Morgunblaðið - 06.11.1982, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1982
27
„Allir eru að gera
það gott nema ég“
Bækur
Björn Bjarnason
Ógjörlegt er að halda því fram,
að þeir sem láta mikið að sér
kveða í hinum ýmsu listgreinum
hér á landi séu beinlínis haldnir
vanmetakennd eða efist um að
verk þeirra marki tímamót hvert
með sínum hætti. Hika menn ekki
við að halda eigin ágæti á loft
opinberlega og fjölmiðlarnir eru
ginnkeyptir. Vissulega má komast
langt á miklu sjálfstrausti og
Guðmundur Sæmundsson, sem
sjálfur ber kostnað af útgáfu bók-
ar sinnar, Ó, það er dýrlegt að
drottna, segir á kápusíðu, að ár-
eiðanlega verði „ekki komist hjá
því að hún verði metsölubók." Óg
um eigin ritstörf segir hann í
formála, þegar hann lýsir efni
bókarinnar: „Hún er sannleikur,
gagnrýni og allt of rétt lýsing á
ríkjandi ástandi í verkalýðshreyf-
ingunni." Með þessi orð í veganesti
hefur lesandinn ferð sína.
Strax vaknar þessi spurning: Til
hvers er bók af þessu tagi skrifuð?
Hvað knýr ungan menntamann,
sem er cand. mag. frá Háskóla Is-
lands en vill hasla sér völl í verka-
lýðshreyfingunni, til að draga
saman á einn stað allt sem hann
telur verkalýðsforingjum til hinna
mestu ávirðinga? Ekki er höfund-
urinn leynifulltrúi atvinnurek-
enda? Guðmundur Sæmundsson
segir, að gerð bókarinnar hafi ráð-
ið „vonin um að hún geti hrist upp
í valdakerfi verkalýðsforingj-
anna.“ Að lestri loknum hlýtur sú
skoðun að vera ríkjandi í huga les-
andans, að þetta sé borin von,
valdakerfið sé svo pottþétt að þar
verði engu hnikað.
Ramminn sem umlykur valda-
brölt verkalýðsforystunnar er
þessi að mati Guðmundar Sæ-
mundssonar: Hugtakið lýðræði
þýðir, að „fjöldinn skuli vera
valdalaus, en hafa formlegan rétt
til að kjósa sér foringja til að ráða
málunum." Flokkarnir fara með
þennan „formlega rétt“, lítill hóp-
ur forystumanna ræður hverjum
flokki og flokksræðið er „hið full-
komna lýðræði, bæði í verka-
lýðshreyfingunni og annars stað-
ar ...“ Ög ekki nóg með það, „meg-
inatriðin" í stefnu stjórnmála-
flokkanna „eru í höndum þeirra
valdaafla — innlendra og erlendra
— sem standa að baki flokkunum
og sem þeir vinna fyrir." Yfir
okkur öllum hvílir sem sé al-
heimsvald, sem við fáum ekkert
við ráðið, þar er til dæmis Bild-
erberg-klúbburinn „sem hefur
tekið að sér að ráða málum heims-
ins alls.“ Ymsir fleiri en Guð-
mundur líta á heiminn þessum
augum, hér á landi mun hafa kom-
ið út bók sem heitir Falið vald og
er hún eitt af helstu heimildarrit-
um Guðmundar Sæmundssonar. Á
öllum tímum hafa menn aðhyllst
skoðanir er byggjast á trúnni um
alheimssamsærið mikla.
Að mati Guðmundar Sæmunds-
sonar er það æðsta markmið
manna i verkalýðsfélögum að
verða formenn í slíkum félögum,
þá öðlast menn „góð laun, virð-
ingu, mannaforráð, og svo er það
áfangi á framabraut þinni til
raunverulegra valda.“ Og Guð-
mundur segir: „Ríkisstjórnarseta
er toppurinn." Hvers vegna? Guð;
mundur tilgreinir fjögur atriði: I
fyrsta lagi er það virðingin. I öðru
lagi fá ráðherrarnir umgengnis-
rétt við ýmsa stórmerka aðila í
þjóðfélaginu. í þriðja lagi fá ráð-
herrar ýmis fríðindi fyrir starf
sitt, svo sem há laun, bílstjóra og
bíla, ódýrt áfengi, ferðalög, tíð
veisluhöld, háa risnu o.fl. í fjórða
lagi fá flokkarnir tækifæri til að
búa betur um sig í kerfinu, ef þeir
eiga aðild að ríkisstjórn.
Guðmundur Sæmundsson lýsir
þeirri baráttu sem hann hefur
sjálfur háð til að ná formennsku í
Einingu á Akureyri. I frásögninni
gætir nokkurra sárinda. Lesand-
inn sér, að höfundur vill mikið til
þess vinna að verða formaður eins
og hinir og geta notið þeirra
„gómsætu ávaxta" sem þar eru á
næsta leiti.
Rauði þráðurinn í bókinni er sú
skoðun, að „allir eru að gera það
gott nema ég“. Hugmynd höfund-
ar um valdið í þjóðfélaginu og
heiminum öllum er í ætt við ein-
hvers konar firringu, sem leiðir til
ranghugmynda, hróplegs mis-
skilnings og óþarfa öfundar.
Valdakerfið á íslandi á það von-
andi skilið að verða skilgreint á
öðrum forsendum.
Höfundur hefur safnað saman
miklum fróðleik um verkalýðsfor-
ingja. Jafn augljós sannindi og
þau, að menn sitja lengi sem for-
menn verkalýðsfélaga eða bíða
eftir því í mörg ár að verða for-
menn þeirra koma engum á óvart.
Hitt er ekki heldur nýtt, að til-
tölulega fáir menn skipta með sér
llveragerdi, 4. nóvember.
HREPPSNEFNDIN í Hvera-
gerði auglýsti eftir tillögum að
byggðamerki fyrir Hveragerði
fyrir nokkrum vikum. AIIs bár-
ust um 80 tillögur frá 27 aðilum.
Nú hefur hreppsnefndin ákveðið
trúnaðarstörfum í verkalýðs-
hreyfingunni og þeir fari með
mikla fjármuni í nafni hennar.
Höfundur telur ástæðuna þá, að
þessir menn hugsi aðeins um völd
og meiri völd. Hugsjónir koma
ekki til álita hjá honum né fórn-
fýsi í þeirra þágu eða umbjóðend-
anna. Gæti velvildar í bókinni má
að öllum jafnaði skilja hana sem
háð. Með ósæmilegum hætti er
vegið að minningu látinna manna.
Menn eru dregnir í dilka. Það
vekur mikla undrun að sjá Matthí-
as Johannessen, ritstjóra, titlaðan
sem þingmann, þegar höfundur
tekur sér fyrir hendur að skipta
liðsmönnum í „forystu stjórn-
málaflokkanna" í „valdsmenn",
„atvinnupólitíkusa" og það sem
hann kallar „blandaðan hóp“. Við
lestur smáleturs á eftir formála,
þar sem ýmsar staðreyndavillur í
bókinni eru leiðréttar, er að vísu
tekið fram, að Matthías sé ekki
^jingmaður. En á hann lengur
heima í hinum „blandaða hópi“? Á
hverju byggist þessi dilkadráttur?
Höfundur hefði að ósekju mátt
leiðrétta ýmislegt fleira. Þess er
til dæmis ekki getið, að Björn Þór-
hallsson sé í miðstjórn Sjálf-
að efna til sýningar á tillögunum í
húsnæði Barnaskólans í dag og á
morgun, 6. og 7. nóvember, og
verður sýningin opin frá klukkan
13 til 18, báða dagana. Jafnframt
verður skoðanakönnun á sama
stað og tíma og eiga allir íbúar
Hveragerðis, sem orðnir eru 12
stæðisflokksins. Þá er þess ógetið,
að Guðmundur H. Garðarsson er
formaður Fulltrúaráðs sjálfstæð-
isfélaganna í Reykjavík, hins veg-
ar er hann sagður formaður Sam-
taka um vestræna samvinnu sem
er rangt og eirtnig hitt að Björgvin
Vilmundarson sé varaformaður
þeirra samtaka. Alfreð Þorsteins-
son er ekki formaður Varðbergs
eins og höfundur slær föstu. Sé ég
ekki betur en þar með sé brostin
forsenda hjá höfundi fyrir að
birta myndir af þeim Guðmundi,
Björgvin og Alfreð í þeim góða
hópi sem elskar Bandaríkin.
Bernhard prins í Hollandi er ekki
formaður Bilderberg-klúbbsins
heldur Walter Scheel, fyrrum for-
seti Vestur-Þýskalands. Hafa þé
verið talin nokkur röng atriði, sen
ég sá við fyrsta lestur og öll tengj
ast samtökum sem ég hef haf
bein kynni af. Eftir að hafa sé<
svo augljósar villur fylltist ég van
trú á að allt annað væri rétt.
Bókin er ekki skemmtileg af
lestrar, en hún er lífleg vegna
mörg hundruð mynda og vand-
virkni í umbroti. Myndirnar draga
athygli lesandans frá textanum en
leikarar hafa verið fengnir til að
sitja fyrir í því skyni að koma
hugmyndum höfundarins betur til
skila. Höfundur notar myndir af
einstaklingum og húseignum
þeirra með sama hugarfari og þeir
á Þjóðviljanum, þegar þeim er
kappsmál að gera hlut andstæð-
inga sinna sem minnstan. Dregið
hefur úr slíkum myndbirtingum í
blaðinu undanfarin ár og hlýtur
Guðmundur Sæmundsson að
sakna þess, í bók sinni reynir
hann að endurvekja þessa lítil-
mótlegu baráttuaðferð.
Verulega athygli vakti þegar
bókaútgáfan Örn og Örlygur
ákvað að gefa þessa bók ekki út
eins og um hafði verið samið við
höfundinn. Bókaútgáfan gaf út
fréttatilkynningu og sagði, að
„ýmis atriði" í bókinni hefðu ekki
verið sér „að skapi".
Settu menn sig í spor höfundar
bókarinnar og leituðust við með
samsæriskenningar hans að leið-
arljósi að skýra ástæðuna fyrir
deilu hans við bókaútgáfuna, gætu
líklega ýmsir komist að þeirri
niðurstöðu, að allt hið mikla veður
sem gert var út af bókinni áður en
hún birtist hafi verið þaulhugsað
sölu-samsæri. Nú er að sjá hvern-
ig til tekst. Lofið um sjálfan sig
dugar þó til að komast í fjölmiðl-
ana. Snýst lífið um nokkuð annað
en það og völdin?
ára, rétt á að taka þátt í skoðana-
könnuninni. Skorað er á íbúa
Hveragerðis að mæta og velja sér
merki. Hreppsnefndin hyggst hafa
hliðsjón af vilja íbúanna við end-
anlegt val byggðamerkisins.
— Sigrún
Hveragerðishreppur:
Tiliögur að byggðamerki sýndar
ERTU BÚIN(N)
AÐ LÁTA
LJÓSASKOÐA
ÓSKOÐUÐ UÓS
GETA VALDiÐ SLYSI
OPIÐ LAUGARDAG
BIFREIÐA |J| VERKSTÆÐIÐ
SKEMMUVEGI 4 |
hnascas
KOPftVOGI
SIMI7 7840
Hrað-
lestrar-
námskeið
Á hraðlestrarnámskeiöi
lærir þú ekki einungis að
lesa hraöar, heldur öðl-
ast þú meiri skilning á
lesefninu og mannst það
betur en áöur.
Eftirfarandi eru nokkur
þeirra atriöa sem þú lær-
ir á hraölestrarnámskeiöi
hjá Hraölestrarskólanum.
• Hvernig þú getur
a.m.k. tvöfaldað
lestrarhraða þinn.
• Hvernig þú getur les-
ið fleirí en eitt orð í
einu.
• Hvernig nota á hend-
ina til að stjórna
lestrarhraðanum.
• Hvernig best er að
lesa blöð og tímarit.
• Hvernig best er að
lesa námsbækur fyrir
próf.
Og þú lærir ótal margt
fleira.
Næsta námskeiö hefst 9.
nóvember nk.
Skráning í síma 16258
kl. 20.00—22.00 í kvöld
og næstu kvöld.
Hraðlestrarskólinn.
h|á
okkur
kl. 10—5 í dag
KM
-húsgögn,
Lanjfhollsvejfi 111, Reykjavík,
símar 37010 — 37144.
KÍKTU VIÐ, ÞÚ FÆRÐ ÖRUGGLEGA EITTHVAÐ VIÐ ÞITT HÆFI