Morgunblaðið - 11.08.1984, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 1984
Dranganet eins og talað er um í fréttinnL Þarna flýtnr dauður fugl í netinu.
Hætta stafar af drauganetum
DRAUGANET eru net eða netahlutar sem rekur
stjórnlaust um hafið. Ástæðan fyrir því er að við veið-
ar festist net í botni og flýtur síðan upp í yfirborð
sjávar. Af þessum netum stafar mikil hstta fyrir sjó-
farendur, því ef þau festast í skrúfum skipa rekur þau
stjórnlaust þar til búið er að losa netin úr skrúfunni.
Ekki stafar síður hætta af netunum fyrir lífríki
sjávar, því eftir að farið var að nota gerviefni í
veiðarfæri rotna þau ekki og geta dýr eins og fugl-
ar orðið sér að fjörtjóni i netunum. Af þessum
sökum er æskilegt að hirða netadræsurnar úr sjón-
um ef nokkur tök eru á þvi.
8 til 10% tap á
saltfiskverkun
— 15 til 18% tap á verkun smáfisks
MEÐ 6% fiskverðs- og 2% launa-
hækkun frá 1. júní sl. hefur staðan
versnað. í stað 4—6% taprekstrar í
heildina fyrir þessar hækkanir er
tapið nú 8—10%, enda fékkst engin
nýr tekjuauki við þessa ákvörðun.
Viðbótartekjur vegna gengissigs
krónunnar gagnvart dollar hverfa að
mestu vegna lækkunar á söluverði,
en söluverð er tengd SDR til að
koma til móts við kaupendur í hækk-
andi gengi dollarans.
Tapið er nú 8—10% miðað við
heilt ár, en í raun er vandinn mun
meiri, þar eð smáfiskur er uppistað-
an í verkuninni í sumar, en tap á
verkun smáfisks er nú skv. kostnað-
arútreikningum SÍF um 15—18%.
Þessar upplýsingar um afkomu
saltfiskverkunarinnar koma fram í
fréttabréfi frá Sölusambandi ís-
lenzkra fiskframleiðenda, sem
Morgunblaðinu hefur borizt. Þar
segir ennfremur um afkomuna:
„Burtséð frá taprekstri þá er sá
„Rækjuviimslurnar gætu far-
ið að stöðvast sjálfkrafa“
vandi, er framleiðendur glfma við í
dag, fyrst og fremst rekstrarfjár-
vandi, eftir langvinnan hallarekst-
ur í flestum greinum sjávarútvegs.
Það er kyndugt, að um taprekstur
skuli vera að ræða í saltfiskverkun í
dag, þegar litið er til þess í fyrsta
lagi að markaðsverð hækkaði á ár-
inu og er örugglega í hæsta marki á
öllum mörkuðum; f öðru lagi að
gæði hafa batnað og engar kvartan-
ir hafa borist; í þriðja lagi að af-
skipanir hafa líklega aldrei verið
jafnörar — þessa dagana er verið
að lesta sfðasta vertfðarfarminn —
og greiðslur eru með skaplegum
hætti.
Að vísu vegur á móti þessu sam-
dráttur f veiðum og vinnslu, en öll
önnur ytri skilyrði eru hagstæð eins
og áður er lýst.
Um afkomuna f allra næstu
framtíð er erfitt að spá, en ljóst er
að framundan er meira tap í salt-
fiski, ef ekkert verður gert til þess
að laga rekstrargrundvöllinn, m.a.
vegna þess að inneign saltfiskfram-
leiðenda f Verðjöfnunarsjóði er nú
að heita má þrotin, en greitt er úr
sjóðnum á framleiðslu þessa árs.
Stjórnvöldum er og verður að
sjálfsögðu gerð grein fyrir stöðunni
og knúið verður á um nauðsynlegar
leiðréttingar."
— segir Theódór Norðkvist framkvæmdastjóri á Isafirði
„NEI, VIÐ treystum okkur ekki til
að stöðva vinnsluna 10. ágúst og ég
veit heldur ekki til að aðrar rækju-
vinnslur hér ætli að gera það,“ sagði
Theódór Norðkvist framkvæmda-
stjóri Rækjuvinnslu O.N. Olsen á
ísafirði í samtali við Morgunblaðið
þegar hann var spurður að því hvort
rækjuvinnslurnar á ísafirði myndu
stöðva rækjuvinnslu 10. ágúst og
fara þannig að tilmælum aðalfundar
Félags rækju- og hörpudiskvinnslu-
stöðva. En eins og fram kom í Morg-
unblaðinu í gær þá virðist ekki vera
samstaða meðal eigenda rækju- og
hörpudiskvinnslustöðva að fara að
tilmælum félags þeirra og stöðva
fyrirtækin.
Theódór sagði að menn vildu sjá
til enda ákaflega dýrt að stoppa.
Sagði hann þó aö ástandið væri
orðið mjög alvarlegt og frysti-
geymslur að fyllast þannig að
fyrirtækin gætu farið að stöðvast
sjálfkrafa eitt af öðru. Þá sagði
Theódór að á ísafirði væri rækjan
það mikilvæg atvinnulífinu að
ekki væri réttlætanlegt að stöðva
hana fyrr en allt væri komið í
strand. Guðmundur Stefán Marí-
asson framkvæmdastjóri Sigurðar
Ágústssonar hf. sem rekur hörpu-
diskvinnslu í Stykkishólmi sagði í
samtali við Morgunblaðið að fyrir-
tækið myndi hefja skelvinnsluna
nokkurn veginn á eðlilegum tíma.
Stefnt væri að því að hefja hana í
næstu viku. Sagði hann að salan
hefði glæðst heldur að undanförnu
og væru þeir búnir að senda alla
framleiðslu síðasta árs frá sér en
verðið væri ennþá jafn lágt. Sagði
hann að atvinnulífið í Stykkis-
hólmi byggðist að svo miklu leyti
á skelinni að útilokað væri fyrir
fyrirtækið að stöðva þó vissulega
væru erfiðleikar á ferðinni.
Rækjunes hf. í Stykkishólmi er
ein þeirra rækjuvinnslustöðva
sem sagðar hafa verið stopp. Sig-
urjón Helgason forstjóri Rækju-
ness sagði í samtali við Morgun-
blaðið að það væri vissulega rétt
en það væri alltaf gert á þessum
tíma á meðan starfsfólkið tæki
sitt sumarfrí. „Ég fer ekkert eftir
svona samþykktum frekar en öðr-
um boðum og bönnum. Ég fer ein-
göngu eftir markaðnum," sagði
Sigurjón þegar hann var spurður
um tilmæli Félags rækju- og
hörpudiskvinnslustöðva um stöðv-
un rækjumótttöku 10. ágúst. Sagði
hann að rækjan frá sínu fyrirtæki
væri eftirsótt vegna gæða og væri
hann nú að verða búinn að selja
allar sínar birgðir. Rækjunes hef-
ur verið með hörpudiskvinnslu yf-
ir vetrartímann undanfarin ár og
sagði Sigurjón aðspurður að ekki
væri víst að hún yrði sett af stað í
þetta skipti. Sagði hann að ekkert
vit væri í að hefja framleiðslu
þegar markaðurinn væri jafn
veikur og raun bæri vitni og birgð-
ir til frá síðasta tímabili. „Við
leggjum ekki upp laupana hér hjá
Rækjunesi, við erum ekki vanir
því,“ sagði Sigurjón aðspurður um
hvað tæki við ef ekki yrði talið
ráðlegt að hefja okelvinnsluna.
„Ég sendi bátana þá bara á fisk,
ég á ágætan þorskkvóta eftir,"
sagði Sigurjón.
Tónleikar
á sunnudag
ÍSLANDSDEILD Ung Nordisk
Musik-samtakanna heldur tónleika í
Norræna húsinu næstkomandi
sunnudag, 12. ágúst, kl. 17.00. Þar
gefur að heyra tónlist fimm ungra
tónsmiða, sem sækja tónlistarhátíð
UNM í Malmö 19.—26. ágúst næst-
komandi.
Höfundarnir eru Mist Þorkels-
dóttir, Haukur Tómasson, Árni
Harðarson, Lárus Grímsson og
Atli Ingólfsson, en fluttur verður
einleikur á flautu, sextett, raftón-
list og Hamrahlíðarkórinn syngur.
Ágóði tónleikanna rennur til
starfsemi UNM á fslandi.
(FrétUtilkynning)
„Get ég
fengið að
tala við
KRON?“
Ég skoðaði byggðina í Skerja-
firði við Reykjavíkurflugvöll að
kvöldlagi seint í júlímánuði síð-
astliðnum þegar sólin var að setj-
ast handan sjóndeildarhringsins.
Skerjafjörðurinn hefur sjarma og
er sér á parti á höfuðborgarsvæð-
inu og ólikur annarri byggð í borg-
inni. Þar er sæmilega friðsamt
þrátt fyrir nærveru Reykjavíkur-
flugvallar, þar eru engar sjoppur,
hamborgarastaðir, diskótek eða
þvílíkir staðir sem nóg er af í mið-
borginni, í Skerjafirði er náttúru-
fegurð sem ekki er annarsstaðar
að finna á höfuðborgarsvæðinu.
Fyrir um það bil þrjátíu árum
hét Einarsnesið Þvervegur. Ég
kom oft í hús við Þverveginn á
árunum 1955—60 og í endurminn-
ingunni er Skerjafjörðurinn
baðaður ljóma ævintýrsins. Þá
voru Flugfélagsvélarnar ýmist að
lenda eða að búa sig undir flugtak
handan götunnar og hávaðinn var
aldrei þrúgandi, hann var líkastur
suði í randaflugu eða gargi i kríu-
hóp. í þá daga var algengt að sjá
fólk í Skerjafirði á reiðhjólum, í
dag, þrjátíu árum síðar, er varla
nokkurn mann að sjá á reiðhjóli.
Á gangstígnum við Einarsnesið
kom ég auga á ljósbrúnan hund,
íslenskan í báðar ættir að ég tel og
hann bar sig greinilega vel, búinn
að fá vitneskju um endalok hunda-
málsins i borgarstjórn nú fyrir
skömmu.
Við Skildinganes, götuna sem
liggur ekki langt frá sjónum, voru
tvær seglskútur á skemmtisigl-
ingu og í þeirri sem var nær landi
stóð maður í stafni og veifaði til
lands, líklega verið húsbóndi i ein-
býlishúsi þarna við sjávarsíðuna
sem var að gera vart við sig. Á
blettinum við gamla Reynisstaða-
húsið var verið að heyja.
Ráðuneytisstjórinn, sem þar
býr, var með hrífu í hendi og var
að raka saman heyi I heysátur, og
allt var það gert af slíkri kunnáttu
að ókunnugur hefði getað haldið
að þarna væri að verki bóndi utan
af landi, kominn í bæinn til að
heyja fyrir vinafólk. Hann stóð í
hlaðvarpanum með uppbrettar
skyrtuermar og gekk rösklega til
verks með hafgoluna i fangið.
Það hefur mikið verið byggt í
Skerjafirði á liðnum árum og eng-
in venjuleg hús sem þar hafa risið
innan um gömlu húsin, hvort held-
ur eru raðhús eða einbýlishús. Þau
eru svo vegleg að ég gæti vel hugs-
að mér að búa í einhverju þeirra,
þó ekki væri nema sem leigjandi i
þröngu herbergi fram á forstofu-
gangi.
Lengi hefur verið verslun i
gráskeljótta steinhúsinu á horni
Einarsness og Bauganess. Kaupfé-
lag Reykjavikur og nágrennis
verslaði þar fyrr á árum og gerir
kannski enn f nýtísku kjörbúð,
Skerjaveri. Einhvern tímann fyrir
mörgum árum mun hafa komið
inn í verslunina viðskiptavinur og
spurt afgreiðslustúlku sem þar
var innanbúðar:
— Get ég fengið að tala vi
hann Kron?
— Hann Kron! sagði stúlka
undrandi.
— Já, hann Kron sem reku
þessa verslun. Manninn sei
stjórnar hér. Verslunarstjóran
sjálfan.
Viðskiptavinurinn var ekki liti
undrandi þegar stúlkan við a:
greiðsluborðið kvað verslunin
rekna af Kaupfélagi Reykjavíki
og nágrennis sem væri félagsskaj
ur samvinnumanna og alþýði
fólks. Viðskiptavinurinn loka
útidyrahurðinni svo lftið bar á c
hvarf síðan inn í bifreið við Þve
veginn.
Skerjaver er sennilega eir
verslunin í Skerjafirði, ef þær ei
fleiri þá eru þær vandlega faldi
fyrir aðkomufólki. Heyrt hef ég i
einhvers staðar leynist þarna sk
vinnustofa i kjallarakompu (
nuddstofa en það alveg eins líklei
að svo sé ekki. Gömlu húsin
Skerjafirði bera ýmis nöfn eins <
t.d. Grund, Borg, Staður, Skrúðu
Berg, Helgastaðir og Vogur, þ;
bjó eitt sinn grásleppukarl er sel
fólki í soðið.
Á síðari árum hafa ýmsir þekk
ir íslendingar sest að í Skerjafir
t.d. Friðrik ólafsson, lögfræðing
og skákmeistari, Haraldur ólai
son, lektor og varaþingmaði
Svava Jakobsdóttir, rithöfund'
og fyrrverandi alþingismaði
Sigurður Helgason, forstjóri Flu
leiða, og fleiri. Þar býr einn
óþekkt alþýðufólk með draun
sína og vonir.