Morgunblaðið - 10.11.1984, Blaðsíða 13
MORGUNBLADIÐ, LAUGARDAGUR 10. NÓVEMBER 1984
13
Vigdís Finnbogadóttir, forseti íslands, ásamt Svavari Gests, fjölumdsmis-
stjóra Lionshreyfingarinnar, en hún gaf fyrstu gleraugun í söfnunina.
Söfnun Lionsmanna
á notuðum gleraugum
LIONS-klúbbarnir á íslandi hafa
ákveóió að safna notuðum gleraug-
um um land allt vikuna 11.—18.
nóvember. Gleraugu eru meðal
þeirra hluta sem fóir henda og því
liggja víða gleraugu, sem hætt er að
nota. Engar líkur eru til þess að gler-
augu þessi verði notuð hér á landi og
er því kjörið að gefa þau fátækum
þjóðum þar sem þau geta bætt sjón
sjóndapra.
Söfnunin fer þannig fram, að
Lionsklúbbar hver á sinu svæði
munu koma fyrir vel merktum
kössum á söfnunarstöðum, sem
eru verslanir, apótek og bensín-
stöðvar. í þessa kassa er fólk beðið
um að láta notuðu gleraugun.
Lionsfélagar munu hafa eftirlit
með kössunum og tæma þá reglu-
lega.
Að söfnuninni lokinni munu
Lionsfélagar safna saman öllum
gleraugunum — athuga hvort þau
séu heil — og senda þau síðan til
Sri Lanka (Ceylon). Þegar gler-
augun koma til ákvörðunarstaðar
taka Lionsfélagar á móti þeim og
þar verða gleraugun yfirfarin,
mæld og flokkuð. Lionsklúbbar
þar hafa rekið augnlækningastöð,
þar sem barist hefur verið við
gláku og aðra augnsjúkdóma. Á
stöð þessari hafa þúsundir verið
skornir upp við gláku og þurfa
mjög margir þeirra að ganga með
gleraugu um lengri eða skemmri
tíma.
Gleraugun, sem hér hafa legið í
skúffum og skotum um árabil,
hafa því raunverulegt notagildi. Á
Sri Lanka er mikil fárækt og fólk
hefur ekki efni á að kaupa sér
gleraugu. Þar sem Lionsmenn á
íslandi og Sri Lanka vinna saman
er tryggt að gleraugun komist í
réttar hendur.
Söfnunin hefur mætt miklum
velvilja og áhuga. Geta má þess að
Vigdís Finnbogadóttir forseti ís-
lands féllst fúslega á að gefa
fyrstu gleraugun og kunna Lions-
menn henni bestu þakkir fyrir.
(tr fréíUlilkynninpi.)
Nýr doktor í
landa- og jarðfræði
FYRIR nokkru lauk Eggert Lónis-
son doktorsprófi frá Durham Uni-
versity í Englandi. Ritgerðin ber tit-
ilinn „Aspects of the glacial geo-
morphology of the Vestfirðir penins-
ula of North West Iceland with part-
Dr. Eggert Lárusson
icular reference to the Vestur-
ísafjarðarsýsla area“, eða um land-
mótun jökla og ísaldarlok á Vest-
fjörðum með sérstöku tilliti til
V estur- ísafjarðarsýslu.
Efni ritgerðarinnar er tvíþætt;
annars vegar fjallar hún um
þróun landslags á Vestfjörðum,
einkum fyrir áhrif jökulrofs á
kvarter; hins vegar um breytingar
á jöklum og sjávarstöðu í lok ís-
aldar í Dýrafirði og norðanverðum
Arnarfirði. Dr. Eggert stundaði
rannsóknir á Vestfjörðum sumrin
1981—1982, oftast í Dýrafirði og
Arnarfirði.
Andmælendur voru Ian Y. Ask-
well, Salford University, og dr.
Ewan Anderson, Durham Uni-
versity.
Dr. Eggert lauk prófi frá kenn-
araskóla íslands 1969 og stúd-
entsprófi ári síðar frá sama skóla.
Árið 1974 lauk hann B.S.-prófi frá
Háskóla íslands í landa- og jarð-
fræði. Árin 1974—1977 stundaði
hann nám við landafræðideild
Durham University. B.ed.-prófi
lauk hann 1982 frá Kennarahá-
skóla íslands. Stundakennari var
hann við Háskóla íslands 1974.
Árin 1974—1976 var hann stunda-
kennari við Durham University.
Árin 1972—1974 var hann stunda-
kennari við Gagnfræðaskóla Aust-
urbæjar og við Kennaraháskóla
íslands síðan 1980. Dr. Eggert hef-
ur verið fastráðinn kennari við
Flensborgarskólann í Hafnarfirði
síðan 1980.
Þá var hann fyrsti formaður
Landfræðifélagsins, sem stofnað
var 23. apríl 1979, og gegndi hann
formennsku í tvö ár.
Foreldrar Eggerts eru Ingibjörg
Björnsdóttir og Lárus H. Egg-
ertsson.
Þögla myndin sem öskraði
Leikmyndir og tæknibrellur Metropolis hafa varla haggast á tæpum
sextíu árum.
Kvíkmyndír
Árni Þórarinsson
Bíóhöllin: Metropolis * ☆ ☆ i
Þýsk. Árgerð: 1926. Sýnd í nýrri
útgáfu Giorgio Moroders frá árinu
1984. Handrit: Thea Von Harbou.
Leikstjóri: Fritz Lang. Aðalhlut-
verk: Brigitte Helm, Alfred Abel,
Gustav Frölich.
Við erum orðin vön því að sjá
gamlar, þöglar gamanmyndir,
einkum í sjónvarpinu, í tækni-
væddum búningi þar sem hljóð-
effektar og tónlist eru lögð ofan
á myndmálið. Við erum aftur á
móti ekki vön því að sjá drama-
tísk stórvirki frá fyrstu árum
kvikmyndanna í slíku dressi.
Hin þögla alvara hefur enda elst
verr frá markaðssjónarmiði en
hin þögla kómík. Og reyndar
orkar stórskorinn látbragðsleik-
ur hins þögla drama einatt á
nútímaáhorfanda sem kómík. En
sum þessara verka eru svo
mögnuð, þrungin þvílíkum list-
rænum krafti að áratugirnir
hrynja þegar þau brjótast inn í
samtíðina. Þannig verk er
Metropolis, sem þýski leikstjór-
inn Fritz Lang gerði árið 1926 og
er sígilt verk í kvikmyndasög-
unni en vaknar svo með spreng-
ingu í þessari nýju útgáfu tón-
listarmannsins Giorgio Moro-
ders árið 1984.
Moroder hefur undanfarin ár
verið í fremstu röð þeirra tón-
skálda sem semja kvikmynda-
músík með hljóðgervlum, ásamt
Vangelis og Pino Donaggio,
gjarnan með ívafi úr rokki og
rómantísku poppi. Moroder hef-
ur t.d. gert músík við myndir
eins og Midnight Express, Am-
erican Gigolo, Flashdance og
Scarface. Það má heita merki-
legt framtak hjá þessum manni
að kaupa réttinn á Metropolis,
leggja gífurlega vinnu í að leita
týndra atriða og skota, sem
numin höfðu verið brott af ýms-
um ástæöum á sínum tíma, og
skeyta þeim inn í aftur, ásamt
ljósmyndum þegar allt um þrýt-
ur. Jafnframt hefur hann not-
fært sér hina nýju litunartækni
þar sem tölvum er beitt til að
breyta svart-hvítum myndum í
litmyndir, — afar varhugaverð
tækni sem Moroder hins vegar
notar í Metropolis af smekkvísi
og sparsemi. Og síöast en ekki
síst bætir hann eigin hljóðrás
við þetta þögla stórvirki.
Metropolis er framtíðarsýn,
gerð þremur árum fyrir fæðingu
talmyndarinnar. Því er síður en
svo fráleitt að færa hana inni
framtíðina með þeirri tækni sem
hún hefur skapað og gera um
leið nýja, unga áhorfendaskara
handgengna sígildu verki. Ekki
er ólíklegt að þungarokkvæðing
Moroders á Metropolis fari fyrir
brjóstið á púritönum og reyndar
tekst ekki allt jafn vel á hinni
nýju hljóðrás. Háttstillt, takt-
þétt þungarokksmúsik hans
styrkir ekki verk Langs í sungn-
um lögum, enda fara textar fyrir
ofan garð og neðan og bæta engu
við tjáningu efnisins í hinu sex-
tíu ára gamla myndmáli. En i
leikhljóðum, músíkeffektum og
verulega áhrifamiklum leiknum
lögum virkar útfærsla Moroders
furðulega sterkt.
En það sem skiptir mestu i
þessum nýjum sýningum á
Metropolis er samt sem áður hið
gamla verk Langs. Þjóðfélags-
mynd þess er sett á svið í kring-
um næstu aldamót, þar sem fá-
menn yfirstétt drottnar yfir
þrældómi fjöldans. Jafnvægi
þessa kerfis er raskað af stúlk-
unni Maríu, eins konar dýrlingi,
þannig að liggur við byltingu,
uns stjórnendur borgrikisins
búa til tvífara hennar með öfug-
um formerkjum í liki vélmennis.
Þessi þjóðfélagsmynd Langs er
ekki aðeins fjarlæg framtíðar-
sýn, heldur líka lýsing á ýmsu
því sem síðan hefur gerst í heim-
inum, þ.á m. í Þýskalandi sjálfu
og um leið mörgum áratugum á
undan sinni samtíð hvað varðar
þjóðfélagskritik i kvikmyndum.
En Metropolis er þó umfram allt
vitnisburður um magnað expres-
sjónískt myndmál, sem kemur
áhorfanda enn þann dag í dag i
opna skjöldu með nákvæmri
leikstjórn, ótrúlegum fjöldaat-
riðum, lífrænni töku og lýsingu
og stórfenglegum leikmyndum.
Allt hefur þetta haft ómæld
áhrif á kvikmyndagerðarmenn
seinni tíma, — Hitchock jafnt
sem leikstjóra okkar daga eins
og Alan Parker 1 The Wall og
Ridley Scott í Blade Runner.
Metropolis er lygileg lifsreynsla.
Fjáröflunardagur
hjá kvenfélaginu
á Seltjarnarnesi
KVENFÉLAGIÐ Seltjörn hefur ný-
lega hafið vetrarstarf sitt. Það hefur
látið mjög til sín taka í bænum á
undanförnum árum.
Á þessu ári afhenti féiagið kr.
200.000 til kirkjubyggingarinnar.
Einnig hafa bæjarstjórn Seltjarn-
arness verið afhentar innréttingar
og tæki að upphæð kr. 200.000 í
snyrtistofu fyrir aldraða bæjar-
búa á Melabraut 5—7 sem nú er
fullbúin. Félagskonur hafa einnig
aðstoðað við akemmtanir fyrir
aldraða, stýrkt Lúðrasveit Sel-
tjarnarness vegna utanfarar, boð-
ið eldri bæjarbúum í ferðalög
nokkur undanfarin sumur, gefið
jólagjafir að vistheimilinu Bjargi
o.fl.
Nk. sunnudag, 11. nóvember,
hefur félagið fjáröflunardag.
Verður m.a. kökusala, skyndi-
happdrætti, lukkupokar og flóam-
arkaður. Húsið verður opnað kl.
14.00.
Næsti fundur félagsins verður
þriðjudaginn 20. nóvember kl.
20.30 í Félagsheimilinu að venju.
Til skemmtunar verður m.a. kynn-
ing á fatnaði og vörum til jólanna
undir stjórn Unnar Steinson og er
öllum konum í bænum opinn þessi
fundur.
‘Félagskonur eru uro-100 talsins.
Háls-, nef- og
eyrnalæknir
á Akureyri
EINAR Sindrason, háls-, nef- og
eyrnalæknir, ásmt öðrum sérfræð-
ingum Heyrnar- og talmeinastöðv-
ar íslands í Lundaskóla á Akureyri
dagana 23. og 24. nóv. nk.
Rannsökuð verður heyrn og tal
og útveguð heyrnartæki.
Tekið er á móti pöntunum í
Heyrnar- og talmeinastöð ís-
lands í Reykjavík alla virka daga
frá kl. 10-14 í síma 91-83855 til
og með 21. nóv. nk.
(Frétutilkynaing)
Varð fyrir
veghefli
MAÐUR á fertugsaldri fót-
brotnaði illa, er veghefilstönn
lenti á honum, er hann var við
vinnu sína á vegum Vegagerð-
ar ríkisins við áhaldahúsið á
Selfossi á fimmtudag. Brotnaði
maðurinn svo illa, að ástæða
þótti til að flytja hann í Land-
spítalann í Reykjavík, þar sem
ger var að meiðslum hans síð-
degis f gær.