Morgunblaðið - 22.02.1985, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1985
23
Kalkskortur hrjáir íslendinga
Frá vinstri Oddur Helgason, sölustjóri hjá Mjólkursamsölunni, Guðjón Magnússon, settur landlæknir, Laufey
r, Jón Otti
Stcingrímsdóttir, næringarfræðingur,
)ttar Ragnarsson, dósent, og Agnar Guðnason, blaðafulltrúi.
Mjólkurdagsnefnd hefur gefið ut
bækling um Kalk og beinþynningu í
samantekt Jóns Óttars Ragnarsson-
ar, dósents.
Beinþynning er orðinn að far-
aldri á Vesturlöndum. Þessi
hrörnunarsjúkdómur byggist á þvl
að kalk skolast með tímanum úr
beinunum með þeim afleiðingum
að þau verða sérlega brothætt og
geta, ef sjúkdómurinn er á háu
stigi, brotnað við minnsta hnjask.
Þetta er ekki séríslenskt vanda-
mál, heldur faraldur í öllum iðn-
ríkjum. Það sem gerir hann alvar-
legri hér en víða annarstaðar er
hálkan, sem við búum við yfir
vetrartímann. Gamalt fólk sem
dettur í hálku getur átt von á því
að beinbrot grói seint vegna
sjúkdómsins.
Að sögn Jóns hefur lengi verið
grunur um að ekki væri allt með
felldu í kalk og beinabúskap Vest-
urlandabúa. Skortur á kalki í
beinum, einkum hjá fullorðnu
fólki, má rekja til þriggja megin
þátta. í fyrsta lagi hefur breytt
mataræði í seinni tíð orðið til þess
að fólk borðar meira af kalk-
snauðri fæðu. Kyrrseta og hreyf-
ingarleysi er einn þátturinn auk
þess sem minnkandi framleiðsla
kynhormóna veldur minnkandi
kalki í beinum og beinþynningu. Á
þetta einkum við um konur, en
kalkrýrnun hefst um fertugt hjá
þeim og geta níu af hverjum tíu
konum átt von á að fá þennan
sjúkdóm. Því er mikilvægt að
byrja sem fyrst að byggja upp
kalk í beinum.
Laufey Steingrímsdóttir, nær-
ingarfræðingur, benti á að lítið
væri vitað um ástand kalkbúskap-
arins hér á landi því það hefði ekki
verið rannsakað nýlega. En í úr-
drætti úr erindi eftir Gunnar Sig-
urðsson, lækni, sem birtist í des-
emberhefti Læknaritsins kemur
fram að tiðni beinþynningar á ís-
landi er síst minni, jafnvel tíðari
en í öðrum löndum.
Laufey er að hefja rannsókn á
kalkbúskap íslendinga og þá eink-
um í tengslum við breytta lifnað-
arhætti og matarvenjur auk
áhrifa frá umhverfi. Með rann-
sókninni fengjust til dæmis svör
við því hvort mjólkurneysla á
ungaaldri hefði áhrif á kalk í bein-
um síðar á æfinni, eða hvort nægi-
legt D-vítamín er í fæðunni, en
það er nauðsynlegt til að geta nýtt
kalk.
Upplýsingabæklingnum um
kalk og beinþynningu, verður
dreift í skólum og notaður við
heilsufræðikennslu. Einnig mun
hann liggja frammi á læknastof-
um, en vilji menn fræðast nánar
um þetta mál þá er hægt að snúa
sér til Mjólkursamsölunnar í
Reykjavík og fá bæklinginn þar.
Kari skrifar um sig
og mann sinn Trenolt
Bækur
Björn Bjarnason
God tur til Paris.
Höfundur: Kari Storækre.
Útgefandi: Gyldendal Norsk For-
lag, 1985.
147 bls.
Mánudaginn 25. febrúar næs-
tkomandi eiga réttarhöldin yfir
Arne Treholt að hefjast, ef þeim
verður ekki frestað vegna krafna
verjanda Treholts um aðra skip-
an dómenda en þegar hefur verið
ákveðin. Frá því að Treholt var
handtekinn 20. janúar 1984 á
Fornebu-flugvelli við Osló og
síðan sakaður um njósnir fyrir
Sovétríkin og írak hefur mál
þessa háttsetta embættismanns
í norska utanríkisráðuneytinu
vakið mikla athygli í Noregi og
viðar. Áhuginn á réttarhöldun-
um sjálfum er í samræmi við
það. Nokkrum tugum sæta í rétt-
arsalnum sjálfum hefur verið út-
hlutað til blaðamanna og hefur
verið slegist um hvert sæti.
Norska utanríkisráðuneytið
ákveður hvaða erlend blöð og
fréttastofnanir fá aðgang að
salnum.
í þá þrettán mánuði sem Arne
Treholt hefur setið bak við lás og
slá hafa engar áreiðanlegar
fréttir borist af yfirheyrslunum.
Fangans hefur verið vandlega
gætt, fyrst í Osló í tvo mánuði og
síðan í Drammen skammt frá
Osló. Var kvennadeildin í fang-
elsinu þar tæmd og hún lögð
undir Treholt og gæslumenn
hans. Hinn 6. september síðast-
liðinn birtist þó þessi frásögn á
forsíðu Arbeiderbladet, sem er
málgagn norska Verkamanna-
flokksins, undir fyrirsögninni:
Botninn dottinn úr Treholtmál-
inu:
„Arbeiderbladet bendir á það í
grein, að ekki hafi verið forsend-
ur fyrir fullyrðingum um að
Arne Treholt hafi njónað fyrir
írak. Hann hefur ekki heldur
starfað sem útsendari í áhrifa-
stöðu. Blaðið heldur því einnig
fram, að í ljós hafi komið, að
hann hafi ekki verið í aðstöðu til
að afhenda skjöl sem geta valdið
öryggi ríkisins tjóni gagnvart
erlendum ríkjum."
Af þessu tilefni gaf saksóknari
norska ríkisins út eftirfarandi
fréttatilkynningu:
„Enn er verið að rannsaka það
í utanríkisráðuneytinu og hjá
öðrum opinberum aðilum, hvaða
skjöl kynnu að hafa farið um
hendur Arne Treholt.
Þessi rannsókn hefur enn ekki
leitt það í ljós, að Arne Treholt
hafi ekki getað komist yfir skjöl
sem skipta verulegu máli fyrir
öryggi ríkisins.
Frásögn Arbeiderbladets af
því hvernig ákæruvaldið metur
málið er algerlega úr lausu lofti
gripin."
Hinn 9. febrúar síðastliðinn
gerðist það svo, að Kari Stor-
ækre eiginkona Arne Treholt gaf
út bókina God tur til Paris —
Góða ferð til Parísar — þar sem
hún lýsir raunum sínum frá því
að Treholt var handtekinn. Bók-
in er hvorki mikil að vöxtum né
merkilegt framlag til menning-
arsögunnar. Hún hefur hins veg-
ar vakið miklar deilur í Noregi.
Hefur Kari verið sökuð um að
reyna að hagnast á óförum eig-
inmanns síns með því að rita
bókina. Verkið hefur selst með
afbrigðum vel.
Við lestur bókarinnar kemur
einna mest á óvart, hve lítið höf-
undur hennar véit í raun um
sakargiftirnar á Treholt. Kari
Storækre hefur starfað sem
blaðamaður og síðustu ár við
dagskrárgerð á vegum norska
sjónvarpsins. Hún kynntist Tre-
holt náið í mars 1975 en þá var
hún 25 ára gömul og starfaði í
pólitísku fréttadeildinni á blað-
inu VG, en hann var 33 ára og
ritari Jens Evensen, sem þá var
hafréttarmálaráðherra. Kari
heldur, að norska öryggislög-
reglan hafi fylgst með þeim síð-
an 1977, en það ár giftu þau sig.
Að vísu segir hún að eftirlitið
með Treholt hafi getað byrjað
fyrr, mörgum árum fyrr. Þau
eignuðust soninn Torstein í
febrúar 1978. í febrúar 1979
fluttu þau til New York, þar sem
Treholt var sendiráðunautur við
norsku fastanefndina hjá Sam-
einuðu þjóðunum. Telur Kari að
bandariska alríkislögreglan FBI
hafi fylgst með þeim í New York
meðal annars með því að láta
starfsmenn sína búa í sama húsi
og þau í New York. En milli
þeirra og Treholt-fjölskyldunnar
sköpuðust vináttutengsl. Þau
fluttu aftur til Noregs haustið
1982.
Myndin sem dregin er upp af
Arne Treholt í bókinni er næsta
fjarlæg. Það sem helst vekur
grunsemdir hjá eiginkonunni
þegar hún lítur yfir farinn veg er
að Treholt, sem alltaf var á
ferðalögum, fór ekki alltaf þang-
að sem hann sagðist vera að
fara. Eins og heiti bókarinnar
ber með sér hélt Kari, að maður
sinn væri að fara til Parísar
hinn örlagaríka dag til að undir-
búa komu Francois Mitterrands,
Frakklandsforseta, til Noregs.
En þegar hann var tekinn var
hann á leið upp í flugvél til Vín-
arborgar, þar sem hann ætlaði
til leynilegs fundar við Sovét-
manninn Gennadij Titov, sem
var rekinn frá Noregi 1972.
Kari Storækre lýsir viðburða-
litlum heimsóknum sínum til
Arne Treholt í fangelsið. Eitt
sinn þegar hún kom til Dramm-
en og heilsaði manni sínum
stakk hann samanböggluðu bréfi
í lófa hennar, sem hún smyglaði
síðan út úr fangelsinu. Þetta
gerði Treholt síðan þegar þau
hittust. Hún sagði engum frá
bréfunum en sektarkenndin sem
skapaðist við að smygla bréfun-
um úr fangelsinu og það sem í
þeim stóð varð til þess, að hún
hætti að fara í fangelsið. Arne
Treholt sakar konu sína meðal
annars um að hafa verið leik-
soppur FBI-manna í norska
ríkisútvarpinu. Fór Kari til verj-
anda manns síns og sagði hon-
um, að af ástæðum sem hún vildi
ekki skýra frá gæti hún ekki
lengur farið til fundar við eig-
inmann sinn i fangelsinu.
Birtir eru kaflar úr þessum
bréfum í bókinni. Af þeim má
ráða, að Arne Treholt er annað
hvort sigurviss eða sér enga leið
út úr þeim ógöngum. Hann lítur
þannig á að vond öfl séu að
ofsækja sig. í einu bréfanna
stendur:
„Mér finnst, að ég hafi aldrei
getað treyst þér síðustu árin,
Kari. Þú hefur ekki heldur gefið
mér neina ástæðu til þess. Ég
veit ekki, hvort þú hefur að yfir-
lögðu ráði verið notuð til að
Storækre
('jodPnrtilFdris
koma mér í þetta klandur. Þau
öfl sem hafa ofið örlagaþráðinn
þekkja þig og þau þekkja mig.
Ég sé nú, að sjálfsögðu hafði ég
næstum þvi sagt, samsæri um
hábjartan dag. Ég set hlutina í
ákveðið samhengi. Jú, þetta geri
ég, því að áður fyrr hef ég ýtt
þessu frá mér. Ég hef fundið það
á mér að eitthvað var á seyði —
að ekki var allt sem sýndist, síð-
ur en svo, en ég hef sagt við
sjálfan mig: nei, ég ætla ekki að
láta ofsóknarkenndina ná tökum
á mér... Ég held að þetta hafi
allt verið þaulhugsað. Hatur
mitt á þessu liði — norsku ör-
yggislögreglunni og samstarfs-
mönnum hennar í Verkamanna-
flokknum og annars staðar, FBI
með sínar Barbörur og Jimma
(nábúar Treholt-hjónanna í New
York innsk. Bj.Bj.), CIA — hatur
mitt á þessu öllu stafar af því að
þeir hikuðu ekki við að nota þig
gegn mér. Þeir gátu ekki einu
sinni látið það ógert... “
En í öðru bréfi segir Arne Tre-
holt um konu sína: „Hvað svo
sem gerist skaltu vera viss um
það, að ég er vinur sem bregst
þér aldrei. Ég skal ætíð verja þig
og vernda. Þú hefur gefið mér
sum bestu ár ævi minnar... “
Þessi sýnishorn úr bréfunum
verða látin nægja hér. Þau gefa
tilefni til að ætla, að réttarhöld-
in yfir Arne Treholt geti ein-
kennst af tilfinngahita manns,
sem telur að allir sitji á svikráð-
um við sig. Kari Storækre hefur
neitað að bera vitni í málinu.
Bókin sem hér hefur verið lýst er
hennar vitnisburður. Myndin af
Arne Treholt er fjarlæg þegar
eiginkona hans lýsir honum utan
fangelsismúranna en bréf hans
úr fangaklefanum fældu konu
hans frá honum. Þau geta ekki
vakið samúð lesandans.

AMERÍKA
PORTSMOUTH/NORFOLK
Ðakkafoss 1. mar.
City of Perth 13. mar.
Laxfoss 21. mar.
Bakkafoss 3. apr.
NEW YORK
Bakkafoss 27. feb.
City of Perth 11. mar.
Laxfoss 22. mar.
Bakkafoss 1. apr.
HALIFAX
Laxfoss 22. feb.
Laxfoss 25. mar.
BRETLAND/MEGINLAND
IMMINGHAM
Álafoss 24. feb.
Eyrarfoss 3. mar.
Alafoss 10. mar.
Eyrarfoss FELIXSTOWE 17. mar.
Álafoss 25. feb.
Eyrarfoss 4. mar.
Alafoss 11. mar.
Eyrarfoss ANTWERPEN 18. mar.
Álafoss 26. feb.
Eyrarfoss 5. mar.
Álafoss 12. mar.
Eyrarfoss ROTTERDAM 19. mar.
Alafoss 27. feb.
Eyrarfoss 6. mar.
Alafoss 13. mar.
Eyrarfoss HAMBORG 20. mar.
Álafoss 28. feb.
Eyrarfoss 7. mar.
Álafoss 14. mar.
Eyrarfoss GARSTON 21. mar.
Fjallfoss 25. feb.
BILBAO Skeiösfoss PINETAR 25. feb.
Skeiösfoss LEIXOES 4. mar.
Skeiösfoss NORÐURLÖND/- EYSTRASALT BERGEN 8. mar.
Skógafoss 1. mar.
Reykjafoss 8. mar.
Skógafoss 15. mar.
Reykjafoss KRISTIANSAND 22. mar.
Skógafoss 4. mar.
Reykjafoss 11. mar.
Skógafoss 18. mar.
Reykjafoss MOSS 25. mar.
Skógafoss 5. mar.
Reykjafoss 12. mar.
Skógafoss 19. mar.
Reykjafoss HORSENS 26. mar.
Skógafoss 7. mar.
Skógafoss GAUTABORG 21. mar.
Skógafoss 6. mar.
Reykjafoss 13. mar.
Skógafoss 20. mar.
Reykjafoss KAUPMANNAHÖFN 27. mar.
Skógafoss 8. mar.
Reykjafoss 14. mar.
Skógafoss 22. mar.
Reykjafoss HELSINGJABORG 28. mar.
Skógafoss 8. mar.
Reykjafoss 14. mar.
Skógafoss 22. mar.
Reykjafoss HELSINKI 29. mar.
Hornburg GDYNIA 7. mar.
Hornburg ÞÖRSHÖFN 10. mar
Reykjafoss 4. mar.
Skógafoss 10. mar.
, RIGA L Hornburg 9. mar.
VIKULEGAR
STRANDSIGLINGAR
-fram ogtilbaka
fra REYKJAVIK
alla manudaga
fra ISAFIRÐI
alla þnðjudaga
fra AKUREYRI
alla fimmtudaga
EIMSKIP