Morgunblaðið - 13.03.1985, Page 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. MARZ 1985
Veruleg aukning á dag-
vistarrými hjá borginni
Á myndinni sjást Ósk Ólafsdóttir, Elín Pálmadóttir, Sigríður Arnbjarnardóttir, Erna Hauksdóttir og Sigríður Ragna
Sigurðardóttir.
„og ég er bjartsýn á
framhaldið,“ sagði
Ingibjörg Rafnar á
fundi hjá Hvöt, félagi
Sjálfstæðiskvenna.
„Samtals verður 46,7 milljónum
króna varið til uppbyggingar dagvist-
arheimila í borginni í ár, og er hlutur
borgarinnar 39,6 milljónir. Þetta er
tvöföldun á framlagi borgarinnar frá
síðasta ári. Þrjú ný dagvistarheimili
verða tekin í notkun á árinu: Hálsa-
kot, Rofaborg og Grandaborg með
samtals um 260 rýmum. Að auki
verða framkvæmdir hafnar við tvö
ný heimili, við Stangarholt og í Graf-
arvogi,“ sagði Ingibjörg Rafnar
borgarfulltrúi m.a. á fundi um dag-
vistarmál, sem Hvöt, félag sjálfstæð-
iskvenna í Reykjavík, gekkst fyrir á
miðvikudag.
„Þegar þau heimili sem lokið
verður við á þessu ári verða komin
i í notkun pláss á dagheimilum
borgarinnar fyrir 1150 börn, sem
er um 14% barna 0—6 ára í
Reykavík, á leikskólum verða
pláss fyrir 2265 börn, sem er um
40% barna 0—6 ára í borginni, og
á skóladagheimilum verða pláss
fyrir 238 börn eða 5% barna 6—9
ára.
Við áramótin 1974/1975, þ.e.
fyrir tíu árum, var pláss fyrir 25%
barna 0—6 ára í dagvist á vegum
Reykjavíkurborgar, en um síðustu
áramót var hlutfallið 40% barna á
þessum aldri. Fjölgun rýma á
tímabilinu var 73% á dagheimil-
um, 41% á leikskólum og 320% á
skóladagheimilum. En við sem hér
erum inni erum líklega sammála
um að betur má ef duga skal,“
sagði Ingibjörg. „Hins vegar er ég
ánægð með framlag borgarinnar
til dagvistaruppbyggingar í ár og
ég er bjartsýn á að framhaldið
verði gott.“
Kostnaður dagvista
—framlag borgar-
innar hærra en í tíð
vinstri meirihlutans
„Þegar dagvistarmál eru rædd
* er rétt að líta til þess hve mikið
fjármagn fer til dagvistargeirans í
heild, þ.e. til uppbyggingar og
reksturs. Ef litið er á fjárhags-
áætlanir áranna 1978—1985 kem-
ur í ljós að fjárframlög borgarinn-
ar til reksturs og stofnkostnaðar
dagvistarheimila hafa hækkað úr
því að nema 4,92% heildartekna
borgarinnar 1978 í 7,22% á árinu
1985. Því hefur stundum verið
haldið fram, að dagvistarmál njóti
ekki skilnings núverandi meiri-
hluta borgarstjórnar, en þessar
tölur sýna með ótvíræðum hætti,
að sú staðhæfing er alröng. Heild-
arframlög til dagvistarmála voru
á siðasta kjörtímabili hæst árið
1980 og námu þá 5,48% heildar-
tekna borgarinnar, en árið 1985
munu heildarframlögin nema
7,22% heildartekna borgarinnar.
Hlutdeild framlaga til dagvist-
armála af heildartekjum borgar-
innar hefur því aukist um 32% frá
því sem hæst var á síðasta kjör-
tímabili undir stjórn vinstri
manna. í desember 1973 gerðu all-
ir vinstri flokkarnir tillögu um að
á hverju ári yrðu stofnuð dag-
heimili fyrir 200—300 börn og
leikskólar fyrir 300 til 350 börn, —
samtals 500 til 600 rými. í des-
• , ember 1977 gerði Alþýðubanda-
lagið tillögu um að árlega skyldu
tekin í notkun 240 rými til jafnað-
ar næstu 8 árin. Fulltrúi alþýðu-
bandalagsins i félagsmálaráði
gerði svo tillögu um það í janúar
1978 að rými yrðu aukin um 600 á
tveimur árum. Hverjar voru svo
efndirnar eftir 4ra ára stjórnun á
borginni? Vinstri meirihlutinn
kom upp 604 rýmum á þessum
tíma og eru þar innifalin í tölunni
108 rými á heimilum sem voru á
byggingarstigi er þeir tóku við
borginni," sagði Ingibjörg.
Áherslan á leikskóla
eða dagheimili?
„I borgarstjórn er ekki ágrein-
ingur um þörf fyrir dagvistarrými
í borginni. Hins vegar er ágrein-
ingur um hvort nýta skuli fjár-
magnið til að byggja dagheimilis-
rými eða leikskólarými. Minni-
hlutinn leggur áherslu á dagheim-
ilin, en meirihlutinn telur að á
meðan langt er í land með að anna
eftirspurninni eigi að leggja
megináherslu á leikskólauppbygg-
inguna, þó það sé vissulega nauð-
synlegt að byggja jafnframt dag-
heimili. Þau heimili sem tekin
verða í notkun á þessu ári eru í
æskiltgum farvegi, þ.e. í Hálsakoti
verða tvær leikskóladeildir og
skóladagheimilisdeild í Rofaborg í
Árbæ og í Grandaborg á Eiðs-
granda verða ein dagheimilisdeild
og tvær leikskóladeildir. Ægis-
borg er skipulögð með sama hætti.
Nú eru þessar byggingar reistar
með meiri sveigjanleika en áður.
Þessi gerð býður t.d. uppá meiri
möguleika, — 5 tíma og 6 tíma
leikskóla og hægt er að breyta
þeim deildum í dagheimili þegar
menn telja það æskilegt. Þessi
aukning á tímum leikskóla er mik-
ilvægur þáttur, sem stefna ber að.
í leikskólum nýtist hvert rými
tveimur börnum yfir daginn. Þeg-
ar takmarkað fjármagn er til
ráðstöfunar, þarf að meta, hvernig
besta nýting fæst á því og dæmið í
þessu tilviki lítur svona út: Þrjú
dagheimili með 6 dagheimilis-
deildum kosta um 45 milljónir
króna í uppbyggingu og þar fá 102
börn inni. Þrjú heimili með einni
dagheimilisdeild og tveimur
leikskóladeildum hver kosta iika
um 45—46 m og skapa rými fyrir
alls 267 bðrn. „Við í meirihlutan-
um teljum að velja beri síðari
kostinn, því við viljum veita sem
flestum einhverja úrlausn í stað
þess að veita fáum fulla úrlausn.
Rekstrarkostnaður á hvert barn á
dagheimili er talinn vera 8.500 til
9.000 krónur á mánuði og fyrir
hvert barn á leikskólum borgar-
innar 2.250 til 2.500 krónur.
Við Sjálfstæðismenn höfum lagt
áherslu á að auka beri fjölbreytni
varðandi rekstraraðild að dagvist-
arheimilum. Með styrkjum getur
borgin örvað fleiri aðila til að taka
sig til og hefja slíkan rekstur og
þannig sparast borginni stofn-
kostnaður. Minni ég hér m.a. á
reglur um styrki til fyrirtækja og
samtaka, sem samþykktar voru í
borgarstjórn febrúar ’84, en því
miður hafa slíkir aðilar enn ekki
nýtt sér þetta tilboð. Þó væri auð-
vitað æskilegt að fjölmennir
vinnustaðir, þar sem ungt fólk er í
vinnu, tækju sig til og veittu slíka
þjónustu. Foreldrafélög hafa m.a.
notið slíkra styrkja hjá borginni
til reksturs dagvista," sagði Ingi-
björg Rafnar í lok máls síns.
Fjöldi fyrirspurna kom fram frá
fundarmönnum. Um það m.a. að
foreldrar tækju aukinn þátt í
kostnaði af dvöl barna sinna á
heimilum borgarinnar. Sagði Ingi-
björg að á Norðurlöndum væri
kostnaðarþátttaka foreldra u.þ.b.
10% yfir heildina. Kostnaðar-
þátttaka foreldra væri í Reykjavík
23% á dagheimilum og um 55% á
leikskólum. Dagvistargjöld hjá
borginni væru lægri en víða hjá
öðrum sveitarfélögum, t.d. á Ak-
ureyri og í Kópavogi væru gjöldin
allt að 10% hærri. Spurst var fyrir
um gæsluvelli borgarinnar og
dagmæðrakerfið. Sagði Ingibjörg
að fyrirhugað væri af hálfu borg-
arinnar að setja reglur um gerð
verksamninga um daggæslu á
einkaheimilum og var það staðfest
á fundi borgarstjórnar á fimmtu-
dag. Sagði Ingibjörg að slíkt kerfi
gæti stuðlað að meiri stöðugleika í
gæslu barna hjá dagmæðrum.
Fjallað var um skóladagheimili og
sagði Ingibjörg að æskilegt væri
að þau yrðu í framtíðinni rekin
inni í skólunum, svo sem fyrirhug-
að væri í Grafarvogsskólanum og
gert er í Austurbæjarskóla, Laug-
arnes- og Breiðagerðisskóla. Kost-
irnir væru þó þeir, að börnin
þyrftu ekki að flytja sig í önnur
hús til að sækja skóladagheimilin,
auk þess að nokkuð hefði rýmkast
um í eldri skólum borgarinnar.
Fjallað var um starfsmanna-
hald við dagvistarstofnanirnar og
sagði Ingibjörg að rétt væri að
erfitt hefði reynst að manna
heimilin síðustu misserin, bæði í
stöður forstöðumanna, fóstra og
Sóknarkvenna. Ástæða þess væri
m.a. að betri laun byðust hjá
einkageiranum en hjá borginni.
Ljóst væri að ekki væri hægt að
taka einn hóp út meðal starfs-
manna borgarinnar og hækka við
hann launin. Meðal hugmynda
sem fram komu og Ingibjörg tók
sérstaklega undir að væru íhugun-
arverðar, var hvort ömmur eða
aðrir, sem gætu tekið slíkt að sér,
væru ekki æskilegur kostur til að
samveru með börnum á dagvist-
arheimilum, t.d. til að lesa fyrir
þau bækur. Sagði Ingibjörg að
þessi hugmynd hefði fengið mis-
munandi góðar viðtökur m.a. með-
al fóstra. Rætt var um hvort ekki
væri stefnt að því að koma upp
inniaðstöðu fyrir börn á gæslu-
völlum borgarinnar. Sagði Ingi-
björg að vert væri að velta því
fyrir sér, en kostnaður við slík hús
væri mikill og hefði verið talið
eðlilegt að verja fé fyrst og fremst
til uppbyggingar dagvistarstofn-
ana. { janúar sl. voru 535 börn á
biðlista eftir dagheimilisvistun og
1.120 börn eftir leikskólavist hjá
borginni.
Leikur í
öskutunnu
Leiklíst
Jóhann Hjálmarsson
Leikklúbburinn Jörmungandur:
NAKINN MAÐUR OG ANNAR í
KJÓLFÖTUM cftir Dario Fo.
Leikstjóri: Valgeir Skagfjörð.
Aðstoðarleikstjóri: Lovísa Vattnes.
I>eikmynd: Jón Árnason, Óskar Guð-
mundsson og Tindur Hafsteinsson.
Lýsing: Hreiðar Júlíusson og Magn-
ús Svavarsson.
Hljóðfæraleikarar: Ólafur Elíasson,
Gylfi Guðnason, Valdimar Óskars-
son, Matthías Már Davíðsson og
Bergur Helgason.
Einþáttungurinn Nakinn maður
og annar í kjólfötum er frá hinum
góðu og glöðu dögum Darios Fo
þegar hann var að slá í gegn út um
allt, náði fótfestu í Svíþjóð og kom
hingað eftir sænsk-íslenskum leið-
um eins og svo margt í erlendri
leiklist.
I Nakinn maður og annar í
kjólfötum er Dario Fo leitandi,
hann tekur mið af þöglu kvik-
myndunum, absúrdleikritun og
Bertolt Brecht í söngatriðum. Það
er dálitið af Túskildingsóperu í
Nakinn maður og annar í kjólföt-
um.
Einþáttungurinn er að efni til
skopgerð mynd af undirheimalífi.
Hann breytist fljótt í algeran
skrípaleik með þjóðfélagslegu
ívafi, ádeilu á í senn skúrka og
heldri borgara. En eins og svo oft
hjá Fo hverfur vandlætingin í
skugga grínsins og á sviðinu ríkir
kátína fyrst og fremst. Orðræður
eru hnitmiðaðar og fyndnar, en
leikarar þurfa líka að sýna tilþrif í
beitingu líkamans.
Hið unga fólk úr Garðabæ nýtur
leikstjórnar Valgeirs Skagfjörðs
og stendur sig nokkuð vel eftir að ■
stæðum. En það nær vissulega
ekki þeim tökum á verki Fo sem
æskileg eru, enda varla á færi
nema atvinnuleikara og jafnvel
þeim bregst oft bogalistin í glím-
unni við furðufuglinn italska.
Engu að síður er hér á ferðinni
lagleg skólasýning, fjörmikil og
lifandi á köflum.
Götusóparar þeirra Þórhalls
l i
I í
y i
i j

f
n
(f§
\ >
f-
O ( É
J
ftifMíÍ
U___L
G
Ff?
i i
Gunnarssonar og Magnúsar Más gjalda þess hve raddbeiting
Magnússonar eru sniðugir kallar áhugaleikaranna er ófullkomin.
sem komast bærilega til skila, en En báðir eiga þeir til nauðsynlega