Morgunblaðið - 06.11.1982, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1982
vir^ 0<^
110° snUI^naóur án
30% °SS£^
c^m Þ° £ggl
Frædsluþættir frá Geðhjálp
Aðstandendur geðsjúkra
Hér á landi eru haldnar marg-
ar ráðstefnur um allt milli him-
ins og jarðar, og eru þær eflaust
mismerkilegar, ég hef það stund-
um á tilfinningunni að þær séu
meira haldnar til að auka
mannleg samskipti heldur en að
þeir sem fyrir þeim standa búist
við að eitthvað fræðilegt komi út
úr þeim. Tökum dæmi: Ráð-
stefna er haldin um málefni
aldraðra, þar standa upp „ung-
karlar" og lýsa því hvað sé best
að gera fyrir þá öldruðu, og
hverjar séu þarfir þeirra, svona
eru yfirleitt þær ráðstefnur sem
haldnar eru um hina ýmsu ör-
yrkjahópa, væri ekki skynsam-
legra og vænlegra til árangurs
að láta þetta fólk tala fyrir sig
sjálft.
Það væri t.d. fróðlegt að
hlusta á geðsjúkling lýsa því
hvernig það er að vera vistaður á
geðsjúkrahúsi, og sömuleiðis
væri fróðlegt að hlusta á að-
standendur geðsjúkra. Ég gæti
trúað að starfsfólk á geðsjúkra-
húsum yrði reynslunni ríkari
eftir slíka ráðstefnu. Við hjá
Geðhjálp heyrum oft aðstand-
endur tala um niðurlægingu og
sektarkennd, þeim finnst þeir
niðurlægðir af starfsfólki stofn-
ana, þeir hafa nagandi sektar-
kennd yfir því að það sé þeim að
kenna að aðstandandi er sjúkur.
Hvernig má það vera? Ekki er
starfsfólk svo slæmt? Sennilega
misjafnt eins og gerist og geng-
ur. Starfsfólk ætti að leggja sig
allt fram við að draga úr sekt-
arkennd aðstandenda. Margir
aðstandendur eru illa farnir á
taugum vegna mikils álags sem
verður þegar þeir þurfa mánuð-
um og jafnvel árum saman að
umgangast mikið veika einstakl-
inga sem eru stundum til alls
vísir. Ég vil þess vegna benda
starfsfólki á að í raun og veru
sér það sjálft sig í hnotskurn í
framferði viðkomandi aðstand-
enda, þar sem vandamál að-
standendanna verða þeirra að
nokkru við langvarandi með-
höndlun sjúklinganna, en besta
reglan er þó sú, að aðgát skal
höfð í nærveru sálar. Ég held að
aðstandendum geðsjúkra sé allt-
of lítið sinnt, þar þarf að koma
til fræðsla. Það þarf enginn að
vera hissa þó aðstandendum líði
illa, síst af öllu starfsfólki geð-
sjúkrahúsa. Ég sagði fyrr að að-
standendum fyndist þeir stund-
um niðurlægðir. Ég vil benda
þeim á að sá eða sú sem niður-
lægir annan niðurlægir mest
sjálfan sig. Þeim er vorkunn. Við
hjá Geðhjálp viljum liðsinna að-
standendum, við teljum að þeir
ættu að hittast og deila áhyggj-
um sínum með öðrum með svip-
aða eða sömu reynslu, það hjálp-
ar mikið. Það er mjög slæmt að
einangrast og þora ekki að tala
út um hlutina. Aðstandendur,
berið höfuðið hátt, hættið að
læðast með veggjum. Við skulum
standa saman og kveða niður
fordóma gagnvart fólki með geð-
ræn vandamá! og geðsjúkling-
um.
rrá undirbúningi fyrir basarinn eitt kvöid fyrir skömmu.
Basar Heimaeyjarkvenna
KVENFÉLAGIÐ Heimaey i Reykja-
vík heldur basar að Hallveigarstöð-
um laugardaginn 16. nóvember kl.
14.
Á boðstólum eru m.a. kökur,
handunnir munir og fleira, en
hagnaðurinn verður notaður til
styrktar öldruðum og sjúku fólki
frá Vestmannaeyjum. Mikil að-
sókn var að basar Heimaeyjar-
kvenna sl. ár og seldist allt þá upp
á tveimur klukkustundum.
Nóvemberhátíð
í Austurbæjarbíói laugardaginn 6. nóv. kl. 14. Minnst verður 65 ára afmælis Október-
byltingarinnar og 60 ára afmælis sovéska ríkjasambandsins. Listamenn frá Tadsjikistan
í Mið-Asíu skemmta. í þeim hópi eru óperusöngkona, píanóleikari, hljómsveit rúbob-
leikara og dansarar. Þarna gefst einstakt tækifæri til aö kynnast þjóðlegri söng- og
danslist Mið-Asíubúa og hlýða á frábæra tónlistarmenn.
Aðgangur að nóvemberhátíðinni er ókeypis og öllum heimill.
Listafólkið frá Tadsjikistan kemur einnig fram viö opnun myndlistarsýningar í Eden,
Hveragerði, kl. 18 laugardaginn 6. nóv. og daginn eftir, sunnudag 7. nóv., kl. 16
í Hlégarði, Mosfellssveit. mír
18354 gata tromluna
50% vatnssparnaðinn
40% sápuspamaðinn
25% tímaspamaðinn
efnisgæðin
byggingarlagið
lósíuleysið
lúgustaðsetninguna
lúguþéttinguna
ytra lokið
demparana
þýða ganginn
stöðugleikann
öryggisbúnaðinn
hitastillinguna
spamaðarstillingar
taumeðferðina
hægu vatnskælinguna
lotuvindinguna
þvottagæðin .......
/rOniX
HÁTÚNI 6A • SÍMI 24420
Vilmundur um stjórnarskrármálið:
Umræðan helfrosin, full af
vonleysi, eins og ríkisstjórnin
VILMIINDUR Gylfason (A) sagði
m.a. i útvarpsumræóum frá Alþingi:
„Og stjórnkerfið er í kreppu af
öðrum ástæðum. Við ætlum að
breyta kjördæmaskipan, til að
auka jafnræði þegnanna, til að ná
fram jafnvægi milli dreifbýlis og
þéttbýlis. En vita menn hvernig
vandinn raunverulega er? Ef
menn ætla að fjölga alþingis-
mönnum til þess að ná fram jafn-
ræði allra kjördæma, án þess að
fækka neins staðar, þá þarf að
fara með þá í vel rúmlega eitt
hundrað og tuttugu. Ég endurtek,
rúmlega eitt hundrað og tuttugu.
Ef menn ætla hins vegar að ná
fullu jafnræði, en samt halda sér
við töluna sextíu, þá fara fámenn-
ustu kjördæmin niður í tvo. Ég
endurtek: Tvo. Hvorugt dettur
mönnum í hug í alvöru. Svo engin
furða er þó menn hiki. Og sann-
leikurinn er sá að fjölgun þing-
manna um 7 eða 9, sem auk þess er
vitlaus leið, leysir engan vanda.
Menn verða að fara að ræða
nýja stjórnarskrá, og samfélagið
allt verður að taka þátt í þeirri
umræðu. Ný ríkisstjórn á að beita
sér fyrir slíkri umræðu. Við þurf-
um að ræða mannréttindamál,
skiptingu og dreifingu valdsins,
eignarréttarákvæði. Og við meg-
um ekki gleyma því að jafnvægis-
leysi í kjördæmismálum hefur
leitt til jafnvægisleysis í efna-
hagsmálum.
Éinnig þess vegna þurfum við
að huga að nýjum leiðum. Við
þurfum að fara varlega, fara með
gát. En við þurfum að reifa nýjar
Sovéskir dagar 1982
hugsanir, nýjar hugmyndir. Við
getum ekki borið á því ábyrgð að
framlengja þá kreppu hugar og
þjóðar, sem hæstvirtur forsætis-
ráðherra hefur lýst, og ber raunar
sjálfur verulega ábyrgð á.
En hvað gæti verið nýtt? Hvað
gætu verið nýjar brautir? í stað
þess að huga stöðugt að annað
hvort fjölgun eða tilfærslu þing-
manna, sem augljóslega leysir
hvort eð er engan vanda, má
hugsa sér aðrar leiðir.
Það má hugsa sér að kjósa for-
sætisráðherra, eða ígildi hans,
beinni kosningu yfir landið allt, í
tveimur umferðum. Sá skipi aftur
með sér ríkisstjórn, innan þings
eða utan. Aðgreining fram-
kvæmdavalds og löggjafarvalds
verði skýr.
Með öðrum orðum, að fram-
kvæmdavaldið sé þannig kosið, að
atkvæði vegi jafnt, í Kópavogi og á
Kópaskeri, í Reykjavík og í
Reykjanesi við Djúp. Fram-
kvæmdavaldið hallaðist þá fremur
til þéttbýlis, en löggjafarvaldið
yrði óbreytt, ég endurtek óbreytt,
Vilmundur Gylfason
enda myndaði það mótvægi. Þá
væri fyrst eðlilegt að hagsmunir
dreifbýlis vægju þyngra, enda
kæmi það minna, eða ekki, að sök.
Reglur um samskipti fram-
kvæmdavalds og löggjafarvalds er
auðvitað hægt að hafa með mörg-
um hætti og þær eru ekki til
hindrunar, ef menn á annað borð
vilja huga til þessarar áttar.
Þvi er þessi hugmynd nefnd —
og ég ítreka að þetta er aðeins
hugmynd, sem rædd hefur verið
meðal jafnaðarmanna, að umræð-
an, eins og hún er, er auðvitað
stöðnuð, helfrosin, full af vonleysi.
Eins og ríkisstjórnin."
m m k
s» á Gódan daginn!