Morgunblaðið - 09.01.1982, Blaðsíða 1

40 SÍÐUR OG LESBÓK
6. tbl. 69. árg. LAUGARDAGUR 9. JANÚAR 1982 Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Tékkneskir andófsmenn:
„Skelfilegur
fyrirboði um
framtíðina“
l/ondon, 8. janúar. Al*.
Mannréttindahreyfingin ’77, sam-
tök tékkneskra andófsmanna, birtu í
dag yfirlýsingu þar sem herforingja-
stjórnin í Póllandi er harðlega gagn-
rýnd og sagt, að ofbeldið og ofsókn-
irnar á hendur hinum frjálsu verka-
lýðsfélögum séu „skelfilegur fyrirboði
um framtíðina".
I yfirlýsingunni, sem tékkneskir
útlagar í London hafa komið á
framfæri, segir, að valdataka hers-
ins leysi engan vanda heldur auki
hann jafnt fyrir pólsku þjóðina og
allan heim. Pólverjar voru hvattir
til að leysa sín eigin mál á þann
hátt, að enginn gæti „hrósað sigri
eða beðið ósigur, heldur reynt að
sættast og halda áfram þeirri þjóð-
legu endurreisn, sem hafin var“.
Yfirlýsingin var undirrituð af
þremur nýjum talsmönnum Mann-
réttindahreyfingarinnar, dr. Radim
Palous, Önnu Marvanova og Lad-
islav Lis. Einnig var sagt frá nöfn-
um 20 nýrra félaga í hreyfingunni
og er þá vitað um 1100 stuðnings-
menn hennar í Tékkóslóvakíu.
Ránið á Dozier:
„Ekkert tjón
unnið NATO“
Mynd þcssa tók Ragnar Axelsson á adalæfingu íslenzku óperunnar á Sígaunabaróninum í gærkvöldi, en í kvöld er frumsýning og vígsla óperuhússins
í Gamla bíói. Af þessu hátídlega tilefni gefur Morgunbladid út sérstakan bladauka. Sjá ennfremur á bls. 2.
„Yfirvöld, sem skipa fyrir,
þegnar, sem þegja og hata“
Erkibiskup pólsku kirkjunnar ræðst harkalega á herforingjastjórnina
8. januar. AH.
ERKIBISKUP kaþólsku kirkjunnar í Póllandi hefur ráðist mjög harkalega á
herforingjastjórnina fyrir að krefjast þess af fólki, að það undirriti hollustu-
eiða eða missi vinnuna ella. Hann sagði, að pólska þjóðin væri nú að skiptast
í tvennt, annars vegar „yfirvöld, sem skipa fyrir og kúga, og hins vegar
þegnarnir, sem þegja og hata“. í dag var birtur í Bretlandi listi með nöfnum
rúmlega 1000 manna, sem búa við „ömurlegar aðstæður" í þrennum fanga-
búðum í Póllandi og hafði honum verið smyglað úr landi. Fréttir fara nú af
mjög vaxandi matarskorti í Póllandi, ekki síst kornskorti.
Kóm, H. janúar. Al’.
8ENDIHERRA Bandaríkjanna á ítal-
íu sagði í dag, að tilraun Rauðu her
deildanna til að vinna Atlantshafs-
bandalaginu tjón með því að ræna
hershöfðingjanum James L. Dozier
hefðu engan árangur borið.
Lögreglumenn leituðu í dag í
hundruðum báta á Garda-vatni á
Norður-Ítalíu og á öðrum vötnum á
þessum slóðum og fóru þá eftir
ábendingum, sem þeim höfðu borist
frá ókunnum mönnum. Talið er, að
margar þeirra séu þó uppspuninn
einn, ýmist einstakra manna eða
liðsmanna Rauðu herdeildanna.
Sendiherra Bandaríkjanna á ít-
alíu, Maxwell M. Rabb, sagði í dag,
þegar hann var viðstaddur vígslu
elliheimilis í Villa Santina, að til-
raun Rauðu herdeildanna til að
skaða Atlantshafsbandalagið hefði
engan árangur borið. „Hér er aðeins
um að ræða fámennan hóp hugleys-
ingja, sem hafa hvorki hugrekki né
svo mikla trú á eigin málstað, að
þeir þori að skjóta honum til þjóð-
arinnar á lýðræðislegan hátt,“
sagði Rabb.
MARGARET Thatrher, forsætisráð-
herra Breta, og Leopoldo Calvo Sot-
elo, starfsbróðir hennar á Spáni, til-
kynntu í dag, að bann við umferð og
viðskiptum milli Spánar og Gíbraltar
yrði afnumið frá og með 20. apríl nk.
en þá eiga að hefjast viðræður milli
þjóðanna um framtíð krúnunýlend-
unnar. Yfirlýsing forsætisráðherranna
var gefin út eftir fund þeirra í dag en
þeir hafa ekki fyrr hist að máli.
I tilkynningunni sagði, að við-
ræðurnar hefðu snúist um alþjóð-
málefni, þ. á m. Atlantshafsbanda-
lagið, Efnahagsbandalagið og sam-
skipti austurs og vesturs. Spánverj-
ar hafa með ákvörðun sinni um að
taka aftur upp eðlileg samskipti við
Gíbraltar rutt úr vegi síðustu
Jozef Glemp, kaþólski erkibisk-
upinn, sagði við messu, sem 3000
hindrununum fyrir inngöngu þeirra
í NATO og EBE og fagnaði Thatch-
er því sérstaklega.
Gíbraltar hefur verið mikið bit-
bein Spánverja og Breta síðan
bresk-hollenskur floti vann höfð-
ann árið 1704 eftir þriggja daga
umsátur. Spánverjar hafa ávallt
síðan gert tilkall til hans og 1969
lokaði Francisco heitinn Franco
hershöfðingi landamærunum og
bannaði siglingar til Gíbraltar frá
Spáni.
Eins og fyrr segir munu viðræður
um framtíð krúnunýlendunnar
hefjast 20. apríl nk. en hætt er við,
að íbúar hennar muni fagna þeim
hóflega, því að þeir vilja gerast
breskir þegnar.
manns sóttu í Varsjá sl. miðviku-
dagskvöld, að þær aðfarir herfor-
ingjastjórnarinnar að kúga al-
menning til hollustu við stjórnina
og krefjast um leið úrsagnar úr
Samstöðu væru „svívirðileg lög-
leysa“ og að engu hafandi. Hann
fordæmdi harðlega þær aðstæður,
sem fólk byggi við í fangabúðum
stjórnarinnar og harmaði, að
þjóðin skyldi vera að skiptast í
tvennt, „kúgarana og hina kúg-
uðu“. Hann skoraði á fólk að
hyggja þó ekki á hefndir, því að
það væri versta aðferðin við að
leiðrétta ranglætið. „Stundum er
meiri hetjuskapur í því fólginn að
lifa fyrir föðurlandið en að deyja
fyrir það,“ sagði Glemp. I fyrstu
fréttum af predikun Glemps, sem
voru ritskoðaðar, var því bætt inn
í, að hann hefði heitið þeim fyrir-
gefningu kirkjunnar, sem brygð-
ust Samstöðu, en eftir öðrum
heimildum, óritskoðuðum, minnt-
ist hann aldrei á slíkt.
Kaþólsk stofnun í Bretlandi hef-
ur birt lista með nöfnum rúmlega
1000 manna, sem eru í þrennum
fangabúðum í Póllandi. Talsmað-
ur stofnunarinnar sagði, að listan-
um hefði verið smyglað út úr Pól-
landi og greindi aðeins frá örlitlu
broti af þeim mörgu, sem hefðu
verið handteknir eftir valdatöku
hersins. Þar kemur einnig fram,
að menntamenn og forystumenn
Samstöðu eru hafðir í sömu fanga-
búðunum en óbreyttir félagar í
Samstöðu og aðrir andófsmenn í
öðrum. „Aðstæður í fangabúðun-
um eru hræðilegar," sagði tals-
maður stofnunarinnar. „Fangarn-
ir eru látnir vera úti í vetrarkuld-
anum allan daginn og matar-
skammturinn er skorinn við nögl.“
Fréttir fara nú af mjög vaxandi
matarskorti í Póllandi og hefur
útvarpið í Varsjá óbeint sakað
bændur um kornskortinn, segir þá
sitja á korninu í von um miklar
verðhækkanir. Einnig var á óbein-
an hátt að því vikið í útvarpinu, að
pólskir verkamenn færu sér al-
mennt svo hægt við vinnu sína, að
til stórvandræða horfði, hráefni
og varahluti vantaði hvarvetna og
yrði af þeim sökum að loka mörg-
um verksmiðjum.
Franskir fjölmiðlar höfðu það í
dag eftir Gornicki, talsmanni
pólsku herforingjastjórnarinnar,
að langflestir þeirra, sem hand-
teknir hefðu verið í kjölfar valda-
tökunnar, yrðu brátt látnir lausir,
að undanskildum helstu frammá-
mönnum Samstöðu. Hann sagði,
að vel væri farið með Walesa og að
vestrænir blaðamenn gætu „lík-
lega hitt hann að máli innan fárra
vikna". I fréttum frá Moskvu seg-
ir, að sl. þriðjudag hafi um það
verið samið, að Rússar veittu
Pólverjum efnahagsaðstoð, sem
næmi 3,9 milljörðum dollara á
þessu ári.
Noregur:
Atvinnu-
leysi vex
Osló, 8. januar. Al'.
FLEIRI voru á atvinnulevsisskrá í
Noregi í lok desember en nokkru
sinni frá lokum sídari heimsstyrjald-
arinnar. 2,1% vinnuaflans voru á at-
vinnuleysisskrá í desember, en 1,7%
í nóvember.
Atvinnumálaráðuneytið sagði,
að 35.570 manns, þar af 5.426 und-
ir tvítugu, væru á atvinnuleys-
isskrá. 13.480 konur eru atvinnu-
lausar í Noregi og 22.090 karl-
menn.
Landamæri Spánar og
Gíbraltar opnuð í vor
lx>ndon, 8. januar. Al*.