Morgunblaðið - 09.01.1982, Blaðsíða 19

LAUGARDAGUR 9. JANÚAR 1982
ÁRNI REYNISSON, FRAMKVÆMDASTJÓRI ÍSLENSKU ÓPERUNNAR:
TAKMARKIÐ AÐ FARA
FRAM ÚR SJÁLFUM SÉR
Árni Keynisson er framkvæmdastjóri íslenzku
óperunnar. Frá því að hann réðst til óperunnar hinn
I. október sl., hefur starf hans snúizt um tvo póla —
að hafa umsjón með því að Gamla bíói yrði breytt úr
kvikmyndahúsi í ópcruhús og að koma Sígaunabar
óninum á hinar nýju fjalir. Hvort tveggja hefur gerzt
á fimm vikum og er varla tiltökumál þótt margir hafi
undrazt hina miklu bjartsýni og jafnvel spurt hvort
það sé ekki fífldirfska að leggja í það stórvirki að
umturna samkomuhúsi á svo skömmum tíma og æfa
upp óperu um leið, og hvort þetta væri yfirleitt hægt.
— Jú, það er hægt, er svar framkvæmdastjór-
ans við þessari spurningu, — og það þarf kannski
ekki að koma þeim svo mjög á óvart sem þekkja
íslenzkt þjóðfélag. Þetta er einmitt okkar aðal,
íslendinga, að vinna stórvirki á skömmum tíma.
Ilér hefur allt lagzt á eitt. Ótal hendur eru komn-
ar á loft um leið og bent er á verkefnin og þannig
hefur þetta skotgengið. Ég segi ekki, að svona
vinnubrögð henti á öllum tímum, en við sérstak-
ar aðstæður eru þau sjálfsögð og nauðsynleg.
— Húsið er tilbúið og sýningin líka, en hvernig
standa fjármálin? Hinni rausnarlegu dánargjöf
var ætlað að standa straum af kaupum á húsi
fyrir óperuna eða byggingu óperuhúss. Duga
þessir fjármunir fyrir kaupverði Gamla bíós og
nauðsynlegum breytingum á húsinu?
— Það mun láta nærri. Arfurinn nam á sínum
tíma milljarði, eða 10 milljónum nýkróna. Þessi
tala hefur vitanlega breytzt eins og aðrar tölur,
en kaupverð hússins nam 8,5 milljónum. Bráða-
birgðatölur um breytingakostnað eru ein milljón
í Ijósabúnað og ein og hálf í framkvæmdir við
sjálft húsið. Nú þegar liggur fyrir að þessar tölur
eru heldur lágar, en þegar upp er staðið, mun láta
nærri að samanlagður kostnaður vegna húsnæð-
isins sé innan þeirra marka sem dánargjöfin set-
ur.
Rn hvernig verður rekstri óperuhússins sem
menningarstofnunar háttað?
— Ópera er dýr. Það er ekki hægt að færa upp
óperuverk nema með miklum umsvifum og mikl-
um tilkostnaði. Þar koma til óteljandi samverk-
andi þættir, til dæmis það, að í flestum óperu-
verkum er lágmark að um 80 manns taki þátt í
sýningu. Einsöngvarar eru í flestum tilfellum
öðru hvoru megin við tuginn. Síðan bætist við
kór, hljómsveit og fólk sem innir af hendi önnur
störf í sambandi við hverja sýningu. Ópera kallar
á íburðarmikla sviðsmynd, því að ópera er ekki
síður myndrænt listaverk en tónrænt. Öll þessi
atriði verða að fylgjast að, sé sá listræni metnað-
ur fyrir hendi að vinna stórvirki, og sviðssetning
óperu er í eðii sínu stórvirki.
Allur tilkostnaðurinn við óperuflutning leiðir
það auðvitað af sér, að aðgangseyrir að óperusýn-
ingum er hærri en þegar um er að ræða venju-
legar leikhússýningar. Okkur reiknast til að 70%
þess fjár, sem kemur inn fyrir aðgöngumiða, fari
til greiðslu á vinnulaunum það kvöld sem sýning
fer fram, 15% til rekstrar hússins og 15% í
kostnað vegna uppfærslunnar. Með þessu móti
þarf 30 sýningar og fullt hús á hverri sýningu,
svo uppfærsla óperuverks standi undir sér. Það
er engan veginn raunhæft að ætla að slíkt gerist
í hvert skipti, og alls ekki ef ætlunin er að gera
strangar listrænar kröfur, en setja ekki upp ein-
Árni Reynisson fyrir framan Gamla bíó, hús fslenzku óperunnar.
tóm kassastykki, sem svo eru nefnd. Slík stefna
yrði aldrei í samræmi við þær listrænu kröfur
sem hér verða gerðar og það takmark sem sett er,
að fara fram úr sjálfum sér, að gera betur og
betur.
Af þessum ástæðum er augljóst, að annað og
meira en hátt miðaverð verður að koma til, ef
stofnunin á að geta starfað. Nú vill svo til að
Islenzka óperan er ekki opinber stofnun og rekst-
urinn verður að standa undir sér. Þar sem fyrir
liggur, að óperugestir muni ekki geta staðið
straum af öllum kostnaði beint, verður fleira til
að koma. I því sambandi er ýmislegt á döfinni.
í fyrsta lagi ætlum við að halda áfram kvik-
myndasýningum í húsinu eftir því sem unnt er;
og þær verða að sjálfsögðu tekjulind óperunnar. Í
öðru lagi munum við leigja salinn út. Hér kemur
til sögunnar nýr tónleikasalur af stærð sem hef-
ur vantað í tónlistarlífið hér, en auk þess verður
væntanlega hægt að leigja út húsið fyrir annars
konar samkomur. Þess má geta nú, að við höfum
þegar fengið tilmæli um að leigja það fyrir setn-
ingu ráðstefnu seint næsta sumar. Þá er að telja
styrktarfélag óperunnar, en það er nú þegar farið
að gegna mjög mikilvægu hlutverki. Við erum að
leggja drög að því að fyrirtæki og stofnanir ljái
okkur liðsinni og til greina kemur, að slíkir aðilar
styrki til dæmis ákveðnar sýningar eða jafnvel
uppfærslur einstakra óperuverka, sýningarferðir
út á land eða önnur afmörkuð verkefni í starf-
seminni.
Loks er svo að nefna stuðning hins opinbera.
Við höfum þegar hlotið slíkan stuðning og gerum
okkur vonir um að hann verði áframhaldandi,
rétt eins og gerist með aðra menningarstarfsemi
í landinu. Það er eitt markmið okkar að sönglist-
armenn geti búið við einhvers konar atvinnuör-
yggi, líkt og aðrir túlkandi listamenn, svo sem
leikarar, dansarar og hljóðfæraleikarar. Nú vill
svo til að flestir söngvararnir eru í opinberri
þjónustu, við tónlistarkennslu og annað þar að
lútandi. Mikilvægur stuðningur felst í því að
þetta fólk geti fengið sig laust um tíma úr sínum
föstu störfum til að taka þátt í óperuflutningi,
enda kemur slík tilhögun öllum til góða og gerir
það að verkum að kraftar þessara listamanna
nýtast langtum betur en ef þeir væru bundnir í
einu föstu starfi. Slíkur sveigjanleiki gerir það
augljóslega að verkum, að menntun þessa fólks,
sú menntun sem þjóðfélagið hefur tekið þátt í að
kosta, skilar sér þá betur til þjóðfélagsins aftur.
Annars konar stuðningur og ekki síðri er fólg-
inn í samvinnu stofnana. Þegar höfum við notið
stuðnings Þjóðleikhússins, Alþýðuleikhússins og
Sinfóníuhljómsveitarinnar og alls staðar höfum
við mætt skilningi og samstarfsvilja, án þess að
starfsemi þessara stofnana hafi raskazt fyrir
vikið. Við væntum þess að geta í framtíðinni
miðlað þeim á sama hátt. í þessu sambandi má
geta þess, að Þjóðleikhúsið hefur unnið merkt
starf með óperuflutningi á liðnum árum og það
er von okkar, að sá liður í starfsemi leikhússins
haldi áfram. Við höfum nefnilega þá trú að aukið
framboð hafi í för með sér aukna eftirspurn og
heilbrigð samkeppni er jákvæð og kemur öllum
til góða.
— Á.R.
Jón Sigurbjörnsson:
Það sem
beðið hefur
verið eftir
„ÉG ÓSKA þeim alls velfarnað-
ar,“ sagði Jón um stofnun Islensku
óperunnar. „Vonandi rætist sá
draumur að þetta verði raunveru-
leg Islensk ópera, eins og allt þetta
fólk á skilið sem staðið hefur að
þessu með fádæma dugnaði og
bjartsýni. Þetta er það sem beðið
hefur verið eftir og þökk sé þeim
sem eru að hrinda þessu í fram-
kvæmd."
Guðmunda Elíasdóttir:
Óska nýrri kyn-
slóð alls góðs
NÚNA er komin ný söngvara-
kynslóð til að taka við og ég óska
henni alls hins besta í þessum
stórræðum sínum, sagði Guð-
munda Elíasdóttir söngkona.
— Það er glæsileg byrjun að
hafa nú fengið hús, þetta besta
sönghús borgarinnar, og við eigum
feikinóg af storfinum söngvurum.
Skaðinn er hins vegar mikill
hversu fá tækifæri þessir góðu
söngvarar hafa fengið, en með
þessu framtaki ætti að rætast
nokkuð úr og vona ég að fjár-
hagshliðin verði ekki of erfið.
Kristinn Hallsson:
Vona að unga
fólkið fái
störf við óperu
ÉG HLÝT að fagna því sem þarna
er að gerast, en vissulega hefi ég
nokkrar áhyggjur af áframhald-
andi rekstri, sagði Kristinn Halls-
son söngvari.
— Segja má að þarna séu ýmsir
gamlir draumar okkar að rætast
og ég vona að unga fólkið okkar
sem nú er að taka við fái sín störf
við óperuna. En þótt fjármála-
áhyggjur séu nokkrar vegna þess
hvað þetta eru dýr verk þá vona ég
vissulega að allt þetta blessist.
Sigurveig Hjaltested:
Garðar Cortes
hefur
rutt brautina
— ÞARNA er að rætast sá gamli
draumur söngvara að fá sitt eigið
hús, en við eigum marga góða
söngvara sem nú geta vonandi
framvegis búið við að fá laun fyrir
vinnu sína, sagði Sigurveig
Hjaltested söngkona.
— Garðar Cortes hefur rutt
brautina fyrir þessa yngri söngv-
ara okkar og ég lít þessa starfsemi
mjög björtum augum og óska öll-
um góðs gengis. Gamla bíó er gott
hús, það var stíll yfir því og er
ennþá og það er mjög gott að
syngja þar.
Guðmundur Guðjónsson:
Akaflega stór-
brotið ævintýri
ÞARNA er að gerast ákaflega
stórbrotið ævintýri, sem vissulega
er skemmtiiegt og Gamla bíó er
tvímælalaust rétta húsið fyrir
söngvara okkar.
— Ég kom aðeins inn í húsið í
vikunni og sá hvað þarna var að
gerast. Fannst mér það mjög und-
arleg tilfinning að koma þarna og
sjá og fannst það allt ævintýri lík-
ast. Þetta er stór stund fyrir
söngvara og ég er mjög ánægður
fyrir hönd þeirra ungu söngvara
sem þarna eru að vinna glæsiverk.
Garðar Cortes er réttur maður á
réttum stað og færi ég þeim öllum
óskir um að allt gangi í haginn.