr-
um línum eftir skáldbróður hans, en
ekki einu einasta dagblaði datt í hug
að hafa viðtal við hann og rekja
skáldferil hans og lífshlaup.
Þykir mér þó Hannes engu
ómerkari rithöfundur en nefndur
Rifbjerg. En meinið er máski, að
Hannes stundar hvorki skallapopp
né ræflarokk ...
Hillingar
Sannfærður er ég um, að við eig-
um efnilegra æskufólk en nokkru
sinni fyrr og því engu að kvíða fái
það að njóta sín og þroskast eðlilega
og um það stendur baráttan. Það er
líkast því sem áhugamálin vanti og
að fjölmiðlar hafi gengizt upp í því
að mata unga og aldna á efni, sem
krefst ekki átaka hugans.
Þetta er innfluttur hugsunarhátt-
ur og það má minna á og vísa til
þess, að vandamálin byrja oft í
nafni friðar, fegurðar, góðmennsku
og þess að vera á móti „kerfinu".
Hálærðir skólamenn fara jafnvel að
lifa frumstæðu lífi úti í guðs grænni
náttúrunni og m.a. rækta eiturlyf til
eigin notkunar. Þetta hefur vakið
mikla athygli og verið auglýst um
heim allan sem tákn afturhvarfs til
upprunans. En vita menn það, að á
Bowery í New York liggja á gang-
stéttum innan um ósjálfbjarga róna
fyrrverandi háskólaborgarar, vís-
indamenn, dómarar o.fl. — Það fer
ekki hátt um það, en áróðursmenn
vímuefnaneyslu sjá um að auglýsa
hitt í bak og fyrir.
— Mesta vandamál Bandaríkj-
anna vegna ræktunar vímuefna-
jurta í Kaliforníu hófst fyrir tiltölu-
lega fáum árum með hinum
svonefndu Blómabörnum, þ.e. Flow-
er Powers, sem svo fræg voru á sín-
um tíma, en eru að mestu leyti
gleymd í dag. Mjór er mikils vísir
má hér segja, því ræktunin innan
Bandaríkjanna og þá aðallega Kali-
forníu er 2—3 milljarða dollara
virði árlega og eykst stöðugt þrátt
fyrir mikla baráttu yfirvalda gegn
þróuninni.
— Já, það er margt skrítið í henni
veröld og vítin ættu að vera til að
varast þau, en síður til að draga
dám af þeim.
Péres
- nýr framkvæmdastjóri
hjá Sameinuðu þjóðunum
Á MEÐAN hin framkvæmdastjóraefnin geystust um ganga
húss Sameinuðu þjóðanna til að afla sér áhrifa lá Javier
Péres de Quellar í bókum í húsi sínu á ströndinni við Lima
án þess að hafa svo mikið sem síma við höndina. Kunnugir
segja að þess háttar rósemi og hógværð séu einmitt helztu
skapgerðareinkenni Perúbúans, sem tekur við starfi fram-
kvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna nú um áramót.
Péres hefur verið forstöðumað-
ur fastanefndar Perú hjá SÞ sl.
fjögur ár og síðan hefur hann
gegnt starfi aðstoðarfram-
kvæmdastjóra samtakanna um
tveggja ára skeið. Svo hógvær er
þessi maður sagður í framgöngu
að öryggisverðir í byggingu SÞ á
bakka Hudson-árinnar hafa vikið
sér að honum og beðið hann um að
sýna persónuskilríki þegar hann
gengur inn um aðaldyrnar.
Hann er 61 árs að aldri og má
heita uppalinn í utanríkisþjónustu
Perú. Fáir efast um hæfni hans til
að sætta menn án þess að hafa of
mikið frumkvæði.
Þegar ljóst varð að margra
mánaða þófi um það hver skyldi
gegna starfi framkvæmdastjórans
næstu fjögur ár hafði lyktað með
því að Péres var tekinn fram yfir
hina tvo frambjóðendurna, Salim
frá Tanzaníu og Waldheim, sem
verið hefur framkvæmdastjóri SÞ
síðustu átta ár, var Péres að því
spurður hvernig hann hygðist
haga störfum sínum.
Hann kvaðst mundu gæta þess
að hafa ekki of mikið frumkvæði
Péres ræðir við blaðamenn á Kennedy-flugvelli við komuna til New York
eftir að hann var kjörinn framkvæmdastjóri í stað Kurt Waldheims, sem
sóttist eftir kjöri í þriðja sinn. Þjóðir þriðja heimsins, með Kínverja í
fararbroddi, sóttust eftir því að fulltrúi þeirra tæki við starfinu og studdu í
fyrstu Salim, utanríkisráðherra Tanzaníu. Stóð síðan lengi í stappi um
Waldheim og Salim en í hverri atkvæðagreiðslu í Öryggisráðinu var beitt
neitunarvaldi, en að lokum var sætzt á Péres.
að gegna hinu mikilvæga og við-
kvæma starfi framkvæmdastjóra
SÞ en hann er þekktur fyrir var-
kárni samhliða kænsku. I viðræð-
um við vestræna viðmælendur
kemur skýrt fram að hann kann
skil á lögmálum lýðræðis og að-
hyllist leikreglur þess stjórnkerf-
is, en þegar hann talar við fulltrúa
þjóðskipulags þar sem völd safn-
ast á fárra manna hendur, er hann
afdráttarlaus og gætir þess vand-
lega að láta sem minnst uppi um
skoðanir sínar á mismunandi
stjórnkerfum.
Starf framkvæmdastjóra Sam-
einuðu þjóðanna er afar mikil-
vægt og að sama skapi vandmeð-
farið. Varkárni er nauðsynlegur
kostur þess manns sem hefur á
hendi þetta starf, en um leið
krefst það stjórnsemi og þess að
viðkomandi sé jafnan reiðubúinn
— slíkt væri hættulegra en það að
framkvæmdastjóri hefði sig lítið í
frammi. Hann kvaðst í fyrstu
mundu leggja megináherzlu á að
leita lausna á málefnum Afganist-
an og finna þar málamiðlun. Þá
kvaðst hann mundu beita sér fyrir
sáttum milli íraka og írana, um
leið og hann nefndi Namibiu og
ástandið í Mið-Austurlöndum sem
brýn úrlausnarefni.
Péres er lögfræðingur að mennt
og sérfræðingur í alþjóðalögum.
Hann hefur verið fulltrúi lands
síns í Bretlandi, Frakklandi,
Bólivíu, Brazilíu, Venezúela og
Sviss, og hann var fyrsti sendi-
herra Perú í Sovétríkjunum. Sjálf-
ur telur hann að málamiðlunar-
hlutverk í Kýpur-deilu Tyrkja og
Grikkja á árunum 1975—77 mik-
ilvægasta starfið sem hann hefur
haft á hendi til þessa.
LEITAÐ hefur verið án árangurs að bandaríska hershöfðingjanum James L.
Dozier sem félagar í Kauðu herdeildunum, hryðjuverkasamtökum ítalskra
kommúnista, rændu í Veróna 17. desember. Giovanni Spadolini forsætis-
ráðherra hét Reagan Bandaríkjaforseta þvf í dag, að leitað yrði allra leiða til
að tryggja frelsi Doziers. Á meðfylgjandi mynd eru dóttir hershöfðingjans og
eiginkona.
I