Morgunblaðið - 10.01.1985, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. JANÚAR 1985
45
Iðnþróunarárangur íra
er merkilega góður
eftir Steinar
Steinsson
Þegar írland gerðist aðili að
Evrópubandalaginu var það talið
vanþróað iðnaðarríki. Það hlaut
stuðning og framlög frá bandalag-
inu til að efla iðnað í landinu, svo
og verk- og tæknimenntunina.
Þennan stuðning hafa Irar nýtt
vel og m.a. byggt upp öflugar
skóla- og tæknistofnanir til stuðn-
ings iðnaðinum.
Iðnaðarstefna
Iðnaðarstefna stjórnarinnar var
endurskoðuð fyrir nokkru. Á
grundvelli þeirrar endurskoðunar
var frá upphafi árs 1983 lögð höf-
uðáhersla á samstarf tæknistofn-
ana við iðnaðinn um nýjungar og
þróun nýrrar framleiðsluvöru.
Ennfremur að veita tæknilega að-
stoð til að draga úr framleiðslu-
kostnaði án þess þó, að það komi
niður á gæðum vörunnar eða dragi
úr ýtrustu útflutnings- og mark-
aðskröfum. Þessi stefna var byggð
á iðnþróunarreynslu undanfar-
andi ára.
Mikilvægar
tæknistofnanir
Eftirtaldar stofnanir gegna
mikilvægu hlutverki í iðnþróun-
arstefnu stjórnvalda. Irish Pro-
ductivity Centre, Kilkenny Design
og Institute for Industrial Re-
search and Standards og verður
gerð nokkur grein fyrir verkefnum
þeirra hér á eftir. Það er greini-
legt að írar hafa kynnst og orðiö
fyrir áhrifum af fjölþjóðafyrir-
tækjum og leggja því ofurkapp á
markaðsmál og hönnun. t starfi
stofnananna er lögð áhersla á að
vinna verkefnin í hópvinnu vel
menntaðra og reyndra sérfræð-
inga á hinum ýmsu sviðum.
IPC
Stofnunin hefur sérfræðinga
sem aðstoða fyrirtæki til fram-
leiðniaukandi aðgerða. Hún að-
stoðar við hagræðingu í vinnu-
brögðum, notkun laukakerfa og
við skipulag fyrirtækja. Auk þess
veitir hún aðstoð varðandi við-
skipta- og fjármálahlið rekstrar-
ins. Stofnunin veitir m.a. fyrir-
tækjum aðstoð í formi ráðgjafar
og áætlunargerðar á sviði fjár-
mála, markaðsmála, vörukynn-
inga, starfsmannahalds, rekstr-
areftirlits og stefnumörkunar.
Hagtölur
í starfi stofnunarinnar er lögð
áhersla á að birta framleiðnitölur
svo unnt sé að fylgjast með hvern-
ig málum miðar. Ársfjórðungslega
sendir stofnunin frá sér dreifirit
með tölfræðilegum upplýsingum
um þróun mála í ýmsum starfs-
greinum. Ennfremur eru þar línu-
rit, er sýna myndrænt hvernig
framleiðni- og samkeppnismálin
þróast. Einnig hvernig staðan er í
samanburði við Breta, svo og Evr-
ópubandalagsins i heild. Þó þessar
upplýsingar fjalli ekki um fram-
leiðni fjármagnsins heldur ein-
göngu um afköst vinnuaflsins er
gildi þessara upplýsinga allmikið,
að mati stofnunarinnar. í upplýs-
ingunum felst uppörvun til starfs-
greina og fyrirtækja, að skoða og
taka á rekstrarþáttum, sem geta
lyft framleiðninni.
Framleiðniárangur
Árangur íra hefur orðið allmik-
ill þegar miðað er við framvind-
una í Bretlandi og meðaltöl í ríkj-
um Evrópubandalagsins. Hins
vegar er þess að gæta, að grunn-
tölur íra, sem miðað er við, eru
tiltölulega lágar í samanburði við
t.d. Breta, sem höfðu mikið for-
skot í iðnþróuninni. Þetta kemur
m.a. fram þegar samkeppnisstað-
an er borin saman. írskur iðnaður
hefur ekki enn náð þeirri sam-
keppnisstöðu, sem ætla mætti
miðað við framfarir á framleiðni-
sviðinu. Stefnt er þó markvisst að
umbótum og aögerðum er stuðla
að því að svo verði.
Kilkenny Design
Kilkenny Design gegnir mjög
merkilegu hlutverki í iðnþróun-
arstarfi íra. Þessi stofnun hefur
nú starfað í 21 ár og var efld mikið
eins og aðrar tæknistofnanir við
inngöngu íra í Evrópubandalagið.
Hún hefur sótt mikla þekkingu og
reynslu til Norðurlanda sem nýst
hefur vel. Meginmarkmið þessarar
stofnunar er að auka gæði og bæta
hönnun á irskri iðnaðarvöru.
Stofnunin hefur náð miklum
árangri og fékk hvarvetna mjög
lofsamlegt ummæli. I Dublin var
sýning á verkum stofnunarinnar
þar sem um 400 verk voru sýnd.
Mörg þessara verka voru mjög at-
hyglisverð og sýna augljósa þekk-
ingu á markaðsmálum og frjótt
hugmyndaflug til að mæta hag-
nýtum og listrænum þörfum.
Starfsvettvangur
Kilkenny Design
Starf stofnunarinnar er þrí-
þætt. Hönnun og hönnunarráðgjöf
þar sem fyrirtækjum er veitt að-
stoð við hönnun eða endurhönnun
á framleiðsluvörum. Ennfremur
er samtökum og fyrirtækjum veitt
aðstoð til að móta stefnumörkun í
iðnhönnunarmálum. Kynning og
áróður til að örva umbætur í
hönnun, sem komið er á framfæri
með kynningu á raundæmum með
sýningum og umræðufundum. Af-
skipti af námskrám iðn- og tækni-
skóla til að hafa áhrif á meðvitund
iðnaðar og tæknimanna fyrir
nauðsyn á mikilvægi iðnhönnun-
ar.
IIRS
Þessi stofnun er stærst tækni-
stofnana á Irlandi og hefur á
hendi margþætt verkefni. Hún
hefur einnig náin tengsl við
þróunarstöðvar, sem eru á lands-
byggðinni. Helstu deildir þessarar
stofnunar eru: Stöðlunardeild,
Markaðsdeild, Tæknileg upplýs-
ingadeild, Framleiðslu- og vefnað-
ardeild, Hönnunar- og iðnaðar-
deild, Orkudeild, Umhverfisdeild,
Rafeindadeild, Efnafræðideild,
Matvæladeild og Fjármáladeild.
Vöru þróu narstar f
Mjög merkilegur þáttur í starfi
IIRS er unninn í samstarfi við iðn-
fyrirtæki við þróun á nýrri fram-
leiðsluvöru eða endurbótum á
eldri vöru. Hér eru allir þættir
skoðaðir svo sem markaðsmálin,
hönnunarmálin, framleiðslutækn-
in o.s.frv. Unnin er frumgerð af
vörunni og í mörgum tilvikum
smíðar stofnunin einnig sérhæfö
verkfæri til notkunar við fram-
leiðslu vörunnar. Þá er unnin
áætlanagerð um markað, fjár-
mögnun, framleiðslu og kostnað.
Sem dæmi um verkefni, sem voru í
vinnslu, má nefna þróun á
rafeindabúnaði í baðvogir, ávaxta-
vogir, mjólkursafnsstöðvar og
margbrotinn tölvubúnað. Þarna
var einnig unnið að einföldun á
eldri vörutegundum til að gera
þær samkeppnishæfari. Mjög at-
hyglisvert var að sjá hve mikil
áhersla var lögð á hönnun og útlit
vörunnar og hve markaðsviðhorf-
in voru ríkjandi.
Þróun framleiöslu-
aðferða
Minni fyrirtæki, sem eru að
gera umfangsmiklar breytingar á
framleiðsluaðferðum m.a. með því
að taka í notkun tölvustýrðar
framleiðsluvélar nota þjónustu
IIRS mikið. Gerð er könnun á hag-
kvæmni breytinganna og tillögur
prófaðar í tækjum stofnunarinn-
ar. Stofnunin veitir síðan aðstoð
við breytingar, sem gera þarf í
fyrirtækinu og annast endurþjálf-
un starfsfólksins. Með þessum
hætti komast fyrirtækin hjá
margskonar byrjunarerfiðleikum,
sem oft fylgja róttækum breyting-
um og draga úr samkeppnisgildi
þeirra.
Gæðavottorð og eftirlit
Gæðavottorð og gæðastimplar
ásamt gæðaeftirliti á iðnaðarvöru
eru snar þáttur í starfseminni.
Fyrirtæki, sem þess óska, geta
fengið úttekt og umsögn um fram-
leiðsluvörur sínar hjá IIRS. Þá
geta þau samið við stofnunina um
heimild til að nota gæðastimpil
hennar. Slík heimild er ekki veitt
öðrum vörum en þeim er standast
staðalkröfur um gæði samkvæmt
írskum staðli eða Evrópustaðli.
Slíkri heimild fylgir kvöð um stöð-
ugt eftirlit frá hendi stofnunar-
innar. írar leggja mikla áherslu á
stöðlun ákvæða um gæði vöru og
að þau ákvæði séu viðurkennd
hvarvetna í Evrópubandalaginu.
Hugleiðing
Irar hafa reynt ýmsar leiðir til
að efla iðnað lands sins. Þeir hafa
laðað að erlent fjármagn, tækni og
fjölþjóðafyrirtæki. Þótt þau kynni
hafi verið misjöfn hafa þeir hlotið
mikinn afrakstur í formi dýr-
mætrar þekkingar á sviði rekstr-
ar, tækni og markaðsviðhorfa.
Þeir hafa hlotið sterka meðvitund
um samhengi hönnunar,
framleiðslutækni, markaðsþekk-
ingu, fjármögnun og framleiðni-
tölfræði. Þessi reynsla kemur vel
fram í vinnubrögðum tækni-
stofnana, sem í hverju þróunar-
verki stefna markvisst að því að
treysta hvern þátt svo arðsemi
verkefnisins verði tryggð. Af frum
getum við margt lært, en á fáum
árum hafa iðnþróunarmál þeirra
tekið stórstígum framförum. Sé
t.d. litið til framleiðnitölfræð-
innar, sem upplýsir um arðsemi
starfsgreina og verkefna, þá er
hún vart til í hagstofuvinnu
okkar. Upplýsingar af því tagi
gera mögulegt að bera saman
framfarir í starfsgreinum og á
milli þjóða. Slíkar tölur hafa Irar
aðgengilegar en á hagstofum
okkar eru þær aðeins fáanlegar
óunnar og allt að þriggja ára
gamlar. Tölvutæknin er notuð til
margs ónýtilegra en söfnunar
staðreynda um framleiðni at-
vinnulífsins. Slíkt ætti þó að vera
hagsmunamál jafnt launþega sem
vinnuveitenda svo og stjórnvalda.
Ef slíkar upplýsingar væru fyrir
hendi væri um eitthvað skynsam-
legt að ræða.
Limerick í des. 1984.
SteÍBMr SteÍBMrsaoB er skóÍMstjóri
IdnskóÍMBS í HMÍBMrfirii. Hmbb er
bó í aóms- og kyaaisferð i Norður-
löndum og Bretlandi.
VERTIJ \IU(i( »II I AIS
Sparibók meö sérvöxtum aölagast verötryggingu.
Sama gildir um 18 mánaða sparireikninga.
BUNAÐARBANKIISLANDS
TRAUSTUR BANKI