Morgunblaðið - 22.02.1985, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1985
inu, sótti hljómleika, og heima
hlustaði hann mikið á tónlist, og
mat klassíska tónlist að verðleik-
um. Hann átti einnig hljóðfæri og
lék undir söng, þegar vinir komu
saman.
Hjónin á Reynimel, Ásta og
Hjörtur, áttu barnaláni að fagna,
en börn þeirra, talin í aldursröð
eru: Björn Hjartarson, útibús-
stjóri hjá Útvegsbankanum,
kvæntur Sigríði Ármann, ball-
ettkennara. Hjörtur Hjartarson,
tölvufræðingur, kvæntur Jenný
Guðmundsdóttur. Anna Hjartar-
dóttir, gift Aðalsteini Kristjáns-
syni, skrifstofumanni. Grétar
Hjartarson, forstjóri Laugarás-
bíós. Var kvæntur Guðlaugu
Pálsdóttur, sem nú er iátin. Hans
kona er nú ólöf Klemensdóttir.
Anna Þórunn Ottesen, gift Jóni
Björnssyni, lyfsala í Stykkishólmi.
Afkomendur eru orðnir margir,
og óvíða veit ég eins náin tengsl
milli foreldra og barna og á Reyni-
mel.
Seinustu árin urðu Hirti Hjart-
arsyni örðug. Heilsuleysi leggst
nefnilega oftar en hitt þyngra á þá
sem aldrei hlífðu sér en aðra, —
og hann dó því hetjudauða í viss-
um skilningi, því hann lét aldrei
bugast, hvorki í veikindunum, né
heldur þegar ljóst var að hinsti
dagur var kominn að kveldi, að
skip heiðríkjunnar var ferðbúið.
Og einnig við erum fáorð. Við
höfum misst mann. Blessuð sé
minning hans.
Jónas Guðmundsson, rithöfundur
í dag þegar við kveðjum Hjört
Hjartarson hinstu kveðju hlýt ég
að minnast þessa merkismanns
með nokkrum orðum.
í æskuminningum mínum ber
þau Hjört og Ástu móðursystur
mína hátt. Alla tíð var náið milli
Ástu og móður minnar og snemma
vaknaði hjá ungum sveini virðing,
í fyrstu blandin ótta, fyrir hús-
bóndanum á Reynimel við
Bræðraborgarstíg. Hjörtur hafði
til að bera þá reisn og þann
þroska, sem ungu fólki er oft
nauðsyn að skynja í fari sér eldri
manna, og oft auka slík kynni eigi
lítið þroska og víðsýni hinna
yngri. Vinátta unglinga við sltka
menn, sem kunna að miðia þekk-
ingu sinni og reynslu til annarra,
geta haft varanleg áhrif á hvernig
úr unglingunum rætist, og tel ég
að það eigi við um bernskukynni
mín af Hirti.
Hjörtur rak eigin verslun á
Bræðraborgarstíg 1 í hvorki meira
né minna en 56 ár, og er mér
kunnugt um að margt ungmennið
steig sín fyrstu skref á atvinnu-
markaðnum undir hans leiðsögn.
Móðir mín hefur t.d. margoft sagt
frá hversu mikilsvert veganesti
fyrir lífsbaráttuna hún telur sig
hafa fengið af kynnum sínum við
Hjört, er hún kornung hóf störf
hjá honum. Hjörtur var einkar
laginn við að leiðbeina fólki, og
mætti segja mér að hugur margra
hvarfli í dag tii litlu búðarinnar á
Bræðraborgarstíg 1. í samanburði
við nútímaverslanir má segja, að
þar hafi ekki verið vítt til veggja,
en ótrúlega mikið vöruval og þekk-
ing og hlýlegt viðmót kaupmanns-
ins löðuðu menn að versluninni.
Tel ég að þar hafi lagst að jöfnu
meðfædd kaupmennska, áunnin
þekking á þörfum viðskiptavina
með margra ára reynslu og ótrú-
leg ósérhlífni. Hjörtur sá m.a.
fjölda báta fyrir kosti, og ef á ann-
að borð var verið að gefa sig að
þjónustu við bátaflotann dugði t.d.
lítið að ætla sér reglulegan vinnu-
tíma.
Fyrir nokkrum árum þurfti
Hjörtur að gangast undir mikla
aðgerð er annar fótur hans var
tekinn af. Hjörtur tók þessu
hlutskipti sínu með ró og stillingu
manns, sem öðlast hefur mikla
lífsreynslu og áhyggjur nánustu
aðstandenda reyndust með öllu
óþarfar. Hjörtur fór þá fljótlega
eftir aðgerðina að dvelja daglangt
við tómstundastörf á Dalbraut, og
þar rættist að hluta æskudraumur
hans um að læra til smiðs, var
hrein unun að sjá smíðisgripi þá,
sem hann kom með heim, og heyra
hann lýsa hvernig að verki væri
staðið. Ég býst við að í Hirti hafi
blundað listamannstilfinning
fyrir meðhöndlun á viði.
Ég vil að lokum ljúka þessum
fátæklegu kveðjuorðum mínum
með þakklæti til hans, og veit að
ég mæli fyrir munn móður minnar
og systra, er ég þakka þeim hjón-
um allt það er þau hafa fyrir
okkur gert, jafnt á gleði- sem
sorgarstundum, og um leið og ég
votta þér, Ásta mín, og þinni fjöl-
skyldu samúð mína, veit ég að þér
eru nú efst í huga öll góðu árin
sem þið áttuð saman.
Anton Örn Kærnested
Þegar Félag matvörukaup-
manna varð 50 ára árið 1978 voru
níu af hundrað og fimmtán stofn-
endum félagsins á lífi.
í dag er einn þessara manna
kvaddur hinstu kveðju, Hjörtur
Hjartarson kaupmaður og eru þá
einungis tveir eftir á lífi.
Hjörtur Hjartarson andaðist 15.
febrúar sl., 82ja ára að aldri, f. 31.
október 1902 í Reykjavík.
Með Hirti er genginn einn
traustasti félaginn í Félagi mat-
vörukaupmanna og sá sem lengst
allra hefur starfað í félaginu, því
hann verslaði allt fram á árið
1982. Hann stofnsetti verslun sína
á Bræðraborgarstíg 1 þann 9.
febrúar 1926 og stóð meðan stætt
var eða til 7. júlí 1982, eða rúmlega
56 ár.
Hjörtur var eins og áður sagði
einn af stofnendum félagsins árið
1928 og hafði þá verslað sjálfur í
rétt 2 ár. Hann hafði áður verið
við afgreiðslustörf hjá Ölgerðinni
Agli Skallagrímssyni og hjá Jóni
Hjartarsyni, bróður sínum, í
Hafnarstræti 4 og í Danmörku.
Eins hafði hann verið við skrif-
stofustörf áður en hann byrjaði að
versla.
Hjörtur var ætíð boðinn og bú-
inn til starfa fyrir félag sitt þegar
óskað var eftir og sat lengi í stjórn
þess fyrr á árum. Hann var endur-
skoðandi félagsins í áratugi.
Hjörtur var á 50 ára afmæli fé-
lagsins í maí 1978 sæmdur gull-
merki Kaupmannasamtaka ls-
lands, ásamt öðrum eftirlifandi
stofnendum, en þeir voru níu eins
og áður er getið.
Ég vil að lokum, fyrir hönd Fé-
lags matvörukaupmanna og fram-
kvæmdastjórnar Kaupmannasam-
taka íslands, þakka Hirti Hjartar-
syni fyrir allt hans mikla starf í
þágu félagsins og að síðustu færi
ég eftirlifandi konu hans, frú Ástu
L. Björnsdóttur og öðrum að-
standendum innilegar samúðar-
kveðjur.
Olafur Björnsson,
formaður Félags
matvörukaupmanna.
Þegar ein hurðin lokast opnast
önnur. Hjörtur frændi hefur lokað
eftir sér hurð lífsins en-opnað
hurð eilífðarinnar.
Er ég frétti andlátið setti mig
hljóðan. Minningarnar hlóðust
upp um liðna daga í nálægð hans.
Hjörtur frændi var einstakur.
Sem strákur átti ég því láni að
fagna að mega sendast fyrir hann.
Vera sendiherra hans í hverfinu
þar sem hann rak verslun í húsi
nr. 1 við Bræðraborgarstíg. Maður
hækkaði í stöðu og byrjaði að af-
greiða. Það var stór stund I lífi
mínu er ég stimplaði fyrstu upp-
hæðina frá fyrsta viðskiptavinin-
um og Hjörtur frændi fylgdist
með í fjarlægð, brosandi yfir
barnslegri, gleði sem skein úr and-
liti mínu yfir því ábyrgðarhlut-
verki sem ég var kallaður til.
Hjá Hirti frænda var allt til.
Hann var kaupmaður af lífi og sál.
Hann kappkostaði að geta þjónað
viðskiptavininum eftir bestu getu.
Að launum hlaut hann líka ást og
virðingu þeirra sem versluðu við
hann.
Glöggt man ég hvað hann átti
gott með að ræða við mann, þann-
ig að maður fékk á tilfinninguna
að saman ræddu vinir á svipuðu
reki. Hann talaði við mann með
virðingu og fullur áhuga á því sem
maður hafði fyrir stafni.
Ég vann hjá Hirti frænda sem
fyrr sagði við sendlastörf og viö
afgreiðslu og þá með skóla og á
sumrin. Er ég var innanbúðar átti
fólk það til að spyrja Hjört svo ég
heyrði, hvort ég væri sonur hans
eða barnabarn. Hjörtur jánkaði
þá því alltaf og kannaðist við mig
sem son eða barnabarn eftir því
hvort spurningin hljóðaði upp á.
Þetta þótti mér vænt um. Ég var
stoltur yfir því að hann vildi
kannast þannig við mig.
Það er sagt að mennt sé máttur
og er sannleikur mikill til í því. Sá
tími sem ég vann hjá Hirti var
mikill lærdómstími. I starfi leið-
beindi hann mér og kenndi mikið
sem að gagni gat komið, hvað
varðar verslun og einnig um lífið
sjálft. Það er margur maðurinn
sem í dag getur þakkað Hirti
frænda fyrir þá leiðsögu og
kennslu sem hann fóstraði hjá
þeim í upphafi viðskiptaferils
þeirra.
Hjörtur frændi var mikill gæfu-
maður. Hann eignaðist yndislega
og um leið hörkuduglega eigin-
konu og fjögur börn og eina fóst-
urdóttur og góðan hóp af barna-
börnum og barnabarnabörnum,
sem honum þótti innilega vænt
um.
Rödd hans hljómar enn fyrir
eyrum mínum. Það var stutt síðan
ég heimsótti hann á spítalann. Þá
sagði hani) m.a. að það væri alveg
sama hvað ég gerði og hver ég
væri, númer eitt, tvö og þrjú væri
að vera heiðarlegur, þá myndi mér
farnast vel á lífsleiðinni. Þetta er
mikill sannleikur sem þarf ekki
vitnanna við.
Ég mun sakna Hjartar frænda
inikið en góðar minningar um
hann frá Bræðró eitt, bak við búð-
arborðið, eða minningarnar um
hann brosmildan á heimili sínu,
munu veita mér mikla gleði er ég
leita á vit minninga.
Ásta mín, ég votta þér innilega
samúð og börnum og ástvinum öll-
um sendi ég dýpstu samúðarkveðj-
ur.
Það er óbifanleg sannfæring
mín að mannsandinn geti ekki lið-
ið undir lok. Það má líkja honum
við sólina, sem virðist ganga undir
en alltaf heldur áfram að lýsa. —
Þannig munu minningar um góð-
an eiginmann, traustan föður og
hjartahlýjan afa og yndisiegan
mann lýsa upp tilveru okkar sem
eftir lifum.
Svenni
Við andlát Hjartar Hjartarson-
ar sækja margar minningar á
hugann. Tengslin voru mikil milli
foreldra minna og Ástu og Hjart-
ar. Þau áttu sér dýpri rætur en
þær, að faðir minn kvæntist Sig-
ríði, systur Ástu. Áður var hann
kvæntur Valgerði Tómasdóttur,
systurdóttur Hjartar, og hélt jafn-
an góðu sambandi við fjölskyldu
hans og foreldra, Hjört Jónsson
frá Steinum í Reykjavík og Mar-
gréti Sveinsdóttur frá Ártúni á
Kjalarnesi, en þau eignuðust 11
börn og komust 9 af þeim upp:
Sveinn, Jón, Ingibjörg, Lilja, Ólaf-
ur, Oddgeir, Hjörtur, Jafet og Sig-
ríður. Er þeirra allra getið í Æfi-
minningabók V sem Menningar-
og minningarsjóður kvenna hefur
nýlega gefið út. Þar er að finna
grein um Margréti Sveinsdóttur
sem Ásta kona Hjartar hefur tek-
ið saman.
Ávallt var mikil eftirvænting
tengd því að heimsækja þau Ástu
og Hjört á Bræðraborgarstíginn.
Ef manni leiddist að sitja inni í
stofu var sá kostur alltaf fyrir
hendi að fara með Hirti í búðina
eða skreppa til hans þangað. Þar
var sérstakur ævintýraheimur og
ekki brást að kaupmaðurinn tók
vel á móti ungum gestum. Á
stundum fékkst leyfi til að dvelj-
ast þar daglangt og vigta kartöfl-
ur í poka eða dunda eitthvað ann-
að, í þeirri trú að minnsta kosti að
maður væri að gera gagn.
Hjörtur Hjartarson var vakinn
og sofinn við rekstur verslunar
sinnar í 56 ár. Hann stóð þar svo
lengi sem stætt var í orðsins
fyllstu merkingu. í júlí 1982 veikt-
ist hann í hægra fæti og missti
hann. Með Hirti er genginn kaup-
maður sem lét sér ekki einungis
annt um að geta veitt viðskipta-
vinum sínum sem besta þjónustu í
vöruvali heldur lagði sig fram um
að rækta við þá persónuleg tengsl.
Var verslunin á Bræðraborgarstíg
1 miðstöð í hverfinu. Og ekki nóg
með það, um langt árabil veitti
Hjörtur fiskiskipum í Reykjavík-
urhöfn þjónustu. Til hans gátu
menn því sótt fréttir um skipa-
ferðir og aflabrögð ef svo bar und-
ir. Eftir Vestmannaeyjagosið tók
Hjörtur til dæmis að sér að sjá
skipum þaðan sem sóttu frá
Reykjavík fyrir kosti.
Þau Ásta og Hjörtur voru höfð-
ingjar heim að sækja í þess orðs
bestu merkingu. Það hefur alla tíð
sópað að Ástu Björnsdóttur, móð-
ursystur minni. Hún lætur ekki
bugast þótt móti blási, sannaðist
það best í langvinnum veikindum
Hjartar. Glettni Hjartar er ekki
síður eftirminnileg. Hann sá alltaf
björtu hliðarnar á lífinu. Virtist
honum ekkert brugðið að þessu
leyti eftir að hann var bundinn við
hjólastól. Það var honum til mik-
illar gleði að geta verið í dagvist á
heimilinu við Dalbraut. Naut
hann þar mikillar umhyggju og
stundaði smíðar, körfugerð og
fleira. Naut hann þess að gleðja
börnin í fjölskyldunni með hag-
___________________________37_
lega gerðum smáhlutum sem hann
vann þar. Ásta og Hjörtur hafa
alla tíð verið óþreytandi við að
gleðja aðra. Enginn gat efast um,
að jafnræði væri með þeim í því
efni sem öðrum.
En það var ekki aðeins gleði og
ánægju að sækja til þeirra Ástu
og Hjartar. Hjá þeim hefur einnig
verið að finna víðtækan fróðleik
um sögu Reykjavíkur. Hjört brast
ekki minni til hinstu stundar.
Hann hafði gaman af því að rifja
upp gamla atburði og segja frá
þeim á sinn kankvísa hátt. Með
honum er genginn góður fulltrúi
þeirrar kynslóðar sem breytti
Reykjavík úr sjávarþorpi í borg.
Er mikilsvert að vita, að frásagnir
Hjartar af þeirri sögu hafa verið
skráðar og eru varðveittar fyrir
seinni tíma.
Minningin um Hjört Hjartarson
lifir skýr og björt í hugum allra
þeirra sem kynntust góðmennsku
hans og nutu hennar.
Blessuð sé minning hans.
Björn Bjarnason
t
Faöir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
VALDIMAR EINARSSON,
Blikabraut 9,
Keflavik,
veröur jarösunginn frá Keflavikurkirkju laugardaginn 23. febrúar
kl. 14.00.
Ragnheiöur Valdimarsdóttir,
Guömundur Valdimarsson,
Valgerður Þorgeirsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Þökkum innilega hlýhug og vináttu viö andlát og útför móöur okkar,
BJARGAR MAGNÚSDÓTTUR.
Soffia Magnúsdóttir,
Gestur Magnússon.
t
Þökkum innilega allan hlýhug viö andlát og útför móöur minnar,
tengdamóður og ömmu,
HREFNU BERGSDÓTTUR.
Sérstakar þakkir færum viö starfsfólki á Doplaugarstöðum fyrir
veitta hjálp.
Helga Þorkelsdóttir, P6II Þorgeirsson,
Hrefna Pálsdóttir, Hildur Droplaug Pólsdóttir.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö og vinarhug viö andlát og útför
móður okkar, tengdamóöur, ömmu og langömmu,
MARGRÉTAR JÓNSDÓTTUR,
Grensásvegi 58,
Hulda Magnúsdóttir, Haukur Guöjónsson,
Gylfi Magnússon, Hulda Magnúsdóttir,
Jón H. Magnússon, Friöa ísaksdóttir,
Hjördls Magnúsdóttir,
Rúnar Magnússon,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Öllum þeim fjölmörgu vinum og frændfólki viösvegar um landiö svo
og tengdafólki og systkinum þökkum viö auösýnda samúö og hlýju
viö andlát og útför eiginkonu minnar, móöur, tengdamóöur og
mömmu,
SVEINBJARGAR GUOJÓNSDÓTTUR,
Hákoti, Þykkvabæ.
Sérstakar þakkir til Hábæjarkirkjukórs undir stjórn Sigurbjartar
Guöjónssonar og svo Hafliöa Kristinssonar, Daniels Jónassonar
og félögum þeirra fyrir frábæran söng á kveöjustund.
Guö blessi ykkur öll.
Áraæll Markússon,
Þráinn Ársælsson, Anna Ásgrimsdóttír,
Markús Ársælsson,
Hildur Ársælsdóttir,
Gunnar Ársælsson,
Sveinbjörg Jónsdóttir, Erna Þráinsdóttir.
Lokað
vegna jarðarfarar, ÁSGEIRS KRISTÓFERSSONAR, i dag
frá kl. 13.30 til kl. 15.30.
Korpus hf.,
Ármúla 24.