Morgunblaðið - 09.01.1982, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. JANÚAR 1982
13
220 gómsætir sjávarréttir
Rætt við hjónin Kristínu Gestsdóttur og Sigurð Þorkelsson um nýútkomna bók
Tvö hundruð og tuttugu gómsætir sjávarréttir nefnist
nýútkomin bók, sem eins og nafnið bendir til, hefur að
geyma á þriðja hundrað fiskréttauppskriftir, og má segja
að tími sé til kominn að hin mikla fískveiði- og fískneyslu-
þjóð íslendingar eignist bók af þessu tagi. Höfundur upp-
skriftanna er Kristín Gestsdóttir, en eiginmaður hennar,
Sigurður Þorkelsson, hefur myndskreytt bókina á smekk-
legan hátt. Hlaðvarpinn leit við hjá þeim Kristínu og Sig-
urði fyrir nokkru til að fræðast um bókina og forvitnast
um tilurð hennar.
„Já, þetta kom nú eiginlega til
i fyrravetur," sagði Kristín, „að
ég fór að hugleiða það að þörf
væri á bók um fiskrétti. Það varð
svo til þess að ég hafði samband
við örlyg Hálfdánarson bóka-
útgefanda, hann tók hugmynd-
inni vel og ákveðið var að fara að
vinna að þessari bók sem nú hef-
ur litið dagsins ljós.
Áður hafa að vísu verið til
þýddar bækur, og þó þær séu
ágætar, þá eru þær alltaf öðru
visi en bók sem sérstaklega er
samin af íslendingi fyrir íslensk-
ar aðstæður. Við samningu þess-
ara uppskrifta hef ég til dæmis
sérstaklega í huga það hráefni
sem við hér höfum, einnig krydd
og grænmeti, og þar sem erlend-
is er gert ráð fyrir að notað sé
hvítvín, þá bendi ég á mysu, svo
dæmi sé tekið. Við gerð upp-
Ekki aðeins fískur
Kristín sagði, að í þessu sam-
bandi væri nauðsynlegt að geta
þess, að þrátt fyrir nafn bókar-
innar, þá væri í henni að finna
annað og meira en fiskrétti ein-
göngu, réttara væri að segja að
hún innihéldi alhliða sjávar- og
ferskvatnsrétti. Uppskriftirnar
eru rúmlega 220 eins og áður
segir, af réttum úr síld, ýsu,
þorski, saltfiski, hrognum,
rauðsprettu, heilagfiski, smá-
lúðu, grálúðu, steinbít, skötusel,
karfa, hrognkelsum, kavíar, sil-
ungi, !axi, rækjum, humar,
hörpudiski, kræklingi, loðnu, ál,
kæstri skötu, ferskri skötu, ufsa,
löngu, smokkfiski, hafkóngi og
fleiri fiskum og sjávardýrum.
Silungi og vatnafiski eru til
dæmis gerð sérstök skil, og svo
mætti áfram telja.
mikilvæg efni, án þess að matur-
inn verði á nokkurn hátt betri til
neyslu. „Ein ástæða þess að fisk-
ur hefur ekki verið sérlega hátt
skrifaður hjá þjóðinni á undan-
förnum árum,“ segir Kristín, „er
sjálfsagt sú, að of lítið hefur ver-
ið lagt í eldunina, og ekki hafa
verið farnar nýjar leiðir i sam-
ræmi við auknar kröfur, aukið
úrvai af mat hvers konar og þörf
fólks fyrir tilbreytingu nú á dög-
um.“
Glóðarsteikt
raudspretta
Að lokum báðum við Kristínu
að velja eina uppskrift úr bók-
inni, sem hún lánaði til birtingar
í blaðið. Það var auðsótt mál,
hún valdi „glóðarsteikta
rauðsprettu með sólblómafræi“,
sem hér er gefin upp fyrir 4 til 5.
En uppskriftin er svohljóðandi:
Nota má hvort heldur sem er,
bakaraofninn (helst meö glóöar-
rist) eöa mínútugrill.
1 væn rauðspretta meö haus
safi úr 'h sítrónu
salt/pipar
20 gr. brætt smjör
40 gr. sólblómafræ (fæst í
heilsufæöisbúóum og víöar)
1 fyllt ólífa
Siguröur og Kristín í eldhúsinu aö heimili þeirra viö Ránargötu (Reykjavík. Bókina hafa þau hjón unniö
í sameiningu á síðasta ári, hún gert uppskriftir og hann teikningar. „Örlygur Hálfdánarson tók þegar
mjög vel í þessa hugmynd, og frá hans hendi og prentsmiöjunnar hefur allt veriö gert til aö gera
bókina vel úr garói,“ sagði Kristín. Lj6»m, R^nar Axei9,on
skrifta fyrir íslendinga verður
óhjákvæmilega að taka tillit til
bæði verðs og þess sem hér
fæst.“
Hversdags- og
hátíðaréttir
Að sögn Kristínar eru réttirn-
ir i bókinni bæði hversdagsrétt-
ir, og hátíðarréttir, og eru
hversdagsréttirnir þó fyrirferð-
armeiri. „Þetta eru fyrst og
fremst hversdagsréttir, auðveld-
ir og fljótlegir, en þar með er þó
ekki sagt að ég telji fisk vera
hversdagsmat eingöngu, og á
það minni ég í bókinni með
nokkrum réttum af „fínni“ gerð-
inni. Fiskur er hér á landi yfir-
leitt notaður sem hversdagsmat-
ur, en það er þó líklega að breyt-
ast. Fleiri og fleiri veitingahús
eru til dæmis með fjölbreytta
fiskrétti á matseðlum sínum, og
það fólk sem ferðast hefur til út-
landa kemur oft heim með allt
aðrar hugmyndir um fisk- og
sjávarrétti en það hafði áður.
Sjálf hef ég alltaf eitthvert
fiskmeti á jólaborðinu, með
kjötréttum að sjálfsögðu. Fiskur
hentar vel til notkunar þegar lít-
ið á að hafa fyrir mat, en hann á
einnig heima á hvaða veisluborði
sem er. Allt fer það eftir því á
hvern hátt hann er matreiddur
hverju sinni."
Húsbóndinn ekki
í matseldinni
Sigurður maður Kristínar hef-
ur sem fyrr segir myndskreytt
bókina, og eru fleiri og færri
teikningar hans á hverri einustu
opnu hennar. Þau hjón sögðu
aftur, að rétt væri að taka fram
að hann annaðist ekki matseld-
ina, það væri alfarið á ábyrgð
Kristínar, en Sigurður ræktar
grænmetið og kryddjurtirnar
sem notaðar eru. En mynd-
skreytingar hans eiga rætur að
rekja til þess að hann var á sín-
um tíma í Handíða- og mynd-
listaskólanum, og síðan tók hann
sig til á næst liðnum vetri og fór
á námskeið á ný hjá Ingunni Ey-
dal, sem aðstoðaði hann og gaf
honum gott veganesti til að
vinna teikningarnar í þessa bók.
Sjóðið fískinn
ekki of lengi
Margar góðar ráðleggingar er
að sjálfsögðu að finna í bókinni,
og útilokað að gera þeim öllum
skil í stuttri hlaðagrein eða við-
tali. Ein meginreglan, sem
Kristín setur fólki er þó stutt og
laggóð, en hún er sú að ekki megi
sjóða fiskinn of lengi.
Með því tapist bæði bragð og
1. Kllppiö uggana af rauösprett-
unni og dýfiö henni augnablik f
sjóöandi vatn, skafiö sföan roö-
iö vel. Taklð tálknin og augun
úr hausnum. Þerriö fiskinn vel
meö eldhúspappír.
2. Stingiö nokkur göt á fiskinn
báöum megin meö beittum,
oddmjóum hnífi. Látiö sítrónu-
safann renna inn f götin, stráið
salti og pipar yfir fiskinn og
reyniö aö láta það fara inn í
götin. Látiö hann bíöa þannig í
10—15 mínútur.
3. Leggið fiskinn í smuröa bökun-
arskúffu, svarta roöiö niöur, og
penslið hliöina, sem upp snýr,
meö bræddu smjöri. Glóöar-
steikiö þannig í 10 mínútur.
Hvolfiö sföan fisknum á fatiö,
sem hann veröur borinn fram á
(munið að þaö þarf aö vera eld-
fast).
4. Setjiö sólblómafræiö saman
viö smjöriö, sem eftir er, og
pensliö seinni hliöina meö því.
Glóöarsteikiö í aörar 10 mfnút-
ur.
5. Setjið hálfa sundurskorna ólffu
í hvora augnatóft.
Meðlæti: Soönar kartöflur meó
klipptri steinselju, sítrónu- og
tómatsneiðar eða bátar.
Athugið: Skemmtiiegt er aö setja
kryddsmjör nr. IV. bls. 158 i
sneiðum í rönd ofan á fiskinn,
þegar hann er borinn fram.
- AH.
Páll P. Pilsson Sigrid Martikke
V fnarkvöld
Tónlíst
Egill Friöleifsson
Sinfóníuhljómsveitin brá undir
sig betri fætinum og sló á léttu
strengina á tónleikunum sl.
fimmtudagskvöld. Á efnisskránni
var eingöngu Vínarmúsík þar sem
J. Strauss átti níu af þrettán núm-
erum kvöldsins. Þarna voru spil-
ararnir mættir í smoking aldrei
þessu vant með rauða nelliku í
barmi. Húsfyllir var eins og jafn-
an þegar slíkar uppákomur eiga
sér stað og mátti þar þekkja ýmsa,
sem varla láta sjá sig í annan
tíma. Að því leytinu eru konsertar
sem þessi jákvæðir, að þeir ná til
breiðari áheyrendahóps, og laða
að fólk, sem sjaldséð er í tónleika-
sölum. Og nú skyldu dillandi vals-
ar og dunandi polkar svífa um sal-
inn í Willy-Boskovsky-stíl og
hressa, bæta og kæta lund og lyfta
sálartetrinu ögn upp úr skamm-
degisdrunganum. Páll P. Pálsson
skundaði inn á pallinn léttur í
spori að vanda, hóf sprotann á loft
og Ijúfir tónar Dónárvalsins liðu
um loftin. En hvað sem því olli
megnaði sjálfur Dónárvalsinn
ekki að hrífa fólk með sér að þessu
sinni, og undirtektir áheyrenda
voru heldur dræmar. Nú jæja,
þetta hlýtur að lagast þegar stór-
kanónan frá Volksoper í Vín hefur
raust sína, ályktuðu menn. En það
brást einnig.
Sigrid Martikke hét söngkona
kvöldsins. Hún hefur fallega rödd
og kann sitt fag. Hún er glæsileg
kona og ber sig vel. Hins vegar
barst rödd hennar ekki nógu vel
einkum á lægra sviðinu. Hjálpaði
þar einnig til að hljómburður
hússins er ekki góður eins og allir
vita, og hljómsveitin var óþarflega
hávær á stundum. Sigrid Martikke
var kurteislega tekið en lítið fram
yfir það. Gekk svo fram að hléi.
í seinni hálfleik fjörgaðist leik-
urinn heldur, sem nægði þó ekki
til að kveikja í þungum salnum og
ná þeirri stemmningu sem kons-
ertum sem þessum er ætlað að
gera. Það var helst í sætlegu síg-
aunaljóði, sig Sigrid söng sem
aukalag, að áheyrendur létu í ljós
hrifningu. Þannig fór nú það. Við
skulum bara vona, að bráðum
komi betri tíð með blóm í haga.
Bridge
Arnór Ragnarsson
Tafl- og
bridgeklúbburinn
Fimmtudaginn 14. janúar
hefst aðalsveitakeppni félagsins.
Keppnisstjóri verður Agnar
Jörgensson. Væntanlegir þátt-
takendur tilkynni sveitir sínar
fyrir 13. janúar til Eyvinds Guð-
mundssonar í síma 19622 eða
Sigfúsar Sigurhjartarsonar í
síma 44988.
Spilað er í Domus Medica og
hefst keppni kl. 19.30 stundvís-
lega.
Bridgefélag
Reykjavíkur
Síðastliðinn miðvikudag hófst
þriggja kvölda Board a Match
keppni hjá félaginu. Tólf sveitir
taka þátt í keppninni.
Að loknum þremur umferðum
er röð efstu sveita þessi.
Örn Arnþórsson 34
Friðþjófur Einarsson 29
Sævar Þorbjörnsson 28
Þórarinn Sigþórsson 28
Gestur Jónsson 24
Jón Þorvarðarson 24
Næstu fjórar umferðir verða
spilaðar í Domus Medica nk.
miðvikudag kl. 19.30. Áríðandi
er, að spilarar mæti stundvís-
lega.
Eins og fram hefur komið í
fréttum, verður afmælismót BR
12. og 13. marz. Það er tvímenn-
ingskeppni með þátttöku 36
para. Þar af eru 6 sterk erlend
pör. Þeir sem óska eftir að taka
þátt í mótinu verða að sækja um
það fyrir 1. febr. nk. Geta spilar-
ar skráð sig á spilakvöldum fé-
lagsins eða haft samband við
formann s. 72876, vs. 82090, fyrir
þennan tíma. Sæki fleiri en 30
pör um þátttöku, áskilur stjórn
BR sér rétt til að velja keppend-
ur í mótið úr hópi umsækjenda.
Bridgefélag
Kópavogs
Hraðsveitarkeppni BK lauk
10. des. og urðu úrslit þessi:
sveit stig
Aðalsteins Jörgensens 164
Þóris Sigursteinssonar 149
Þóris Sveinssonar 110
Meðalskor 0.
Alls tóku 13 sveitir þátt í mót-
inu sem stóð yfir í 6 kvöld.
Jólatvímenningur var haldinn
17. des. með þátttöku 20 para.
Dregið var um spilafélaga og
máttu fastir makkerar ekki spila
saman. Spilað var í tveimur tíu
para riðlum og hlutu flest stig:
Gissur J. Kristinsson —
Rúnar Magnússon
Guðmundur Gunnlaugsson —
Guðmundur Pálsson
Hlutu þeir jólagjafir í verð-
laun.
Eins kvölda tvímenningur með
Mitchel-sniði var haldinn 7. jan.
með þátttöku 18 para. Efstu sæt-
in skipuðu:
Stefán Pálsson —
Ragnar Magnússon
Jón Hilmarsson —
Guðbrandur Sigurbergsson
Aðalsteinn Jörgensen —
Ásgeir Ásbjörnsson
Næsta keppni félagsins er
barómetertvímenningur sem
hefst 14. jan. og verður 5 kvöld.
Gert er ráð fyrir þátttöku 30
para og verða spil tölvugefin.
Enn er hægt að bæta við nokkr-
um pörum en tekið er á móti
þátttökutilkynningum hjá Þóri í
síma 45003, Gróu í síma 41794 og
Sigurði í síma 41973. Spilað
verður að Þinghóli við Hamra-
borg, Kópavogi og hefjast spila-
kvöld kl. 20.00 stundvíslega.