Morgunblaðið - 25.07.1984, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. JÚLÍ 1984
17
Sjávarútvegur í Færeyjum nýtur 670 milljóna króna í styrki
Þurfum að losa okkur
við styrkina með aukn-
ingu útflutningsverðmæta
— segir Birgir Danielsen, forstjóri Föroya Fiskasölu
„ÞAÐ má segja að styrkir til sjáv-
arútvegs í Færeyjum séu leið
okkar til að halda uppi hráefnis-
verði og styðja afkomu fiskvinnsl-
unnar í stað gengislækkananna
hjá íslendingum. Fsreyska krón-
an fylgir þeirri dönsku svo við get-
um ekkert fiktað við gengið. Þess
vegna höfum við tekið til styrkj-
anna, en verkefni okkar, sem
störfum við sjávarútveginn og sölu
afurðanna, er að vinna okkur út úr
styrkjakerfinu," sagði Birgir Dani-
elsen, forstjóri Föroya Fiskasölu, í
samtali við Morgunblaðið.
Birgir Danielsen er fæddur
Færeyingur, en leiðir hans hafa
legið víða síðan hann lauk verk-
fræðiprófi frá Tækniháskóla
Kaupmannahafnar. Að loknu
prófi kenndi hann um tíma við
skólann, en síðan starfaði hann
hjá konunglegu Grænlandsverzl-
uninni við stjórn fiskvinnslu á
Grænlandi. Þaðan lá leið hans
til fyrirtækisins Findus í Sviss,
sem er í eigu stórfyrirtækisins
Nestlé. Findus framleiðir fryst
matvæli, kjötvörur, fisk og
grænmeti. Á vegum þess fyrir-
tækis vann hann við stofnsetn-
ingu og endurbætur á fyrirtækj-
um víða um heim og var meðal
annars framkvæmdastjóri
frystihúss í Hammerfest í Nor-
egi um tíma. Hann hóf störf hjá
Föroya Fiskasölu árið 1969 og
hefur því verið við stjórnvölinn
þar í 15 ár.
Föroya Fiskasöla var stofnuð
árið 1948 í þeim tilgangi að sam-
eina útflutning á saltfiski, en á
þeim tíma var fiskur í Færeyjum
nær eingöngu verkaður í salt.
Útflutningur á frystum fiski
hófst 1954, en ekki kom veru-
legur kippur í útflutninginn fyrr
en um 1970. Útflutningsverð-
mæti Fiskasölunnar nam á síð-
asta ári um 3,6 milljörðum króna
og var þá 80% af ðllum útflutn-
ingi Færeyinga. Verðmæti
frystra flaka nam þá um tveim-
ur milljörðum króna, frystrar
rækju um 435 milljónum, salt-
fisks um 725 milljónum og ann-
arra tegunda talsvert minna.
Stærstu markaðslöndin eru
Bandaríkin, Bretland og Vest-
ur-Þýzkaland og skiptast þau á
um forystuna. Á síðasta ári var
mestur útflutningurinn til
Bandaríkjanna eða alls fyrir 1,3
milljarða króna.
Birgir Danielsen sagði, að
helzta markmið fiskframleið-
enda og seljenda í Færeyjum nú
væri að auka útflutningsverð-
mæti fiskjarins. Ljóst væri að
afli ykist ekki á næstu árum og
því yrði að auka verðmæti út-
flutningsins. Sú þróun hefði orð-
ið á síðustu áratugum, að hlut-
fall afla af Færeyjamiðum hefði
vaxið úr 5 til 10% í 62% á síð-
asta ári. Áður fyrr hefðu Færey-
ingar veitt nær allan fisk í lög-
sögu annarra ríkja og þá hefði
hann yfirleitt verið saltaður um
borð. Eftir að veiðin hefði færzt
inn á Færeyjamið hefði frysting-
in orðið að taka við aflanum og
þá komið til kasta hennar að
auka útflutningsverðmæti eins
og unnt væri. Það væri hægt á
tvennan hátt. Annars vegar með
því að gera einhvers konar verk-
smiðjurétti og hins vegar með
því að vanda meðferð hráefnis
og auka gæðin í vinnslu flaka.
Flökin hefðu til þessa skilað
meiri árangri. Hins vegar yrði
að gæta þess, að kostnaður
vegna aukningar útflutnings-
verðmæta kæmi ekki niður á
hráefnisverðinu, þannig að það
yrði að lækka. Eins og nú væri
mætti hráefnisverð alls ekki
lækka, heldur yrði það að
hækka. Nú væru 22 frystihús í
Færeyjum og þau stærstu tækju
á móti 12.000 til 14.000 lestum á
Birgir Danielsen
ári. Væru frystihúsin svipuð að
gæðum og þau íslenzku, en þó
heldur meira vélvædd.
Verð á þorski upp úr sjó í Fær-
eyjum er um 18 krónur íslenzkar
og á ýsu litlu hærra. Laun í fisk-
vinnslu eru um 180 krónur á tím-
ann og markaðsverð Föroya
Fiskasölu í Bandaríkjunum
nákvæmlega það sama og á
framleiðslu íslendinga enda sel-
ur Coldwater fiskinn í Banda-
ríkjunum fyrir Færeyinga. Að-
spurður um það, hvernig þetta
dæmi gengi upp hjá Færeying-
um, sagði Birgir Danielsen, að
þegar lslendingar hefðu notað
gengisskráningu til að bæta fisk-
vinnslunni upp nauðsynlegar
hráefnisverðshækkanir, hefði
það ekki verið mögulegt fyrir
Færeyinga. Gengi þeirra fylgdi
dönsku krónunni og því hefði
orðið að grípa til styrkveitinga
til að greiða niður hráefnisverð
og vinnulaun. Á síðasta ári hefði
sjávarútvegurinn fengið um 670
milljónir króna í stuðning, sem
tekið hefði verið af rúmlega
fjögurra milljarða útffutnings-
tekjum Færeyinga. Hins vegar
væri samræmi milli hráefnis-
verðs á þorski og ýsu og engar
verðbætur á þær fisktegundir; á
öðrum tegundum, sem væru
minna nýtar væri hins vegar töl-
verðar verðbætur. Með hliðsjón
af þessum styrkveitingum væri
framleiðslukostnaður þvl mjög
svipaður á íslandi og Færeyjum.
Því mætti segja að styrkirnir
væru gengisfellingar Færeyinga
og markmiðið væri að auka svo
útflutningsverðmæti að útflutn-
ingurinn gæti bæði staðið undir
hráefnisverði og vinnulaunum.
Samvinna okkar við Coldwat-
er hófst 1970 og árið eftir hófst
útflutningur gegn um Coldwater
til Bandaríkjanna. Sú samvinna
hefur gengið mjög vel í alla staði
og menn eru sammála um það,
að I henni felist mikill styrkur
fyrir báða aðilja í stað þess, að
þeir væru að keppa á sama
markaði. Samstarfið við fyrrver-
andi forstjóra Coldwater, Þor-
stein Gíslason, var í alla staði
mjög gott og ég efast ekki um að
samstarfið við Magnús Gúst-
afsson verði á sama hátt mjög
gott,“ sagði Birgir Danielsen.
NÝ
SANIXRS
TÓMATSÓSA
Eftir margra ára vöruþróun,
með bestu faanleg hmefiií og ótaí
bragðprófanír hefur okkur tekíst að
fiamleíða fyrsta flokks tómatsósu,
sem nú feest á kynníngaivetðí.
Veljum íslenskt.