Morgunblaðið - 17.02.1983, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 1983
25
rður að setja fram leiðir til lausnar
u
VERZLUNARRÁÐ íslands efndi
til fjölsóttrar ráðstefnu á Hótel
Loftleiðum í gær undir heitinu
Frá orðum til athafna, viðskipta-
þing 83. Gestir ráðstefnunnar
voru forseti íslands, frú Vigdís
Finnbogadóttir, Harris lávarður
af High Cross, framkvæmdastjóri
Institute of Economic Affairs og
Matthías Johannessen ritstjóri.
Ragnar S. Halldórsson formaður
VÍ setti viðskiptaþingið, en þing-
forseti var Hjalti Geir Krist-
jánsson forstjóri. Meginefni
viðskiptaþingsins var kynning og
umræða um skýrslu sem Verzlun-
arráðið hefur látið vinna um
þann vanda sem við er að glíma í
efnahagsmálum landsins og leiðir
til lausnar og endurreisnar efna-
hagslífsins. Framsögu um skýrslu
VÍ höfðu Ólafur B. Thors forstjóri
og Þórður Ásgeirsson forstjóri.
Þá fluttu erindi fulltrúar hinna
ýmsu greina og kynntu sjónarmið
sín úr atvinnulífinu með tilliti til
skýrslu VÍ. Af hálfu iðnaðar töl-
uðu Haukur Björnsson fram-
kvæmdastjóri og Sigurður Krist-
insson forseti LI. Ingi Tryggvason
formaður Stéttarsambands
bænda talaði af hálfu landbúnað-
ar, Hjalti Einarsson formaður
Sambands fiskvinnslustöðva af
hálfu sjávarútvegs og einnig ólaf-
ur B. Ólafsson forstjóri og af
hálfu verzlunar fluttu erindi þeir
Einar Birnir fyrrverandi formað-
ur FÍS og Gunnar Snorrason
formaður KÍ.
Að lokinni setningarræðu flutti
annar gestur þingsins, Matthías
Johannessen ritstjóri, ræðu um
íslenzka framkvæmdamenn og
brautryðjendur í atvinnuupp-
byggingu landsmanna. Þá flutti
Harris lávarður erindi um sam-
keppni í atvinnulífi og stjórnmál-
um. Einnig svaraði lávarðurinn
fjölda fyrirspurna og sló hann oft
á létta strengi í málflutningi sín-
um.
Verzlunarráð íslands kynnti á
viðskiptaþingi viðamiklar tillögur
um endurreisn í efnahags- og at-
vinnumálum landsins og er þar
fjallað um frjálst markaðshag-
kerfi, frjálsa verðmyndun, gildi
sparnaðar, fríverzlun, takmörkun
opinberra umsvifa, aukinn rétt
neytenda, hagkvæmari fjármögn-
un mennta-, heilbrigðis-, og
tryggingamála, alhliða atvinnu-
uppbyggingu og fleira, en sam-
kvæmt hugmyndum Verzlunar-
ráðsmanna telja þeir unnt að
koma verðbólgunni a.m.k. niður í
40% á þessu ári. )
„Þegar við metum stjórn effna-
hagsmála sumstu árin ætti okkur
að vera ljóst að þa(i úrræði, sem
til þessa hefur venið beitt, duga
ekki til lausnar. Vandinn er
stærri en svo. Einungis með kerf-
isbreytingu og snöggu átaki, líkt
og 1960, þar sem samræmdum og
heildstæðum aðgerðum er beitt
náum við árangri. Þar tillögur,
sem við leggjum hér fram eru
þess eðlis," sagði Ragnar S. Hall-
dórsson.
„Þessar hugmyndir eru ekki
nýjar af nálinni. Margar þeirra
hafa verið reyndar erlendis með
góðum árangri. Það sem er nýtt
við þær er, hvernig þær eru settar
fram hér sem samræmd lausn
sniðin af innlendum aðstæðum og
þeim vanda sem hrannast hefur
upp.
Með samræmdum aðgerðum er
lagt til að vinna á verðbólgunni
með fyrirfram yfirlýstum lækk-
unum á óbeinum sköttum og sam-
svarandi lækkun opinberra út-
gjalda. Sjálfvirk tengsl verðlags
og launa eru rofin, en sparnaður
efldur til að draga úr eftirspurn.
Frjáls verðmyndun lækkar
vöruverð, þar sem hún stuðlar að
aukinni samkeppni og hagræð-
ingu. Jafnframt eru fyrirtækjum
opnaðar leiðir til að treysta fjár-
hagsstöðu sína og takast á við ný
verkefni. Það eykur framboð á
vöru og þjónustu og eftirspurn
eftir vinnuafli, sem dregur úr
hættunni á að hjöðnun verðbólgu
fylgi atvinnuleysi."
I lok viðskiptaþings í gær var
samþykkt eftirfarandi ályktun:
„Viðskiptaþing Verzlunarráðs ís-
lands árið 1983 fagnar því frum-
kvæði sem stjórn VÍ hefur átt um
þá áætlun um alhliða aðgerðir í
efnahagsmálum, sem hér hefur
verið til umræðu undir dagskrár-
heitinu: „Frá orðum til athafna"
og lýsir stuðningi við þá megin-
stefnu sem áætlunin felur í sér.
Þingið telur þó þörf á því með
hliðsjón af athugasemdum, sem
fram hafa komið í umræðum, að
fela stjórn ráðsins að efna til
samstarfs milli samtaka atvinnu-
lífsins til að yfirfara þessar til-
lögur og vinna fyllri útskýringar
á samhengi þeirra og áhrifum. Að
þessari vinnu lokinni verði efnt
til sérstakrar stefnuskrárráð-
stefnu í byrjun apríl nk. sem
gangi frá endanlegum tillögum til
birtingar.
korðum,
U
inga í banka og tekur lán, án þess að
framleiðslan aukist að sama skapi.
Með vísitölukerfi þegar verðbólgan
sr innbyggð í líf fólks og þegar fólk
bindur vonir við verðbólguna, þá örv-
ar hún ekki efnahagslífið, en færir á
hinn bóginn allt úr skorðum, skrum-
jkælir og eyðileggur. Efnahagslífið á
íslandi væri blómlegra ef verðlag
væri stöðugra, allir hljóta að sjá það,
á því er enginn vafi. Ef pólitíkusar
halda öðru fram eru það látalæti.
Verðbólgunni fylgir neikvæð þróun,
svo margir ókostir sem skaða.
128 sinnum minna verð-
gildi í 10% verðbólgu
Öll mín skólaár kostaði það sömu
upphæð að póstleggja bréf, sama
gilti um fargjöld, stöðugleiki var
ráðandi afl og fólk gat lifað án
spennu óvissunnar og rótleysisins í
þeim efnum.
Eitt af því sem ég hef reynt að
sýna fram á í sambandi við verðbólg-
una er það hvernig hún étur upp allt
gildismat. 10% verðbólga á 70 ára
ævi manns þýðir það að verðgildi
minnkar 128 sinnum á þessu tíma-
bili, í staðinn fyrir eina krónu þarftu
128 krónur. Ef um 70% verðbólgu er
að ræða verður þetta að stjarnfræði-
legum upphæðum, milljóna króna
mun. Með 10% verðbólgu í Bretlandi
verður pundið 100 sinnum minna á
starfsævi minni, fellur úr einu pundi
í eitt pens.“
Fólk er farið að skilja
Ég spurði Harris lávarð að því
hvað ylli því að útlit væri fyrir að
Thatcher héldi velli sem forsætis-
ráðherra í væntanlegum kosningum
þrátt fyrir það að þá yrðu atvinnu-
lausir í Bretlandi líklega um 3 millj-
ónir manna.
„Fólk er orðið svo hrætt við verð-
bólguna og það er farið að skilja að
hún getur ekki gengið, allt fer úr
skorðum og jafnvel í launagreiðslum
fyrir sömu störf er ekki lengur neitt
samræmi, yfirboð eru sífelld og und-
irboð, og tortryggni er sáð, eilífum
kritum og ósætti milli manna í sam-
félagi sem á að vera mannlegt.
Stjórn Thatchers hefur náð árangri
og það er uppörvandi, verið er að
snúa hjólunum við þótt atvinnuleys-
ið sé mikið ennþá, skynsemin er látin
ráða. Almenningur og stjórnmála-
menn segja nú: Úr því að hún getur
það, hljóta fleiri að geta snúið dæm-
inu við til jákvæðra tilþrifa."
— á.j.
Séð yfir hluta af ráð-
stefnusalnum þar sem
viðskiptaþing ’83 var
haldið í gær. Við háborðið
sitja, frá vinstri: Matthías
Johannessen ritstjóri,
Harris lávarður, forseti
íslands, frú Vigdís Finn-
bogadóttir, Hjalti Geir
Kristjánsson þingforseti,
Árni Árnason fram-
kvæmdastjóri VÍ og í
ræðustól er formaöur VÍ,
Ragnar S. Halldórsson,
að setja viðskiptaþingið.
Skattheimtan og hvar eru
nýju atvinnutækifærin?
„I'RÁTT fyrir erfiðleika í efnahagslífinu
og minnkandi hagvöxt á síðustu árum,
heldur opinberi geirinn áfram að þenj-
ast út,“ segir í efnahagsstefnu Verzlun-
arráðs íslands, sem samþykkt var í gær
á viðskiptaþingi.
f stefnunni er birt línurit, sem sýn-
ir, að nýjustu atvinnutækifærin eru
hjá hinu opinbera. Síðan segir:
„Opinberir aðilar láta sig ekki lengur
aðeins varða nauðsynleg stjórnsýslu-
og þjónustustörf, heldur er þátttaka í
HVAR ERU NÝJU ATVINNUTÆKIFÆRIN?
áhættusömum atvinnurekstri í vax-
andi mæli komin í hendur ríkisvalds-
ins.
Eftirfarandi línurit sýnir fjölgun
mannafla, sem vinnur í þjónustu
ríkisins og fjölgun mannafla, sem
vinnur í þágu atvinnuveganna frá
1963 til 1980. Fjöldi þeirra, sem unnu
hjá báðum þessum aðilum, er settur
100 árið 1963.
Síðan segir í stefnu Verzlunarráðs-
ins, að þjóðarframleiðsla hafi á árinu
1982 minnkað um 4,5% og muni
minnka um 4,0% 1983. Áhrif við-
skiptakjarabreytinga hafi 1982 verið
neikvæð um 0,5% og um hið sama
verði hún neikvæð 1983. Þetta þýði að
þjóðartekjur á mann hafi minnkað
1982 um 5,0% og muni á árinu 1983
minnka um 4,5%. Síðan segir: „Rang-
ar fjárfestingar á liðnum árum koma
nú fram í minnkandi hagvexti og al-
varlegum samdrætti í framleiðslu og
tekjum landsmanna." Afskipti hins
opinbera af frjálsri atvinnustarfsemi
hafa einnig aukizt. Skattheimtan hef-
ur komizt á áður óþekkt stig. Útgjöld
ríkisins vaxa, stofnanir þess stækka
og fyrirtækjum þess fjölgar. Ríkis-
umsvifin eru síðan til viðbótar niður-
greidd með erlendum og innlendum
lánum.“ Niðurstöðurnar koma berleg-
ast í ljós á þessari mynd, sem sýnir
hlut ríkisins í hverjum 100 krónum,
þ.e.a.s., hvað hið opinbera tekur til sín
af 100 krónum á fjórum árum, 1950,
1960, 1970 og 1980.
HEILDARSKATTHEIMTA
(Skattar tll ríkis og sveitarfélaga í hluttalli við þjóðartekjur)