Morgunblaðið - 09.01.1982, Blaðsíða 24

in*«gtiiiÞi*fetfe
LAUGARDAGUR 9. JANÚAR 1982
„Mér finnst alveg frábært að ís-
lenska óperan sé orðin að veru-
leika, og draumar margra að ræt-
ast,“ sagði John Speight, öðru
nafni Carneros, en hann var bæði
farðaður og kominn í búning er
við hittum hann. Þetta er í annað
sinn sem John Speight er á óperu-
sviði á Islandi, hann er nú búsett-
ur hér á landi og kennir við Tón-
skóla Sigursveins.
STEFÁN GUÐMUNDSSON:
„Þetta er
indælt stríð“
„Þetta er indælt stríð,“ sagði
Stefán Guðmundsson, er við
spurðum hann um óperuæfingarn-
ar. Stefán er að syngja sitt fyrsta
stóra hlutverk, er í námi í Söng-
skólanum. „Ég er búinn með þrjú
ár í skólanum og býst við að taka
8. stigið í vor, en eftir það er hægt
að fara í framhaldsnám." Hann
sagðist vera furðu lítið kvíðinn, í
það minnsta enn sem komið væri.
KRISTINN SIGMUNDSSON:
Getur orðið
mikil lyftistöng
„Ef vel tekst til getur þetta orð-
ið mikil lyftistöng fyrir íslenskt
óperulíf," sagði Kristinn, en hann
syngur nú í fyrsta sinn 'á óperu-
sviði, er við nám í Söngskólanum
auk þess sem hann kennir við
Menntaskólann við Sund. „Nei, ég
er ekkert taugaóstyrkur, hef að
vísu komið fram áður sem ein-
söngvari á konsert en þetta er í
fyrsta sinn sem ég er með hlut-
verk. Islendingar hafa yfirleitt
haft mikinn áhuga á óperum. Það
er gaman að standa í þessu og ég
vona að allt gangi vel.“
JÓN ÞÓRARINSSON REKUR KAFLA ÚR ÍSLENSKRI ÓPERUSÖGU
FYRSTU VERKIN VORU
FLUTT MILLI1930 OG 1940
ÝMISLEGT hafa íslendingar tekið
sér fyrir hendur fyrr varðandi óperu-
og óperettuflutning og víst er flutn-
ingur íslensku óperunnar á Sígauna-
baróninum núna ekki það fyrsta
sem gerist í þessum málum, Jrótt
formlega hafi verið stofnuð Islensk
ópera. Jón Þórarinsson tónskáld
hefur að undanfornu unnið að því
að safna heimildum um íslenskt
tónlistarlíf á síðustu áratugum og
rakti hann fyrir Mbl. nokkur helstu
atriði úr fyrri óperusögu íslendinga:
— Segja má að óperuflutningur
hafi byrjað hérlendis þegar Tón-
listarfélagið gekkst fyrir því árið
1934 að Meyjarskemman var flutt.
Dr. Franz Mixa stjórnaði og Ragn-
ar Kvaran var leikstjóri, en
Kristján Kristjánsson söngvari
fór með aðalhlutverkið.
Áður en þetta var, eða veturinn
1931 til 1932, hafði Leikfélag
Reykjavíkur sýnt gamanleik, sem
kallaður var óperetta og nefndist
Lagleg stúlka gefins, en ekkert
framhald varð á þeirri starfsemi
Leikfélagsins að því sinni. En leik-
stjóri var þar Haraldur Björnsson
og í einu sönghlutverkinu Sigrún
Magnúsdóttir, og komu bæði mjög
við sögu óperettuflutningsins á
næstu árum.
Næsta verkefni á eftir Meyj-
arskemmunni var Systirin frá
Prag, flutt þremur árum síðar og
einnig fyrir forgöngu Tónlistarfé-
lagsins. Meðal söngvara þar var
Pétur Jónsson óperusöngvari, og
var ekki lítill liðsauki í honum
mörg næstu árin. Systirin frá
Prag telst fyrsta ópera, sem sýnd
var hér á landi.
Þá gekkst Tónlistarfélagið enn
fyrir flutningi á nokkrum óperett-
um, stundum í samvinnu við Leik-
félag Reykjavíkur, t.d. Bláu káp-
unni, Brosandi landi og Nitouche
og þá var einnig flutt fyrsta ís-
lenska óperettan fyrr og síðar, I
álögum, eftir Sigurð Þórðarson og
Dagfinn Sveinbjörnsson. Þessar
óperettur voru fluttar í Iðnó og
stjórnaði dr. Victor Urbancic
flutningi þeirra flestra, en Tón-
listarfélagið gekkst á þessum ár-
um einnig fyrir flutningi margra
stórra kórverka. Var ráðist í ýmis
stórvirki þá ekki síður en nú og
sérstaklega hafði Tónlistarfélagið
mikið umleikis á þessum árum.
Síðasta afrek þess á sviði óperu-
flutnings var sýning á La Bohéme,
sem sett var upp í Þjóðleikhúsinu
1955 í samvinnu við Einsöngvara-
félagið.
Árið 1950 kemur Þjóðleikhúsið
til skjalanna og strax það vor er
flutt óperan Brúðkaup Fígarós.
Kom þá hingað sænska óperan, en
Sinfóníuhljómsveit íslands, sem
þá var nýstofnuð, lék með. Þá var
í fyrsta sinn réttskipuð hljómsveit
mpð í óperuflutningi. Ári seinna
var Rigoletto færð upp, að mestu
leyti með íslenskum söngvurum og
kom þá Stefán íslandi og söng
hlutverk hertogans. Rigoletto sló í
gegn, var sýnd margoft og varð
glæsilegt upphaf á eigin starfi
Þjóðleikhússins á þessu sviði.
Næst var Leðurblakan sýnd ög
síðan hver óperan og óperettan á
fætur annarri. Stundum voru
þetta gestasýningar, t.d. komu
hingað finnska óperan og skoska
óperan, einnig kom hingað ópera
frá Wiesbaden. Leikfélag Reykja-
víkur færði upp óperuna Miðilinn
eftir Menotti 1952, en þar söng
Guðmunda Elíasdóttir aðalhlut-
verkið. Einnig var flutt hér önnur
stutt ópera Menottis, Amahl og
næturgestirnir, sem var líka sýnd
í sjónvarpi.
Hápunkt óperuflutnings má
telja uppfærslu á Þrymskviðu
Jóns Ásgeirssonar, fyrstu íslensku
óperunni í fullri lengd. Önnur ís-
lensk ópera eftir Atia Heimi
Sveinsson verður væntanlega flutt
á vori komanda. Þorkell Sigur-
björnsson hefur einnig samið tvær
stuttar óperur, sem fluttar hafa
verið, Apaspil og Rabba.
Einnig má nefna að á árunum
1956 til 1961 annaðist Sinfóníu-
hljómsveitin konsertflutning m.a.
á II trovatore og Carmen í Austur-
bæjarbíói og hljómsveitin hefur
nú tekið upp þann þráð aftur, að
flytja okkur óperur.
Þá erum við komin að Islensku
óperunni og forvera hennar Óper-
unni, samtökum, sem stofnuð voru
fyrir nokkrum árum og stóðu m.a.
fyrir flutningi á Ástardrykknum
eftir Donizetti og Apótekaranum
eftir Haydn. En fyrsta óperan,
sem hin nýstofnaða Islenska ópera
flutti var Pacliaggi í Háskólabíói.
Frá kveðjutónleikum Péturs A. Jónssonar í Gamla bíói 1949, en þá var Pétur 65 ára aó aldri. Við hljóðfærið
er Fritz Weisshappel. Ljóm. ól k. Magn
Þuríður Pálsdóttir:
Islensk
ópera á framtíð
fyrir sér
ÉG ER afskaplega hamingjusöm
yfir því að Gamla bíó skuli nú
vera komið í hendur söngfólks og
ég vona að það verði notaö sem
allra mest, sagði Þuríður Páls-
dóttir söngkona.
— En í Gamla bíói er ekki hægt
að sýna allar óperur og nauðsyn-
l^gt er að Þjóðleikhúsið haldi
þeirri hefð og skyldu sem því ber
lögum samkvæmt, að sýna eina
óperu og einn söngleik á ári. Það,
að íslenska óperan skuli nú hafa
yfir húsi að ráða, verður vonandi.
til þess að islenskir söngvarar fái
stóraukin tækifæri og fleiri at-
vinnumögleika. Ég trúi því fast-
lega að íslensk ópera eigi framtíð
fyrir sér og ég vona að henni verði
búinn öruggur starfsgrundvöllur.
íslenskir óperusöngvarar hafa
löngum sýnt og sannað að þeir
standa fyrir sínu og það er kom-
inn tími til að þeim verði sköpuð
viðunandi starfsskilyrði.
Þeim vinum mínum og kolleg-
um sem í þetta sinn hafa lagt
hönd á plóginn og sýnt fádæma
dugnað og áræði óska ég til ham-
ingju og bið þeim allrar blessunar.
Gudmundur Jónsson:
Vonandi
gengur þetta
allt vel
— ÞAÐ ER gróska í þessari starf-
semi núna og ég er ákaflega glað-
ur yfir því dugandi fólki, en þó er
ég hræddur um að rekstrargrund-
völlinn verði að tryggja vel, sagði
Guðmundur Jónsson.
— Ég er ekki viss um að bíó-
rekstur einn geti gefið af sér þær
tekjur að þær hlaupi undir bagga
með óperuflutningi, en ég óska
mönnum alls hins besta og vona
að hér fari allt vel. Ég hefði þó
heldur viljað að Þjóðleikhúsið
flytti fleiri óperur, en vissulega er
hér um kostnaðarsamt fyrirtæki
að ræða. Menn verða nefnilega að
hafa hugfast að auk venjulegs
sviðsbúnaðar og leikara þarf 30 til
40 manna hljómsveit. Ég sé ekki í
fljótu bragði hvernig á að takast
að fjármagna þessa starfsemi, en
það sjá e.t.v. aðrir.
Vonandi gengur þetta allt vel,
hér er um að ræða skemmtilegt
verk og söngvararnir eru góðir.
Ekki hef ég séð þá alla á sviði, en
ég leyfi mér að minnast á Kristin
Sigmundsson. Við Kristinn Halls-
son höfum stundum velt því fyrir
okkur hver eða hverjir myndu
taka við af okkur þessum ~ömlu
og þarna er einn maðurinn kom-
inn og gaman er að við skulum
eiga svo gott fólk.
Guðrún Tómasdóttir:
„Þetta er
stórkostlegt“
„MÉR FINNST þetta alveg stór-
kostlegt,“ sagði Guðrún Tómas-
dóttir um stofnun íslensku óper-
unnar. „Ég er ein af mörgum
söngvurum sem ekki var starfs-
grundvöllur fyrir en hugmyndir
um stofnun óperu hafa ailtaf ann-
að slagið verið til umræðu t.d. í
Félagi íslenskra einsöngvara síð-
sstliðin 20—30 ár.“
Guðrún sagðist vonast til að
Óperan veitti söngvurum í dag
bæði atvinnutækifæri og aukna
möguleika á að spreyta sig. „Ég
samgleðst öllu þessu fólki og
reyndar öllum sem hafa komið
nálægt stofnun Óperunnar.